Ινστιτούτο Παστέρ: Αυξημένη η θετικότητα της εποχικής γρίπης – Οφείλεται κατά 92% στον ιό Α(Η1N1)

Έντονη δραστηριότητα συνεχίζουν να εμφανίζουν οι ιοί της γρίπης στην κοινότατα και η θετικότητά της, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΕΟΔΥ, παραμένει άνω του 10%, (εποχικό όριο έναρξης της επιδημικής δραστηριότητας της γρίπης κατά το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC).

Από την αρχή της επιτήρησης της γρίπης έχουν νοσηλευθεί 85 άτομα με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη σε ΜΕΘ, 84 (99%) με γρίπη τύπου Α και ένα (1%) με γρίπη τύπου Β και καταγράφηκαν 25 θάνατοι από γρίπη. Από τα 24 (96%) κρούσματα απομονώθηκε ιός γρίπης τύπου Α και από 1 (4%) ιός γρίπης τύπου Β. Έξι από τα 24 στελέχη υποτυποποιήθηκαν και ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1)pdm09. Ο τύπος Α, δίνει κλινικά συμπτώματα πιο βαριά με περισσότερους ασθενείς να νοσηλεύονται σε ΜΕΘ, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ απευθύνθηκε σε ειδικούς του Ινστιτούτου Παστέρ για την επιτήρηση των επιδημιών που προκαλούνται σε ετήσια βάση από τον ιό της γρίπης.

Ινστιτούτο Παστέρ: Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος

Το Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος βρίσκεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ και, υπό την επιστημονική επίβλεψη του δρ Ε. Αγγελάκη, Ιατρού Βιοπαθολόγου, Διευθυντή Ερευνών και την τεχνική καθοδήγηση της δρ Μ. Εμμανουήλ, Βιολόγου, Ειδική Λειτουργική Επιστήμονας, δραστηριοποιείται στην εργαστηριακή διερεύνηση και επιτήρηση των επιδημιών που προκαλούνται σε ετήσια βάση από τον ιό της γρίπης. Είναι αναγνωρισμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου ERLI-Net και του Διεθνούς Συστήματος Επιτήρησης του ιού της γρίπης GISRS του ΠΟΥ.

Με βάση τα δεδομένα του Εργαστηρίου Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος για τη φετινή περίοδο επιτήρησης, η εποχική γρίπη, η οποία οφείλεται σε ποσοστό 92% στον ιό γρίπης Α(Η1N1pdm09) εμφάνισε έντονα αυξητική τάση στις αρχές του Ιανουαρίου, με ποσοστό θετικότητας 38% σε αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοινότητας κατά τη 2η εβδομάδα του έτους.

Η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα από τα Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης κυμαίνεται από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο, και συνήθως κορυφώνεται κατά τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο-Μάρτιο. Από το 2023, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η επιτήρηση της γρίπης πραγματοποιείται πλέον καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Επιτήρηση της Γρίπης

Το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Νοτίου Ελλάδος δέχεται αντιπροσωπευτικό αριθμό δειγμάτων από τους φορείς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης (ιδιώτες ιατρούς, κέντρα υγείας και νοσοκομεία) και είναι υπεύθυνο για την επιτήρηση των κυκλοφορούντων στελεχών γρίπης στη χώρα, σε συνεργασία με το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Βορείου Ελλάδος.

Στο Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης πραγματοποιείται υποτυποποίηση των κυκλοφορούντων στελεχών, ενώ ένα υποσύνολο αυτών κάθε έτος ελέγχεται σε γενετικό και αντιγονικό επίπεδο για τον χαρακτηρισμό των στελεχών γρίπης, καθώς και για την ευαισθησία τους στα αντιϊκά φάρμακα. Τα δεδομένα που συλλέγονται από το Εργαστήριο Αναφοράς χρησιμεύουν στην επιτήρηση των στελεχών που κυκλοφορούν στη χώρα, στην έγκαιρη ανίχνευση μεταλλαγμένων ή ανθεκτικών στελεχών και στην επιλογή των στελεχών που θα αποτελέσουν τη σύσταση του αντιγριπικού εμβολίου του επόμενου έτους από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Από τις αρχές Οκτωβρίου έως και την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου έχουν τυποποιηθεί 215 στελέχη γρίπης, προερχόμενα από νοσοκομειακά δείγματα και από δείγματα Κέντρων Υγείας κοινότητας (Δίκτυο Παρατηρητών Νοσηρότητας Sentinel), εκ των οποίων το 99% ήταν τύπου Α και το 1% τύπου Β. Συνολικά, από τα στελέχη τύπου Α που έχουν υποτυποποιηθεί 8% ανήκαν στον υπότυπο Α(Η3Ν2) και τα 92% στον υπότυπο Α(Η1Ν1)pdm09.

