Ηλεκτρονικές συναλλαγές και απάτες

Λίγη ιστορία για να μπούμε στο πνεύμα. Πριν από πολλά χρόνια είχαμε τη «Νιγηριανή απάτη». Αθώοι συμπολίτες μας, αλλά και από άλλες χώρες, λάμβαναν μια επιστολή την οποία υπέγραφε ένας διεφθαρμένος στρατιωτικός, ο οποίος υποτίθεται ότι είχε σφετερισθεί εκατομμύρια δολάρια και έψαχνε «μουλάρι» για να τα βγάλει από τη Νιγηρία, υποσχόμενος 30% στον ενδιαφερόμενο. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις έστελναν και ένα μικρό ποσό, σαν προκαταβολή, για να γίνουν πιστευτοί. Ηταν πολλοί που τσίμπησαν! Η απληστία είναι πολύ διαδεδομένη, αλλά είναι θανάσιμο αμάρτημα.

Μερικοί ακολούθησαν τις οδηγίες και άλλοι βρέθηκαν όμηροι στη Νιγηρία, άλλοι έχασαν σημαντικά ποσά από τους λογαριασμούς τους, όπου υποτίθεται ότι θα πιστωνόταν τα ποσά και άλλοι τη γλίτωσαν χωρίς σημαντικές απώλειες. Το πρώτο μεγάλο δίδαγμα από την ιστορία είναι πολύ απλό. «Κανένας δεν χαρίζει χρήματα σε αγνώστους». Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε πρόταση για αποδοχή χρημάτων είναι παγίδα και εμπεριέχει πολλούς κινδύνους. Ούτε να το σκεφτείτε. Σβήστε αμέσως οποιοδήποτε μήνυμα σας προτείνει κάτι τέτοιο.

Στις 16.9.2024 πήρα ένα email από την Κένυα που μου θύμισε την απάτη, και σας μεταφέρω την αρχή: «Your Attention Is Needed I write to inform you that we have already sent you usd5000.00 through Western union as we have been given the mandate to transfer your full compensation payment total sum of USD3.500,000.00 via western union by this government […].». Ετσι αποφάσισα να γράψω το σημερινό κείμενο προκειμένου να προστατεύσω τους αναγνώστες της εφημερίδας από τις κακοτοπιές. Φυσικά απεμπόλησα τα 3,5 εκατ. δολάρια και δεν ακολούθησα τις οδηγίες του γενναιόδωρου αποστολέα. Πάμε τώρα στα καθημερινά μας.

– PIN: Το ΡΙΝ σας είναι πολύτιμο! Κανένας μα κανένας νόμιμος φορέας δεν πρόκειται να σας ζητήσει το ΡΙΝ της κάρτας σας. Τελεία και παύλα. Οσο κι αν ακούγεται περίεργο ούτε η ίδια η τράπεζά σας γνωρίζει το ΡΙΝ της κάρτας σας! Το ΡΙΝ σας παράγεται, εκτυπώνεται και σας αποστέλλεται, χωρίς να το δει ανθρώπινο μάτι! Ετσι ακριβώς, γι’ αυτό είναι πολύτιμο και μόνο εσείς πρέπει να το γνωρίζετε. Οταν κάνετε συναλλαγές στο ΑΤΜ, το ΡΙΝ σας μεταδίδεται κρυπτογραφημένο και πιστοποιείται η ορθότητά του χωρίς να γίνει γνωστό σε κανέναν. Ακριβώς για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να δίνετε το ΡΙΝ σας σε κανέναν, ούτε και σε αυτόν που σας τηλεφωνεί υποτίθεται από την τράπεζά σας.

Ακόμη και όταν σας ζητούν, υποτίθεται για πιστοποίηση, μόνο 2 ψηφία του ΡΙΝ. Για παράδειγμα, σας λένε «πέστε μας το δεύτερο και το τέταρτο ψηφίο για την πιστοποίηση». Είναι βέβαιο ότι ύστερα από εβδομάδες θα σας τηλεφωνήσουν ξανά και θα σας ζητήσουν πάλι για πιστοποίηση «το πρώτο και το τρίτο ψηφίο» και έτσι χωρίς να το θέλετε θα έχετε αποκαλύψει το ΡΙΝ σας. Τα στοιχεία της κάρτας σας θα τα βρουν από αλλού και έτσι θα μπορέσουν να δημιουργήσουν έναν κλώνο για να κάνουν συναλλαγές και αναλήψεις.

