Η “φούσκα” του τουρισμού

1)Η “φούσκα” του τουρισμού

Διαβάζω στο ρεπορτάζ πως οι τουριστικές αφίξεις το πρώτο εξάμηνο του 2024 αυξήθηκαν κατά 15,5%, ενώ τα έσοδα έφτασαν τα 6,9 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 12,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Ωστόσο, η μέση δαπάνη ανά τουρίστα μειώθηκε στα 570 ευρώ, καταγράφοντας πτώση 3,6% σε σχέση με πέρυσι.

Τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί από τη σκοπιά της οικονομικής ανάλυσης;

Το σκηνικό μοιάζει με μια επιχείρηση που αυξάνει τις πωλήσεις αλλά τα κέρδη της μειώνονται. Το μοντέλο αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Αν η επιχείρηση δεν αναδιαρθρώσει τη λειτουργία της θα οδηγηθεί στη χρεοκοπία.

Το 2024, οι τουριστικές αφίξεις στην Ελλάδα αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 35 εκατομμύρια και τα τουριστικά έσοδα προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ.

Υποθέστε π.χ.  πως τα επόμενα 10 χρόνια οι αφίξεις αυξάνονται 10% το χρόνο και τα έσοδα ανά τουρίστα  μειώνονται 3,5% το χρόνο.

Το 2034 θα έχουμε πάνω από 90 εκατ. επισκέπτες αλλά τα έσοδα ανά επισκέπτη  θα έχουν περιοριστεί στα 398 Ευρώ με αποτέλεσμα τα συνολικά έσοδα να φτάνουν περίπου τα 35,8 δισ. Ευρώ.

Τριπλασιασμός των επισκεπτών όμως σημαίνει και τριπλασιασμός των δαπανών για αποκομιδή των απορριμμάτων και λυμάτων που θα παράγουν και των δωρεάν φυσικών πόρων όπως αέρας, νερό και χώρος  που θα χρειάζονται.

Σε αυτήν την περίπτωση είναι πιθανό το ισοζύγιο εσόδων εξόδων της επιχείρησης “Τουρισμός” να έχει καταστεί αρνητικό. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις χρεοκοπούν.

Αν όλα αυτά μοιάζουν αποκυήματα απαισιοδοξίας και νοσηρής φαντασίας ρίξτε μια ματιά στα αναρίθμητα τα τελευταία χρόνια ρεπορτάζ για τα προβλήματα που δημιουργεί ο υπερτουρισμός στις τοπικές κοινωνίες αλλά και το ίδιο το τουριστικό προϊόν.

Η εκτόξευση της τιμής των ακινήτων και των ενοικίων είναι μια από τις παρενέργειες σε ενεστώτα χρόνο. Το 2024 περί τις 250 χιλ. ακίνητα (πάνω από 1 εκατ. κλίνες) έχουν αποσυρθεί από την αγορά κατοικίας και έχουν μετατραπεί σε ενοικιαζόμενα βραχυχρόνιας μίσθωσης προκειμένου να εξυπηρετήσουν τη ζήτηση από τις αυξανόμενες τουριστικές ροές.

Το πρόβλημα στέγης έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.

Αν προσέξετε τα ρεπορτάζ για το αναδυόμενο πρόβλημα της λειψυδρίας και τα συνδυάσετε και με την αύξηση της  κατανάλωσης νερού που απαιτούν πάνω από 30 εκατ. επισκέπτες το χρόνο θα αντιληφθείτε και άλλο ένα πρόβλημα που μπορεί να οξυνθεί τα επόμενα χρόνια.

Ο τουρισμός για πολλά χρόνια αποτελούσε ευλογία για χώρες σαν τη δική μας. Οι τιμές των ακινήτων και οι αναδυόμενες αβίωτες συνθήκες σε κάποιες περιοχές της χώρας το καλοκαίρι για αρκετούς μήνες, αποτελούν την άλλη πλευρά του νομίσματος.

Επιπλέον, η  ευκολία με την οποία μπορούσε  κάποιος να αποκομίσει εισόδημα ή να πλουτίσει από τον τουρισμό στην Ελλάδα, αποτέλεσε πέραν του κράτους, μια ακόμη τροχοπέδη για σοβαρές προσπάθειες σε άλλους τομείς.

Η κατάσταση αυτή οδήγησε την οικονομία σε ένα είδος “μονοκαλλιέργειας” που ενέχει αρκετούς κινδύνους. Ο τουρισμός στην Ελλάδα λειτούργησε σαν κάποιος σπάνιος φυσικός πόρος σε αφθονία (σπάνιος για την υφήλιο που ήταν σε αφθονία στην Ελλάδα).

