Η σχολική τάξη είναι τάξη, άρα πειθαρχία

Αρχίσαμε όπως όλοι περιμέναμε και ορισμένοι από εμάς εύχονταν να αρχίσουμε. Κανονικά, δηλαδή, σαν άνθρωποι. Τις προάλλες, σε σχολείο της Πάτρας, αν δεν κάνω λάθος, τιμωρήθηκε μαθητής με μονοήμερη αποβολή επειδή έβγαλε κινητό στην τάξη. Εννοείται πως αντέδρασαν οι γονείς του, ως προστάτες του. Κατήγγειλαν την καθηγήτρια ή τη διευθύντρια –δεν έχει και σημασία άλλωστε– ότι εξάντλησε την αυστηρότητά της. Τι σημαίνει αυτό; Οτι εφάρμοσε τον κανονισμό της απαγόρευσης χρήσης κινητών στην τάξη. Στο κάτω κάτω, το παιδί δεν ανατίναξε το σχολείο. Το κινητό του έβγαλε για να το κλείσει, όπως διατείνονται οι γονείς του. Γιατί δεν το είχε κλείσει πριν μπει στην τάξη; Ε, δεν θα τσακωθούμε και γι’ αυτό.

Η αλήθεια είναι ότι όταν ανακοινώθηκε το μέτρο, το οποίο ισχύει εδώ και χρόνια, αλλά δεν ίσχυε για να ισχύσει τώρα, το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν οι αντιδράσεις των γονέων. Τι θα κάνουν όταν ο γιος ή η κόρη επιστρέψει σπίτι και με δάκρυα στα μάτια και αναφιλητά, ή με τη γροθιά υψωμένη, ανάλογα με την περίσταση και τον χαρακτήρα του παιδιού, ανακοινώσει στους γονείς του ότι πήρε αποβολή επειδή έβγαλε κινητό στη διάρκεια του μαθήματος. Θα του πουν «καλά να πάθεις και να μην το ξανακάνεις» ή θα βγουν από τα ρούχα τους και θα βροντοφωνάξουν «η χούντα δεν έπεσε το ’73». Μετά, όλη η οικογένεια θα τραγουδήσει από κοινού το «Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία…».

Το μέτρο με τα κινητά έχει διττή σημασία και γι’ αυτό είναι σημαντικό. Πρώτον, η εκπαίδευση στην πειθαρχία. Η σχολική τάξη δεν είναι σαν τον δρόμο. Εκεί μπορείς να μιλάς στο κινητό σου όσο σ’ το επιτρέπουν οι μονάδες σου. Εκεί μπορείς να διαδηλώνεις και να φωνάζεις επειδή δεν σου αρέσει η τυρόπιτα του κυλικείου, αντιπαθείς το γερούνδιο και δεν χωνεύεις τις τριτοβάθμιες εξισώσεις. Στην τάξη όμως; Τι είπα τώρα; Ζούμε σε μια κοινωνία που για δεκαετίες έκανε ό,τι μπορούσε για να μετατρέψει τη σχολική τάξη σε φυτώριο κοινωνικών αγώνων. Τα παιδιά μπορεί να μη μάθαιναν γραμματική. Είχαν, όμως, πολιτικές απόψεις. Προετοιμάζονταν για πρωθυπουργοί, όπως ο Τσίπρας. Η εκπαίδευση στην πειθαρχία είναι το πρώτο και βασικό συστατικό της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοί μας που επέμεναν ότι το α είναι ένα κουλουράκι κι ένα μπαστουνάκι πειθαρχία μάς δίδασκαν. Και γι’ αυτό η τάξη λέγεται τάξη, ενώ στο πανεπιστήμιο το λέμε αμφιθέατρο.

Το σχολείο ωστόσο έχει ως στόχο τη μετάδοση γνώσεων, θα μου πείτε. Και σου μαθαίνει ότι για να αποκτήσεις αυτές τις γνώσεις, οφείλεις να μπορείς να συγκεντρωθείς. Να το βουλώσεις, να μην κοιτάς το κινητό σου, για να καταλάβεις τι σου γράφει ο μαθηματικός στον πίνακα. Η γνώση είναι πειθαρχία της σκέψης. Επί δεκαετίες, η εκπαίδευση απαξίωσε την πειθαρχία, ως κατάλοιπο κάποιου φαντασιακού συντηρητισμού, με αποτέλεσμα να υποβαθμίσει το σχολείο σ’ έναν συμφεροντολογικό οργανισμό που κρινόταν μόνον ως όχημα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Την οποία τροφοδοτούσε με υλικό απειθάρχητο και ως επί το πλείστον ανίκανο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της. Σε αυτό οφείλεται κατά μείζονα λόγο και η καχεξία των πανεπιστημίων μας. Υπάρχουν, βέβαια, και οι εξαιρέσεις. Ομως είναι εξαιρέσεις.

Δεν ισχυρίζομαι ότι σ’ όλα αυτά δεν έχουν ευθύνες οι λειτουργοί της εκπαίδευσης. Αρκεί να δεις την κατάντια των συνδικάτων τους. Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν έχουν ευθύνη οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας οι οποίες, ψοφοδεείς, ικανοποιούν πάντα τις απαιτήσεις του βαθέος κράτους των εκπαιδευτικών. Η απαξίωση της εκπαίδευσης ξεκίνησε όταν εισήχθησαν διάφορες θεωρίες περί ιδεολογικής λειτουργίας της εκπαίδευσης η οποία αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία. Βλέπε Μπουρντιέ ή τον δικό μας Τσουκαλά. Αλήθεια, ποιο είναι το ιδεολογικό βάρος του πυθαγόρειου θεωρήματος ή η αττική σύνταξη στα αρχαία ελληνικά; Και πώς να αθωώσεις το οικογενειακό περιβάλλον που ανατρέφει γόνους με την αγγελική εκδοχή της ήσσονος προσπαθείας;

Ευλόγως θα αναρωτηθείτε. Και όλ’ αυτά θα λυθούν με την απαγόρευση της χρήσης των κινητών; Ε, δεν είμαι τόσο αφελής. Είναι ένα βήμα για την αποκατάσταση της τάξης στην τάξη. Και είναι στοίχημα για όλους μας η επιτυχία του. Ομως, αν δεν το ακολουθήσουν κι άλλα, στην ίδια λογική, θα μείνει σαν ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Διάβασα την ανάρτηση μιας καθηγήτριας στο fb, της Λίας Χολέβα, η οποία, όπως λέει, τάραξε τα πρωτάκια της στη γραμματική. Ε ναι, από κει πρέπει να ξεκινήσουμε. Γραμματική, συντακτικό, ορθογραφία. Ολ’ αυτά τα ταπεινά που δημιουργούν την πειθαρχία στη σκέψη, κοινώς σου δείχνουν τον δρόμο για την κατάκτησή της. Και πιο πίσω ακόμη, ανάγνωση και καλλιγραφία στο δημοτικό.