Είναι πολλοί που γράφουν κάπου το ΡΙΝ τους ώστε να μην το ξεχάσουν. Μεγάλο λάθος. Θα σας δώσω έναν ασφαλή τρόπο να αποθηκεύσετε το ΡΙΝ σας ώστε αν το ξεχάσετε να μπορείτε να το βρείτε με ασφάλεια. Διαλέξετε ένα όνομα που δύσκολα θα το ξεχάσετε. Δημιουργήστε μια επαφή στο τηλέφωνό σας και γράψετε έναν τηλεφωνικό αριθμό όπου τα 4 τελευταία ψηφία είναι το ΡΙΝ σας. Επίσης, αν θέλετε να θυμηθείτε το ΡΙΝ σας, μην το κάνετε όταν είσαστε στο ΑΤΜ, αλλά πριν πάτε εκεί. Είναι πολλοί που παρακολουθούν και όταν βλέπουν τι κάνετε, τους βοηθάτε.

– web banking: αυτός είναι απόλυτος κανόνας. Ποτέ δεν μπαίνουμε στον λογαριασμό μας στην τράπεζα, κάνοντας κλικ σε κάποιον προτεινόμενο σύνδεσμο. Πάντοτε, μα πάντοτε πρέπει να μπαίνουμε μόνο από το site της τράπεζάς μας. Αυτό είναι το συνηθέστερο λάθος που κάνουμε και η κυριότερη μορφή απάτης.

– Αγορές στο Ιnternet με πιστωτικές – χρεωστικές κάρτες. Προσοχή στο επιβεβαιωτικό SMS ή notification που έρχεται στο κινητό. Το ποσό που εμφανίζεται πρέπει να είναι ίδιο με το ποσό της συναλλαγής από το Ιnternet. Αν δεν είναι, κάτι ύποπτο συμβαίνει με το site με το οποίο κάνουμε τη συναλλαγή.

– email: σύγχρονη μάστιγα. Λίστες με email πωλούνται στο Διαδίκτυο. Δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί αυτή η παρανομία. Ακριβώς για τον λόγο αυτό πρέπει να προστατευθούμε από τα mail που λαμβάνουμε. Κατ’ αρχάς, οποιοδήποτε mail από άγνωστο αποστολέα πρέπει να θεωρείται ύποπτο. Αλλά και όταν ο αποστολέας είναι γνωστός, αυτό δεν σημαίνει ότι το mail είναι γνήσιο. Υπάρχει ένας πολύ απλός και εύκολος τρόπος για να έχετε μια άμεση άποψη για τη γνησιότητά του. Αν κάνουμε διπλό κλικ στον αποστολέα, αποκαλύπτεται η πλήρης ηλεκτρονική διεύθυνση και αμέσως μπορούμε να καταλάβουμε αν η διεύθυνση ταυτίζεται με τον αποστολέα.

«Κανένας δεν χαρίζει χρήματα σε αγνώστους». Οποιαδήποτε πρόταση για αποδοχή χρημάτων είναι παγίδα και εμπεριέχει πολλούς κινδύνους.

Για παράδειγμα, πήρα ένα mail με αποστολέα «DHL Express». Το mail είχε το σωστό λογότυπο, τα σωστά χρώματα και έλεγε: «Αγαπητέ Πελάτη, Σας ευχαριστούμε για τη χρήση της DHL Express, το πακέτο σας σας περιμένει. Πρέπει να ολοκληρώσετε την πληρωμή των (1,99 EUR) […]». Βλέπετε, ζητάνε ένα ευτελές ποσό για δόλωμα ώστε να παρασύρουν τον παραλήπτη στις επόμενες ενέργειες.

Κάνοντας διπλό κλικ στον αποστολέα αποκαλύπτεται η πραγματική διεύθυνση, η οποία είναι: no-reply@corresponsales.asparecargas.net Βλέπετε, αμέσως αποκαλύπτεται η απάτη. Αν ακολουθείτε συστηματικά αυτή τη διαδικασία είναι σχεδόν αδύνατο να σας ξεγελάσουν.