Οι περισσότεροι ζηλεύουν τις χώρες που διαθέτουν σπάνιους φυσικούς πόρους καθώς η εκμετάλλευσή τους αυξάνει το εθνικό εισόδημα. Οι περισσότερες χώρες που διαθέτουν σε αφθονία σπάνιους φυσικούς πόρους υποφέρουν από αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν “κατάρα των πόρων”

Η “κατάρα των πόρων” (resource curse) είναι ένα φαινόμενο όπου χώρες με άφθονους φυσικούς πόρους, όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή ορυκτά, αντιμετωπίζουν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα αντί για ευημερία.

Παρά την πλούσια φυσική τους κληρονομιά, αυτές οι χώρες συχνά έχουν χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη και χειρότερη ποιότητα ζωής από χώρες με λιγότερους πόρους.

Η αφθονία ενός φυσικού πόρου εμποδίζει την ανάπτυξη άλλων τομέων της οικονομίας, όπως η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Τα έσοδα από τους πόρους συχνά δεν κατανέμονται δίκαια, οδηγώντας σε κοινωνικές ανισότητες και συγκρούσεις.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ανάμεσα σε δεκάδες χώρες που παράγουν σημαντικές ποσότητες υδρογονανθράκων μόνο η Νορβηγία θεωρείται ανεπτυγμένη και δημοκρατία.

Τα εύκολα χρόνια της άκοπης  τουριστικής ανάπτυξης φαίνεται να αποτελούν παρελθόν. Τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε τις αρνητικές συνέπειες.

Υ.Γ. Αν σας ξενίζει ο όρος η “φούσκα” για αυτό που μεταξύ άλλων συμβαίνει στον τουρισμό η αιτιολόγηση που έχω είναι η εξής. Τις τελευταίες δεκαετίες η παγκόσμια οικονομία έχει τεθεί σε τροχιά ενός οικονομικού παραληρήματος που δημιούργησαν οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές. Από το ’80 και μετά ξεκίνησε ένας κύκλος μείωσης των επιτοκίων και αύξησης του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους. Μετά το κραχ του 2008 η αδυναμία των μηδενικών επιτοκίων να σταθεροποιήσουν την οικονομία οδήγησε στα αρνητικά επιτόκια και τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Κατά την διάρκεια της πανδημίας η αύξηση του χρέους και οι επιδοματικές πολιτικές βγήκαν εκτός ελέγχου, αφού στην παγκόσμια οικονομία εγχύθηκαν δεκάδες τρισεκατομμύρια. Οι αλόγιστες αυτές νομισματικές πολιτικές οδήγησαν σε έναν πληθωρισμό της ζήτησης, των τιμών των ακινήτων, των τιμών των μετοχών και κατά συνέπεια και της ζήτησης τουριστικών υπηρεσιών. Όπως αναλύω στο βιβλίο μου η “Επερχόμενη Αταξία”, φαίνεται πως έχει δημιουργηθεί μια “φούσκα” των πάντων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν κάποιο αντίλογο, αλλά προς το παρόν τα επόμενα 5-10 χρόνια δεν φαίνονται ικανές να καλύψουν το χάσμα που έχει δημιουργηθεί.

2)Κάμερες δρόμοι

Γεια σας

Εν θερμώ απάντηση.

Πιστεύετε ότι τα όρια ταχύτητας και το οδικό μας δίκτυο είναι φτιαγμένο….για όρια ταχύτητας;

Ο φόρτος δικτύου, οι υποδομές, η νοοτροπία μας με το αυτοκίνητο όσο και τα ίδια όρια ταχύτητας πιστεύετε ότι είναι βιώσιμα αν απλά μεταφέρουμε αυτό που γίνεται στην Ευρώπη; Και ποιος θα ορίσει τα όρια ταχύτητας;

Καταρχάς αν και έστειλα κάποτε μήνυμα στο δήμο Αργυρούπολης για την πλατεία της Αγίας Τριάδας, μια κομβική πλατεία αφού εκεί καταλήγει ο περιφερειακός του Καρέα αν θες να πας νότια προάστια , δεν λήφθηκε ποτέ υπόψη και ούτε πρόκειται, αναφορικά με τα περίφημα τρίγωνα προτεραιότητας που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη. Και μιλάμε για κομβική πλατεία που γίνεται το έλα να δεις με το παραμικρό ένεκα της τρελής σηματοδότησης. Όλοι στην Ευρώπη ξέρουν ότι όσοι κινούνται μέσα στον κόμβο έχουν προτεραιότητα, η οποία παραχωρείται με σηματοδοσία, μία κοινή πρακτική  από την Malo Polska, μέχρι τις τιμημένες ακτές της Νορμανδίας. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό, μα χαρακτηριστικό περί της σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρώπη ακόμα και στα πιο απλά που έπρεπε να είχαν γίνει δεκαετίες τώρα και δεν κοστίζουν πολλά!

