Ιός του Δυτικού Νείλου: Η εξάπλωση μιας απειλής

Μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση του ιού του Δυτικού Νείλου, αλλά και αρκετά αυξημένος αριθμός λοίμωξης σε ανθρώπους λόγω του ιού σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, καταγράφηκε φέτος στην Ευρώπη και στις γειτονικές σε αυτή χώρες, γεγονός που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των ειδικών επιστημόνων που από τις αρχές του καλοκαιριού προειδοποιούσαν ότι το 2024 η κυκλοφορία του ιού του Δυτικού Νείλου θα είναι έντονη λόγω του ήπιου χειμώνα που προηγήθηκε και συνεπώς της αυξημένης κυκλοφορίας των κουνουπιών, που είναι και οι φορείς της νόσου για τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), η οποία εξετάζει το διάστημα από την 1η Μαρτίου έως και τις 2 Οκτωβρίου 2024, φέτος καταγράφηκαν 1.202 εγχώρια κρούσματα του ιού σε 18 χώρες και συγκεκριμένα σε Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία, Αλβανία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Αυστρία, Τουρκία, Γαλλία, Κροατία, Γερμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Κόσοβο, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία και Τσεχία. Τα περισσότερα περιστατικά δηλώθηκαν από την Ιταλία με 422 λοιμώξεις, ενώ στη δεύτερη θέση είναι η Ελλάδα με 202 λοιμώξεις (πλέον ο αριθμός των λοιμώξεων έχει αυξηθεί στις 206) και ακολουθεί η Ισπανία με 114 περιστατικά.

Τα περισσότερα περιστατικά αφορούσαν άτομα άνω των 65 ετών, το 92% των δηλωθέντων περιστατικών χρειάστηκε νοσηλεία και το 70% των περιστατικών εκδήλωσε συμπτώματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Φέτος, έως και τις 2 Οκτωβρίου είχαν δηλωθεί στο ECDC συνολικά 88 θάνατοι, οι περισσότεροι εξ αυτών στην Ελλάδα (31 θάνατοι λόγω της νόσου).

Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, φέτος συνολικά στην Ευρώπη ο αριθμός των λοιμώξεων είναι υψηλότερος σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων δέκα ετών, και είναι ενδεικτικό ότι το ίδιο χρονικό διάστημα πέρυσι είχαν δηλωθεί 681 περιστατικά. Ωστόσο, το 2018 παραμένει η πιο δύσκολη χρονιά όσον αφορά τη δραστηριότητα του ιού στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς είχαν αναφερθεί στις επίσημες αρχές 1.728 κρούσματα. Για την Ελλάδα, τουλάχιστον έως και την προηγούμενη εβδομάδα, οι χειρότερες χρονιές ήταν το 2018 (317 διαγνωσμένα κρούσματα και 51 θάνατοι), το 2022 (286 λοιμώξεις και 33 θάνατοι) και το 2010 (260 λοιμώξεις και 35 θάνατοι).

Το 2018 παραμένει η πιο δύσκολη χρονιά όσον αφορά τη δραστηριότητα του ιού στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς είχαν αναφερθεί 1.728 κρούσματα.

Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι φέτος προστέθηκαν στον χάρτη με τα σημεία που την τελευταία δεκαετία έχει «χτυπήσει» ο ιός 35 περιοχές σε 12 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Θεσπρωτία. Συνολικά στις 18 χώρες που επλήγησαν φέτος από τον ιό, 180 περιοχές ανέφεραν εγχώρια περιστατικά λοιμώξεων σε ανθρώπους, γεγονός που δείχνει ότι το καλοκαίρι του 2024 είχαμε τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση του ιού που έχει παρατηρηθεί ποτέ στην Ευρώπη.

Είναι ενδεικτικό ότι πέρυσι κρούσματα είχαν αναφερθεί από 120 περιοχές και το 2018, που ήταν και η χειρότερη χρονιά από πλευράς αριθμού κρουσμάτων, 159 περιοχές. Η Αλβανία, η Τσεχία, το Κόσοβο, η Σλοβενία και η Τουρκία δεν είχαν αναφέρει κυκλοφορία του ιού τα προηγούμενα 4-5 έτη, ενώ ειδικά στην Αλβανία η φετινή επιδημία είναι η μεγαλύτερη που έχει παρατηρηθεί ποτέ.

Δίχως συμπτώματα

Το ECDC διευκρινίζει ότι οι πραγματικοί αριθμοί της επιδημίας του ιού του Δυτικού Νείλου είναι πολύ μεγαλύτεροι, καθώς τα περισσότερα κρούσματα παραμένουν ασυμπτωματικά και επομένως δεν διαγιγνώσκονται. Τονίζει, δε, ότι βαίνουμε στο τέλος της περιόδου εποχικής έξαρσης της νόσου. «Οπως και τα προηγούμενα χρόνια, η κορύφωση της μετάδοσης παρατηρήθηκε τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο. Καθώς οι περιβαλλοντικές συνθήκες γίνονται λιγότερο ευνοϊκές για τη δραστηριότητα του φορέα (κουνούπια) και την αναπαραγωγή του ιού σε φορείς, αναμένουμε ότι οι αριθμοί κρουσμάτων θα μειωθούν τις επόμενες εβδομάδες», επισημαίνει.

Οι συστάσεις προστασίας του ΕΟΔΥ

Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά (ορισμένα είδη κυρίως άγριων πτηνών), ενώ οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια. Καθώς οι περιοχές εμφάνισης των κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια, ο ΕΟΔΥ συνιστά να τηρούνται σε όλη τη χώρα τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και αυτά με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά και συνεπή στη λήψη των ατομικών μέτρων προφύλαξης από τα τσιμπήματα κουνουπιών, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν πιο σοβαρή μορφή της νόσου.