Παρόμοια mails μπορεί να πάρετε από φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία επισκεφθήκατε πρόσφατα, τα οποία σας πληροφορούν ότι κερδίσατε ένα προϊόν, συνήθως επιθυμητό, όπως π.χ. ένα καινούργιο iPhone. Αν παρασυρθείτε, στο τέλος σας ζητούν να πληρώσετε με κάρτα ένα ευτελές ποσό για την αποστολή. Σταματήστε αμέσως τη διαδικασία. Στην ίδια κατηγορία είναι και mail από πολύ μεγάλες εταιρείες, Apple, Google και άλλες, που λένε ότι διάλεξαν τυχαία το mail σας και θέλουν να σας κάνουν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό σαν δώρο. Τα έχω δει όλα αυτά. Ακόμη και φιλάνθρωποι που δεν τους γνώριζα με θυμήθηκαν στη διαθήκη τους και οι δικηγόροι έψαχναν μανιωδώς να με βρούνε για να μη χάσω την κληρονομία!

– Προειδοποιητικό τηλεφώνημα. Τον Σεπτέμβριο δέχτηκα δύο τηλεφωνήματα από ελληνικά κινητά. Με πληροφορούσαν στα αγγλικά ότι «επίκειται εκτέλεση πληρωμής μέσω Paypal του ποσού των 600 euro και αν θέλω να τη σταματήσω πρέπει να πατήσω το πλήκτρο 1». Εχω λογαριασμό στο Paypal και αν δεν ήμουν υποψιασμένος, πιθανόν να την πατούσα γιατί δεν έκανα αυτή τη συναλλαγή. Εδώ λειτουργεί η κινδυνολογία. Σε παρόμοιες περιπτώσεις κλείνετε το τηλέφωνο, γιατί το πάτημα οποιουδήποτε πλήκτρου μπορεί να σημαίνει την πιστοποίηση της συγκατάθεσης. Οταν χρειάζεται πιστοποίηση συναλλαγής συνήθως χρησιμοποιείται το sms και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Ποτέ με τηλεφώνημα.

– Αγορές στο Διαδίκτυο. Εδώ υπάρχει ένας πολύ απλός κανόνας. Αποφεύγετε τις αγορές από άγνωστα site. Η Amazon έχει καθιερωθεί γιατί ύστερα από τόσα χρόνια έχουμε εμπιστοσύνη. Και η Skroutz στην Ελλάδα έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη. Ενας πολύ απλός τυφλοσούρτης είναι η αποδοχή πληρωμών μέσω Paypal. Αν το site πέρα από τις κάρτες δέχεται πληρωμές με Paypal, μπορείτε να το εμπιστευτείτε, διότι η Paypal αποζημιώνει αμέσως οποιαδήποτε συναλλαγή που δεν ολοκληρώνεται σωστά.

Για να χαλαρώσουμε. Ενα νεαρό ζευγάρι στις ΗΠΑ αναζητούσε στο Διαδίκτυο μεταφορική εταιρεία για να μετακομίσει. Βρήκανε κάποια που τους φάνηκε πολύ καλή και οικονομική. Ηλθαν στο σπίτι, πακέταραν τα πράγματα και εξαφανίστηκαν! Πήραν και την προκαταβολή που είχε πληρωθεί! Δίδαγμα: μην πιστεύετε ό,τι βλέπετε στο Διαδίκτυο.

Καλύτερο παράδειγμα: Ο τύπος, και αυτός Αμερικανάκι, παράγγειλε σε κάποιον ιστότοπο «μεγεθυντή πε**ς». Οταν παρέλαβε το πολυπόθητο πακέτο βρήκε μέσα ένα μεγεθυντικό φακό! Αυτά έχει το Διαδίκτυο, άλλα παραγγέλλεις και άλλα έρχονται.

Δεν έχω εξαντλήσει το θέμα, αλλά κάλυψα τα δύο πολύ βασικά: το ΡΙΝ και τα mail. Πιθανόν να επανέλθω, αν διαπιστώσω ότι βοήθησα στην κατανόηση του προβλήματος. Εν γένει στο Διαδίκτυο ισχύουν οι ίδιες προφυλάξεις που αφορούν το σεξ. Η συνεύρεση με αγνώστους προϋποθέτει αυξημένες προφυλάξεις!

*Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.