Που το έχετε δει; Έστω και σαν σύσταση από την κεντρική κυβέρνηση;

Για να μη μιλήσουμε για βαλβίδες στα φανάρια, για κινητά φανάρια στα οδικά έργα με αυτόματη ρύθμιση της κυκλοφορίας, για σήμανση των έργων… Δείτε τις μπετοβεργες που βάζουν στα έργα οδοποιίας μέσα στα στενά που περνάνε τώρα τελευταία τις οπτικές ίνες (sic) και φανταστείτε κάποιον να σκοντάφτει και να καρφώνεται. Είναι θέμα χρόνου…

Και τώρα μιλάμε για κάμερες και όρια ταχύτητας ;

Ναι έχω οδηγήσει αρκετά στην Ευρώπη. Έμεινα τρία χρόνια στο Λουξεμβούργο. Κ όποτε πια τα περιορισμένα οικονομικά μου, μου το επιτρέπουν να βρεθώ για λίγο και πάλι στον “πολιτισμό “, τότε πάλι οδηγώ. Μεγάλωσα με το ράλι Ακρόπολις στα βουνά της Οίτης βλέπετε. Μεγάλωσα με τους 4Τ αγκαλιά και με τη μυρωδιά της βενζίνης στο αίμα μου.

Και ξέρω ότι το πρώτο πράγμα που κάνεις όταν επιστρέφεις Ελλάδα είναι ότι δεν σταματάς πια,  στις διαβάσεις πεζών γιατί κινδυνεύει και ο πεζός  που δεν περιμένει ότι θα σταματήσεις και μένει μετέωρος για μια αιωνιότητα και ο πίσω από σένα και φυσικά ο κάτοχος του οχήματος που πάτησε φρένο. Λάθος; Ναι . Μα σωτήριο.

Όπως επίσης ότι στην Ελλάδα με ένα όχημα 66 ίππων προσπερνάς το 95% των οχημάτων στο λεκανοπέδιο. Βασικά βαριούνται. Και φοβούνται. Και αγνοούν. Και ο θανατηφόρος συνδυασμός αυτών. Και επειδή λόγω επαγγέλματος βιάζομαι πολλές φορές δεν έχω δει Έλληνα αληθινά να βιάζεται. Συνήθως το πατάνε για δύο φανάρια και τέλος. Απλός εγωισμός. Και προσέξτε τη λέξη. Σκέτα εγωισμός. Το αυτό και αν βρεθεί ένας στους χίλιους να πηγαίνει γρήγορα για να πάει από το σημείο Α στο Β. Όχι δεν βιάζεται. Είναι εγωισμός. Όχι δεν θα κάνει άκρη. Όχι δεν θα σηκώσει το πόδι από το γκάζι θα επιταχύνει και μετά θα χαθεί στον καθρέπτη όταν προσπεράσεις. Επίσης θα παρατηρήσετε ότι το 80% τουλάχιστον κινείται σαν μια σούπα βαριεστημένη εντός ή και κάτω των ορίων ταχύτητας. Μόνιμα !Δημιουργώντας κύματα κίνησης . Μόλις ξεμπερδέψεις από ένα κύμα σε λίγα μέτρα πέφτεις στον επόμενο φραγμό λαμαρίνας αποτελούμενο από μερικές μονάδες οχημάτων που κλείνουν εύκολα την εθνική οδό ακόμα και 15 Αύγουστο. Ναι ακόμα και τότε φτύνεις αίμα να πας κάπου. Για ποια υπερβολική ταχύτητα; Υπάρχει; Ναι υπάρχει!

