Η τιμωρία των κοινωφελών οργανισμών

Προ ημερών παρευρέθην στην Ημέρα Δωρητών του Μουσείου Μπενάκη, που είναι διεθνώς καταξιωμένο ιδιωτικό ίδρυμα, θεματοφύλακας της τέχνης και ιστορίας μας. Oπως όλοι οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, για να λειτουργήσει στηρίζεται κι εκείνο σε μεγάλο βαθμό σε δωρεές. Αφού ευχαρίστησε τους δωρητές, η ομιλήτρια της εκδήλωσης κ. Σμπώκου-Κωνσταντακοπούλου αναφέρθηκε σε μια ελληνική ιδιαιτερότητα που αφορά τις δωρεές και που θα έπρεπε να μας κάνει να ντρεπόμαστε. Το κράτος τιμωρεί αντί να ενθαρρύνει εκείνους που θέλουν να βοηθήσουν κοινωφελείς οργανώσεις, όπως το Μουσείο και άλλες, που στηρίζουν τη μέριμνα, περίθαλψη, έρευνα κ.λπ.

Παραθέτω από την ομιλία της:

«Δυστυχώς το κράτος δεν έχει εκσυγχρονιστεί σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία, καθώς ακόμη στην Ελλάδα ισχύουν τα εξής:

Οι κοινωφελείς οργανισμοί όπως και το Μουσείο Μπενάκη:

• Υπόκεινται πάντα σε φόρο δωρεάς με συντελεστή 0,5%.

• Εξακολουθούν να μην εντάσσονται στην έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων, και άρα οι δωρεές των επιχειρήσεων προς αυτούς δεν εκπίπτουν φορολογικά για τους δωρητές.

Από τη μια η μη έκπτωση φόρου για τους δωρητές και, κυρίως, από την άλλη η υψηλή φορολογία στο προϊόν της διαχείρισης των καταπιστευμάτων τα αποκλείει ή τα διώχνει από τη χώρα.

• Οταν οι σχετικές περιουσίες που δωρίζονται σε έναν κοινωφελή οργανισμό παράγουν εισόδημα (από τόκους ή μερίσματα), φορολογούνται με συντελεστή 22%.

»Αν η επένδυση και κατ’ επέκταση το εισόδημα αφορούν νομικό ή φυσικό πρόσωπο, τότε η φορολογία είναι πάντα ευνοϊκότερη. Για να καταλάβει κανείς αυτό το παράδοξο, αρκεί να κατανοήσει το παρακάτω παράδειγμα: Αν ένα κοινωφελές ίδρυμα, όπως π.χ. Ιδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, έχει μετοχές μιας εταιρείας –όπως του “Τιτάνα”–, τα μερίσματα από τις μετοχές αυτές θα φορολογηθούν με συντελεστή 22% για το ίδρυμα, αλλά για κάθε άλλο μέτοχο του “Τιτάνα” με συντελεστή 5%. Επίσης, αν εγώ κι εσείς έχουμε καταθέσεις στην τράπεζα και εισπράξουμε τόκους, θα πληρώνουμε φόρο 15% στο κέρδος αυτό, αλλά το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, που εισπράττει τόκους από το καταπίστευμα της αείμνηστης Ντόλης Γουλανδρή, πληρώνει φόρο 22%».

Δηλαδή, το κράτος, αντί εκείνους που προσφέρουν στην κοινωνία να τους μεταχειρίζεται ευνοϊκότερα, τους κυνηγάει.

Παντού στον πολιτισμένο κόσμο, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επιδιώκουν να εξασφαλίσουν τη διαχρονική αυτάρκειά τους δημιουργώντας κεφάλαιο, κυρίως από κληροδοτήματα, όπως των Μπενάκη, Νιάρχου, Ωνάση, Λάτση, παλαιότερα Μποδοσάκη, Συγγρού, Ριζάρη, Αβέρωφ, Βαρβάκη και πολλών άλλων. Από την εκμετάλλευση της περιουσίας τους – τόκους – ενοίκια – μερίσματα, τα ιδρύματα καλύπτουν δαπάνες της λειτουργίας τους και του κοινωφελούς έργου τους. Είναι ο θεσμός των endowments – trusts (καταπιστεύματα ελληνιστί). Εδώ, από τη μια η μη έκπτωση φόρου για τους δωρητές και, κυρίως, από την άλλη η υψηλή φορολογία στο προϊόν της διαχείρισης των καταπιστευμάτων τα αποκλείει ή τα διώχνει από τη χώρα. Και επιστρέφω στην ομιλήτρια:

«Το Μουσείο Μπενάκη, μη θέλοντας να καθυστερήσει άλλο την υλοποίηση της υπόσχεσης που έδωσε ήδη το 2018 για τη δημιουργία καταπιστεύματος (endowment fund), πριν από λίγες ημέρες δημιούργησε έναν νέο μη κερδοσκοπικό οργανισμό – με μόνη αποστολή η απόδοση των κεφαλαίων που θα συγκεντρώσει να διατεθεί για την ενίσχυση του Μουσείου.

»Περισσότερα για το endowment αυτό, το οποίο βρίσκεται δυστυχώς, αλλά αναγκαστικά, για τους λόγους που εξηγήθηκαν, εκτός Ελλάδος, θα ακούσετε σύντομα, καθώς στόχος μας είναι να μοιραστούμε μαζί σας έναν πλήρη και, φυσικά, διαφανή οδηγό δωρεών προς τον σκοπό αυτό, έως το τέλος του χρόνου».

Το Μουσείο Μπενάκη ακολουθεί, δυστυχώς και αναγκαστικά, τις άλλες μεγάλες φιλανθρωπικές μας οργανώσεις. Οργανώσεις που διαχειρίζονται δισεκατομμύρια αλλά εκτός των συνόρων μας. Και το κράτος μοιράζει «χρυσές βίζες» για να φέρει μέσα ψίχουλα. Ο κ. Κωστής Χατζηδάκης που είναι λογικός άνθρωπος, μέσα στα πολλά που έχει, ας προσέξει αυτό το ζήτημα. Εκτός από την ηθική πλευρά, που οι πολιτικοί δεν πολυλογαριάζουν, η τιμωρία των κοινωφελών είναι και οικονομικά βλακώδης.