Κατά την 1η εβδομάδα του Ιανουαρίου ο δείκτης γριπώδους συνδρομής παρουσίασε αύξηση σε σχέση με τις προηγούμενες. Άνοδος καταγράφηκε στις ηλικιακές ομάδες, 0-4, 15-64 και άνω των 65 ετών. Στο σύνολο των δειγμάτων που ελήφθησαν από τους εργαστηριακούς παρατηρητές του δικτύου Sentinel η θετικότητα του ιού της γρίπης έφτασε στο 43%. Κατά τη 2η εβδομάδα επιτήρησης, η θετικότητα του ιού της γρίπης κυμάνθηκε στο 38%, ενώ παρατηρήθηκε μικρή μείωση των κρουσμάτων σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Εμβολιασμός και Αποτελεσματικότητα του Εμβολίου

Η γρίπη είναι μια μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης που μπορεί να προκαλέσει ήπια έως σοβαρή οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης. Η μετάδοση του ιού της γρίπης γίνεται από το ένα άτομο στο άλλο μέσω μικρών, αόρατων σταγονιδίων και μέσω επαφής με επιφάνειες που έχουν μολυνθεί. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός αυξάνουν τη μεταδοτικότητα της γρίπης.

Ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, τονίζουν οι δύο επιστήμονες. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον αντιγριπικό εμβολιασμό, που είναι το κύριο μέτρο πρόληψης για τη γρίπη, σημειώνουν. «Όταν οι ιοί της γρίπης που περιλαμβάνει το εμβόλιο είναι παρόμοιοι με τους ιούς που κυκλοφορούν τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι πολύ αποτελεσματικό. Τα δεδομένα που προκύπτουν από τον χαρακτηρισμό των στελεχών που κυκλοφορούν σε κάθε χώρα αποστέλλονται από τα Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς Γρίπης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας με σκοπό να ληφθούν αποφάσεις για τη σύσταση του εμβολίου του επόμενου έτους. Στους ηλικιωμένους και σε αυτούς που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα το εμβόλιο συχνά είναι λιγότερο αποτελεσματικό, αλλά ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις μειώνει τις εισαγωγές στο νοσοκομείο και τους θανάτους από επιπλοκές. Στη φετινή χειμερινή περίοδο, η χρήση ενισχυμένων αντιγριπικών εμβολίων εξυπηρετεί την καλύτερη ανοσοποίηση των ευπαθών ομάδων έναντι του ιού της γρίπης».

Τα εμβόλια που κυκλοφορούν έναντι των ιών της γρίπης περιλαμβάνουν 4 στελέχη γρίπης, Α(Η3Ν2), Α(Η1Ν1), Β(Victoria), B(Yamagata), και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες:

παρασκευαζόμενο με επώαση σε ωά ορνίθων (15mcg από κάθε αντιγόνο)

κυτταροκαλλιέργειες (ομοίως)

* Τετραδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο υψηλής δόσης (60 mcg από κάθε αντιγόνο)

* Τετραδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης με ανοσοενισχυτικό MF59 (15mcg από κάθε αντιγόνο + ανοσοενισχυτικό).

«Τα προκαταρτικά αποτελέσματα γενετικού και αντιγονικού χαρακτηρισμού των κυκλοφορούντων στελεχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο δείχνουν υψηλή συσχέτιση του εμβολίου με το στέλεχος Η1Ν1pdm09, που επικρατεί μέχρι στιγμής στην κοινότητα. Ανάλογα υψηλή συσχέτιση δείχνει και το στέλεχος τύπου Β που αναμένεται να παρουσιάσει άνοδο μετά τον Μάρτιο. Χαμηλότερη φαίνεται η κάλυψη του εμβολίου έναντι του στελέχους Η3Ν2, που κυκλοφορεί σε χαμηλά ποσοστά στην κοινότητα», σημειώνει ο κ. Αγγελάκης. Συνολικά, φαίνεται να υπάρχει καλή συσχέτιση του φετινού εμβολίου με τα κυκλοφορούντα στελέχη, όμως πληρέστερα δεδομένα θα έχουμε με τη συγκέντρωση συνολικών δεδομένων μετά το πέρας του επιδημικού κύματος της γρίπης, καταλήγει.