Αυτός ο υφέρπων εγωισμός όταν ξεδιπλώνεται και ξεδιπλώνεται παντού αφού θα ξέρουν που έχει κάμερα, εκεί να δείτε τι κάνει. Βάλτε κάποιον που βαριέται και πρακτικά δεν θέλει να οδηγεί, σε ένα όχημα συνήθως παλιό, που το οδηγεί αληθινά βασικά περιστασιακά , έχοντας όμως πλήρη άγνοια τι κάνει και έχοντας πλήρη αποκοπή αίσθησης του δρόμου και των αντιδράσεων του οχήματος. Εσείς τι λέτε ότι θα γίνει ; Ακριβώς. Ναι να οδηγείς ένα χαρο γιατί δεν έχεις λεφτά και γιατί το ελληνικό αλαλούμ σου επιτρέπει να το έχεις (δεν μαχομεθα τα δεδομένα και δεν πασχίζουμε να αλλάξουμε το κόσμο, τους προσπερνάμε). Μα να ξέρεις ότι είναι χάρος όχι να σου βγαίνει ο “ραϊλτζής” (δόκιμος λαϊκός όρος) όταν ένα ανύπαρκτο μικρό σε περνάει αέρα γιατί απλά θέλει να πάει στη δουλειά του και έχει πάλι αργήσει στο τρελοκομείο του λεκανοπεδίου. Ο συνδυασμός είναι απλά θανατηφόρος. Όπως και γίνεται. Άγνοια παντελής και ολοκληρωτική του σπορ οδήγηση ακόμα και στις πιο βασικές του έννοιες. Τι περιμένετε ; Το φόβο της κάμερας ; Προφανώς θα λειτουργήσει στο ένστικτο του ραγιά που έχουμε βαθιά ριζωμένο μέσα μας! Αλλά αυτό είναι η λύση;

Όχι δεν έφαγα καμία κλήση στο εξωτερικό. Ακόμα και στη Γαλλία με όριο τα 90 στην εθνική οδό, ακόμα και στους παρανοϊκά αυστηρούς και πανταχού παρόντες Πολωνούς. Όχι ποτέ δεν το πάτησα τέρμα ακόμα και στην Autobahn γιατί είχα ως προτεραιότητα την οικονομία .

Αλλά το να βάλεις δύο κάμερες και να βιάσεις σε υποχρεωτική παρακολούθηση τα όρια ταχύτητας, σε  αυτό το σπαγγέτι δρόμων γεμάτους τρύπες και ασυνάρτητες διαδρομές συγνώμη αλλά κοιτάτε να εφαρμόσετε απλοϊκά αυτό που γίνεται στην Ευρώπη σε νοοτροπία και υποδομές εφαρμόζοντας το τελευταίο μέτρο κατευθείαν.

Καλή τύχη.

Θα πετύχετε . Και είναι σίγουρο! Γιατί η νοοτροπία του Έλληνα είναι του ραγιά. Θέλει τη φοβέρα και όχι την εκπαίδευση. Και η εκπαίδευση λέγεται ως καλημέρα και ευχαριστώ. Ως παραχώρηση προτεραιότητας παντού, ως ευγένεια και με αλαρμ να λες ευχαριστώ. Μικρά απλά βασικά και πρακτικά ακατόρθωτα πραγματακια!

Α ναι και το μοιρολατρικο για τους απαράδεκτους δρόμους … Ε τι να κάνουμε … Καλά για υπεύθυνους ούτε λόγος …. Μάτι Τέμπη και πολλά μικρά και μεγάλα περιμένουν τον υπεύθυνο.

Για αρχή όμως θα έλεγα … Ας βάλουμε κάνα τρίγωνο σε καμία πλατεία ,να υπάρχει κ κάτι γνώριμο και κοινό με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, ας εναρμονίσουμε τα όρια ταχύτητας μας, που φτάνω σε σημεία που το αυτοκίνητο μου διαβάζει 30 χαω. από ξεχασμένα σήματα! Ευτυχώς που το μικρό Suzuki  δεν είναι ακόμα αρκετά επιθετικά έξυπνο να με υποχρεώνει στο όριο αυτό. Το νέο μοντέλο εν μέρει το κάνει με απανωτές ηχητικές εκνευριστικές ειδοποιήσεις. Που να ξέρει ότι στη μπανανία τα όρια είναι πρακτικά στην τύχη αφημένα ; Και πολύ θα ήθελα να δω τι διαβάζει η τεχνητή νοημοσύνη ενός Tesla γιατί τα συστήματα του Suzuki τα βρίσκουν δύσκολα με τις ανύπαρκτες διαγραμμίσεις …άραγε το Tesla διαβάζει το δρόμο ή περιμένει κ αυτό να βάψουμε την τρέλα που λέμε δρόμο ; Που αναγκαστικά ακόμα και έξω από το Νιάρχος για να καταλάβεις πως πάνε οι διαγραμμίσεις πρέπει να έχεις βγάλει διδακτορικό μηχανικού οδοποιίας… Απλά δεν βγαίνει νόημα …

Αυτά τα ολίγα. Ναι μεν στην επιβολή του φόβου στο ραγιά, αλλά μας λείπουν το λάδι και τα φασόλια για να βγει η φασολάδα εκτός από το βραστό νερό και τα καρότα …

Μετά τιμής και βαθιάς εκτίμησης

Γεώργιος Μ.