Ιστορικό «βήμα» από την Κίνα: Πάτησε πρώτη την αθέατη πλευρά της Σελήνης

Με δύο μεγάλες πρωτιές στην εποποιία του Διαστήματος άνοιξε το 2019. Δύο ημέρες μετά την προσέγγιση στην Εσχατη Θούλη στα βάθη του ηλιακού συστήματος, η Λαϊκή Κίνα κατάφερε να προσεδαφίσει ένα ρομποτικό σκάφος στην αθέατη πλευρά της Σελήνης.

Ετσι, σε αυτήν την άτυπη κούρσα της εξερεύνησης του Σύμπαντος, οι Κινέζοι έγιναν οι πρώτοι που πατούν στην αθέατη πλευρά (την οποία συνήθως αποκαλούμε «σκοτεινή» καθώς είναι μόνιμα αόρατη από τη Γη), του φεγγαριού. Οι Σοβιετικοί ήταν οι πρώτοι που είχαν φωτογραφίσει την αθέατη πλευρά του φυσικού μας δορυφόρου, πριν από 60 χρόνια, το 1959.

Το διαστημικό όχημα Chang’e-4 πάτησε στο σεληνιακό έδαφος στις 04:26 (ώρα Ελλάδος) και έστειλε τις πρώτες φωτογραφίες του.

 

#BREAKING China’s Chang’e-4 probe lands successfully on far side of the moon at 10:26 a.m. BJT Thursday, marking the first ever soft-landing in this uncharted area pic.twitter.com/rTlJ4EzOw2

— CGTN (@CGTNOfficial) January 3, 2019

Το Chang’e-4, που περιλαμβάνει μια άκατο προσελήνωσης βάρους 3,6 τόνων και το μικρό ρόβερ Yutu, βάρους 140 κιλών, προσεληνώθηκε στον διαμέτρου 180 χιλιομέτρων κρατήρα Φον Κάρμαν μέσα στην τεράστια λεκάνη Νοτίου Πόλου-Αιτκεν, η οποία πιθανόν έχει σχηματισθεί μετά την πρόσκρουση ενός γιγάντιου αστεροειδούς. Η λεκάνη, διαμέτρου 2.500 χιλιομέτρων και βάθους 12 χιλιομέτρων, είναι η μεγαλύτερη, βαθύτερη και παλαιότερη λεκάνη πρόσκρουσης στο φεγγάρι και μία από τις μεγαλύτερες στο Ηλιακό Σύστημα.

Το ραντάρ του ρόβερ θα μπορεί να εισχωρήσει σε βάθος έως 100 μέτρων κάτω από τη σεληνιακή επιφάνεια. Το σκάφος διαθέτει επίσης τρεις κάμερες και μια σειρά από επιστημονικά όργανα (ορισμένα ευρωπαϊκής κατασκευής), όπως ένα αναλυτή σεληνιακής σκόνης, ένα αναλυτή ηλεκτρικού πεδίου, ένα σεληνιακό σεισμογράφο και άλλα.

Ακόμη, θα μεταφέρει ένα πείραμα 28 κινεζικών πανεπιστημίων, συγκεκριμένα μια μίνι «σεληνιακή βιόσφαιρα», μια αλουμινένια σφαίρα βάρους τριών κιλών, που περιέχει νερό, θρεπτικά συστατικά και αέρα και μέσα στην οποία θα επιχειρηθεί να φυτρώσουν σπόροι από πατάτες και άλλα φυτά. Το πείραμα θα αποτελέσει πιλότο για τα μελλοντικά σχέδια δημιουργίας κινεζικής σεληνιακής βάσης και τροφοδοσίας της με αγροτικά προϊόντα σεληνιακής καλλιέργειας.

Μέχρι σήμερα, όλες οι αμερικανικές και σοβιετικές ή ρωσικές αποστολές είχαν γίνει στη φωτεινή πλευρά. Ποτέ έως τώρα κάποιο σκάφος ή αστροναύτης δεν είχε επιχειρήσει να πατήσει την αθέατη πλευρά εκτός από το 1962, όταν το σκάφος Ranger 4 της NASA είχε συντριβεί στην αθέατη πλευρά.

Οι παρατηρήσεις της αθέατης πλευράς έχουν αποκαλύψει ότι για άγνωστο λόγο διαθέτει παχύτερο και μεγαλύτερης ηλικίας φλοιό, καθώς επίσης περισσότερους και βαθύτερους κρατήρες απ’ ό,τι η άλλη πλευρά.

Οι επιτυχίες της Κίνας

Η Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος της Κίνας (CNSA) ξεκίνησε το διαστημικό πρόγραμμά της για τη Σελήνη με καθυστέρηση περίπου τριών δεκαετιών, αφότου οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ενωση είχαν πλέον σταματήσει τις δικές τους αποστολές («Απόλλων» και «Λούνα» αντίστοιχα).

Το πρώτο κινεζικό σκάφος Chang’e-1 (είναι το όνομα της αρχαίας κινεζικής θεότητας του φεγγαριού) εκτοξεύθηκε το 2007 και αφού τέθηκε σε τροχιά και χαρτογράφησε τη Σελήνη, συνετρίβη πάνω της το 2009. Ακολούθησε το Chang’e-2 το 2010, το οποίο επίσης τέθηκε σε τροχιά γύρω από το δορυφόρο και μετά στάλθηκε στα βάθη του διαστήματος.

Το 2013, το Chang’e-3 υπήρξε το πρώτο σκάφος που προσεληνώθηκε μετά το σοβιετικό Λούνα-24 το 1976. Για πρώτη φορά μάλιστα ένα μικρό κινεζικό ρόβερ, το Yutu, ήταν εφοδιασμένο με ένα ραντάρ που μπόρεσε να μελετήσει όχι μόνο την επιφάνεια, αλλά και το υπέδαφος του φεγγαριού.

Το Chang’e-4, που έχει σχεδιασθεί κατά τα πρότυπα του προδρόμου του, θα βασίζεται για τις επικοινωνίες του με τη Γη στον κινεζικό δορυφόρο αναμετάδοσης Queqiao που διαθέτει μια παραβολική αντένα 4,2 μέτρων. Εκτοξεύθηκε φέτος το Μάιο και βρίσκεται στην κατάλληλη τροχιά, σε απόσταση 64.000 χιλιομέτρων από την πίσω πλευρά του φεγγαριού, ώστε να βλέπει ταυτόχρονα τόσο την αθέατη πλευρά της Σελήνης, όσο και τη Γη.

Το κινεζικό πρόγραμμα θα συνεχισθεί με την αποστολή Chang’e-5, στην ορατή πλευρά, που θα φέρει δείγματα βάρους έως δύο κιλών από το έδαφος και το υπέδαφος του φεγγαριού και η οποία προγραμματίζεται να εκτοξευθεί προς το τέλος του 2019. Η επόμενη αποστολή Chang’e 6 θα φέρει ένα ακόμη μεγαλύτερο δείγμα.

Απώτερος στόχος της Κίνας είναι να στείλει αστροναύτες στο φεγγάρι έως το τέλος της δεκαετίας του 2030.