Η βία στην καθημερινότητα των μαθητών

Στα βλέμματα των εκπαιδευτικών που συνάντησε χθες η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως στο Λύκειο του Βύρωνα ήταν σαφής η αμηχανία. Ενας 17χρονος μαθητής τους νοσηλεύεται στο νοσοκομείο ύστερα από ξυλοδαρμό από έξι συνομηλίκους του επειδή υπερασπίστηκε την αδελφή του από τον συνεχή εκφοβισμό που της έκαναν οι… νταήδες. Πλέον οι καταγγελίες για συμμορίες ανηλίκων, οι οποίοι εκφοβίζουν καθημερινά μαθητές στον δήμο της Αττικής, αποτυπώνουν πτυχές της ιστορίας. Και δεν είναι το μόνο περιστατικό σχολικού εκφοβισμού και βίας.

Το μπούλινγκ έχει κακοφορμίσει, όσο και εάν οι εκπαιδευτικοί, όπως χθες στον Βύρωνα, μιλούν συνήθως για μεμονωμένα περιστατικά. Εκατοντάδες ακόμη συμβαίνουν, καταγράφονται ή μένουν κρυφά πίσω από τις σχολικές πόρτες, και πλέον όχι μόνο στις γειτονιές της Αθήνας, όπου η ανωνυμία είναι ευκολότερη, αλλά και στην επαρχία. Το προ έτους βίντεο με μαθητή των ΕΠΑΛ να καθυβρίζει την καθηγήτριά του, το οποίο πρόσφατα έκανε πάλι τον γύρο των σόσιαλ μίντια, είναι νωπό στη μνήμη. Οπως ξεκάθαρα καταγεγραμμένες στη μνήμη των εκπαιδευτικών είναι οι ύβρεις και οι απειλές γονιών που διαμαρτυρήθηκαν είτε διότι δεν βαθμολόγησαν το παιδί όπως εκείνοι ήθελαν είτε διότι το επέπληξαν. Ακόμη και σε δικαστήρια έχουν φθάσει τέτοιες περιπτώσεις.

Βέβαια, η ελληνική πολιτεία και οι αρμόδιοι έως τώρα παρέμειναν ουσιαστικά παρατηρητές, εξαγγέλλοντας μέτρα τα οποία έως τώρα –ως φαίνεται εκ του αποτελέσματος– ήταν επιδερμικά και δεν έχουν αποδώσει. Η λήψη ουσιαστικών μέτρων είναι επιβεβλημένη, αν και καθυστερημένη.

Πολυπαραγοντικό πρόβλημα

«Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό. Η οικογένεια, το παιδί, οι εκπαιδευτικοί αλλά και η κοινωνία έχουν ένα μερίδιο ευθύνης. Η βία αναπαράγεται από τα ΜΜΕ, από τα μέσα διασκέδασης των παιδιών, ακόμη και μέσα από παιχνίδια. Σύμφωνα με έρευνες, ένας 12χρονος έχει δει στην τηλεόραση 8.000 φόνους και άλλες 10.000 πράξεις βίας. Αυτοί οι εγκέφαλοι αναπαράγουν τη βία», αναφέρει στην «Κ» ο ψυχολόγος κ. Παντελής Πρώιος, ο οποίος εξειδικεύεται σε σχετικά επιμορφωτικά προγράμματα για γονείς και εκπαιδευτικούς.

«Καταγράφεται έξαρση της βίας από μαθητές και γονείς. Συχνά διακρίνουμε ότι γονείς με προβλήματα –κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης– ξεσπούν στους εκπαιδευτικούς κατηγορώντας ότι αδικούν το παιδί τους. Μοιάζει να είναι ένα μείγμα πικρίας των γονιών και αυτοακύρωσης, αφού βλέπουν το παιδί ως προέκταση του εαυτού τους», ανέφερε μιλώντας στην «Κ» για το θέμα ο έμπειρος δάσκαλος και συνδικαλιστής στην ΑΔΕΔΥ κ. Δημήτρης Μπράτης.

Πρωτοβουλίες

«Επεξεργαζόμαστε πρωτοβουλίες σε συνεργασία με την υφυπουργό κ. Σοφία Ζαχαράκη που αφορούν, για παράδειγμα, τη θεσμοθέτηση του “δασκάλου / καθηγητή εμπιστοσύνης”, με τον οποίο τα παιδιά θα έχουν μεγαλύτερη άνεση να επικοινωνήσουν το οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν, αλλά και την εισαγωγή νέων θεματικών στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, οι οποίες θα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα σεβασμού στον άλλο και συνύπαρξης και συναρμογής στο κοινωνικό σύνολο. Οι πρωτοβουλίες αυτές εντάσσονται σε πλέγμα ενεργειών που προωθεί το υπουργείο Παιδείας αναφορικά με τα φαινόμενα του σχολικού εκφοβισμού και της βίας. Ξεκαθαρίζω ότι το υπουργείο Παιδείας θα είναι αμείλικτο απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές. Στεκόμαστε δίπλα σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα και αναφέρομαι στους μαθητές, στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς, με σειρά ενεργειών και πρωτοβουλιών, τόσο πρόσκαιρων όσο και πιο μακροχρόνιων», ανέφερε χθες η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», εξετάζεται δέσμη μέτρων, μεταξύ των οποίων είναι η αλλαγή του ποινολογίου (με μεγαλύτερη κλιμάκωση των ποινών σε σχέση με τη σημερινή), η σύνταξη σχολικού κανονισμού και η επιμόρφωση εκπαιδευτικών στα νέα προγράμματα σπουδών στα οποία θα μελετάται το πρόβλημα.

Δικογραφία εις βάρος έξι ανηλίκων

Tο μεσημέρι της 10ης Φεβρουαρίου, μαθητής του 1ου Λυκείου και Γυμνασίου Βύρωνα πήγε στο Τ.Α. Βύρωνα και κατήγγειλε ότι ξυλοκοπήθηκε από ανήλικους μαθητές του σχολείου του. Είχε πάει να τους ζητήσει τον λόγο επειδή είχαν πειράξει την αδελφή του. Κατέληξε στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι. Κατόπιν υπόδειξής του, οι αστυνομικοί του Τμήματος Ασφαλείας Βύρωνα σχημάτισαν δικογραφία εις βάρος έξι ανηλίκων με την κατηγορία της επικίνδυνης σωματικής βλάβης κατά συναυτουργία. Οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα, ο οποίος διέταξε να αφεθούν ελεύθεροι. Πρόκειται για τέσσερις Αλβανούς και δύο Ελληνες μαθητές.

Χθες η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως επισκέφθηκε το 1ο Γενικό Λύκειο και 1ο Γυμνάσιο Βύρωνα στον απόηχο του επεισοδίου ξυλοδαρμού 17χρονου μαθητή. Η υπουργός ενημερώθηκε διεξοδικά, επί ένα δίωρο, από τον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης, τη διευθύντρια εκπαίδευσης, τους διευθυντές των δύο σχολείων και τους καθηγητές, παρουσία του δημάρχου Βύρωνα και στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, για τις συνθήκες του συμβάντος καθώς και για ζητήματα που απασχολούν τις εν λόγω σχολικές μονάδες.

«Εχουν ήδη κινηθεί οι διαδικασίες σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης και έχουν ήδη επιβληθεί παιδαγωγικά μέτρα στους μαθητές που συμμετείχαν σε αυτό το περιστατικό πρωτοφανούς βιαιότητας. Για αυτά τα περιστατικά, τα οποία δεν έχουν καμία θέση στο σχολείο, υπάρχουν πρόσκαιρες αλλά και μακροχρόνιες ενέργειες προς ανάληψη. Αμεσα θα σταλούν, εντός της ημέρας, αρμόδιοι για την κατάρτιση σχεδίου δράσης αναφορικά με την ομαλή συνύπαρξη των μαθητών που είχαν εμπλοκή στο συγκεκριμένο γεγονός. Παράλληλα, θα βρεθεί στο σχολείο ομάδα κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων, με στόχο να προσφέρουν υποστήριξη στην εκπαιδευτική κοινότητα, εν συνόλω, σε συνέχεια του συγκεκριμένου περιστατικού», δήλωσε η υπουργός Παιδείας.

Στατιστικά

Ενα στα τρία παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ενωση πέφτει θύμα εκφοβισμού στο σχολείο. Σύμφωνα με στοιχεία που είχαν γίνει γνωστά στο 5ο Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Σχολικού Εκφοβισμού, στην Ελλάδα ένας στους τρεις μαθητές δέχεται σωματικό εκφοβισμό, ενώ λεκτικό εκφοβισμό υφίστανται περισσότεροι από τους μισούς μαθητές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως αναφέρεται σε μελέτη του Οργανισμού Ερευνας και Ανάλυσης διαΝΕΟσις, που βασίστηκε στα ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα του PISA του 2015, τo 16,7% των Ελλήνων μαθητών δήλωσε πως έχει υποστεί κάποιας μορφής μπούλινγκ κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα πριν από την έρευνα, ενώ το 4,3% δήλωσε πως έχει δεχθεί σωματική βία τον τελευταίο μήνα στο σχολείο (ακριβώς ίδιο ποσοστό με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ). Η μεγαλύτερη έρευνα για τον σχολικό εκφοβισμό στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα είχε πραγματοποιηθεί το 2016 από το υπουργείο Παιδείας (Αρτινοπούλου, Μπαμπάλης, Νικολόπουλος). Οι μαθητές δημοτικού στην Ελλάδα δήλωσαν ότι η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού που παρατηρούν είναι ο λεκτικός εκφοβισμός (56,5%), που περιλαμβάνει την εξύβριση και την κοροϊδία, ακολουθεί ο σωματικός εκφοβισμός (30,5%), που περιλαμβάνει χτυπήματα – σπρωξίματα, και τέλος ο κοινωνικός εκφοβισμός, η απομόνωση και η κοροϊδία των μαθητών από όλη την τάξη (27,8%). Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 8,23% των μαθητών έχει βρεθεί «Μερικές φορές» στον ρόλο του θύματος, ενώ το 2,62% και το 2,45% των μαθητών αντιστοίχως βρίσκεται «Συχνά» και «Πολύ συχνά».