Καταναλώνουμε λιγότερο, είμαστε ευτυχισμένοι

Αυτή τη στιγμή στο browser έχω ανοιχτά 18 tabs. Δεν είναι ιδιαίτερα κολακευτική εικόνα, αλλά τα επτά από αυτά είναι σελίδες από e-shops με εσώρουχα και μαγιό, οι διαφημίσεις των οποίων πετάχτηκαν μπροστά μου στα σόσιαλ μίντια. Το ομολογώ, με τον Ιούνιο προ των πυλών χρειάζεσαι ατσάλινη θέληση και μεγάλη αποφασιστικότητα να αντεπεξέλθεις στα πυρά των brands, που δεν θα ησυχάσουν αν δεν ψωνίσεις την προίκα σου σε beachwear. Φαίνεται όμως ότι δεν είναι τυχαία η λυσσαλέα τους επίθεση. Η αντίσταση των καταναλωτών έχει ξεκινήσει.

Τα παραπάνω καταδεικνύει και η τελευταία έρευνα της Solid Havas για τις τάσεις του κοινού απέναντι στην αλλαγή του μοντέλου καταναλωτικής συμπεριφοράς. Η έρευνα διεξήχθη σε 30 χώρες, ανάμεσα στις οποίες και στην Ελλάδα, σε μέινστριμ καταναλωτές αλλά και τους λεγόμενους «prosumers», όρος που περιγράφει τους δυναμικούς καταναλωτές, αυτούς που υιοθετούν από τους πρώτους μια τεχνολογία ή ένα νέο προϊόν. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μολονότι σχεδόν το ήμισυ των Ελλήνων Gen Zs (48%) –έναντι του 10% των baby boomers– δυσκολεύονται να αντισταθούν στους πειρασμούς που παρουσιάζει η οικονομία κατανάλωσης, έχει ξεμυτίσει η επιθυμία να διοχετεύουμε την αγοραστική μας δύναμη σε μια κατεύθυνση λιγότερο επιβλαβή για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Οκτώ στους 10 Ρrosumers και Mainstream καταναλωτές στην Ελλάδα, λένε ότι το να είναι ικανοποιημένοι με απλά πράγματα, τους κάνει ευτυχισμένους. Για τους περισσότερους δε Prosumers (70%), το να εργάζονται λιγότερο και να περνούν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια είναι ένας από τους λόγους που τους ελκύει αυτή η λιτή ζωή.

Η αντίληψη που αρχίζει να επικρατεί είναι ότι όσο λιγότερα συγκεντρώνουμε, τόσο πιο ευτυχισμένοι θα είμαστε και τόσο πιο δίκαιη θα είναι εντέλει και η κοινωνία.

Μπορεί η λιτότητα, ο μινιμαλισμός να γίνει το νέο cool; Τραβηγμένο, πάντως ήδη 77% των Ελλήνων Prosumers και 69% των Mainstream καταναλωτών ισχυρίζονται ότι θαυμάζουν τους ανθρώπους που έχουν μεταβεί σε έναν πιο λιτό τρόπο ζωής. Μετά την υπερβολή, τον πλούτο και τα προνόμια που προβάλλονταν υπέρμετρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η υπερκατανάλωση χάνει επιτέλους τη γυαλάδα της. Είναι χαρακτηριστικό ότι και στην Ελλάδα δημιουργοί περιεχομένου με μινιμαλιστικό περιεχόμενο, όπως για παράδειγμα η Κλαίρη Δημοπούλου και η Αφροδίτη Τζίμα στο YouTube, απολαμβάνουν ευρείας αποδοχής. Η κ. Τζίμα, που διατηρεί το κανάλι The Minimalist Mom, αποφάσισε να ασχοληθεί με τον μινιμαλισμό και τη φιλοσοφία του, λίγο πριν από την καραντίνα. «Το έκανα διότι είχα γίνει ακραία καταναλωτική τα τελευταία χρόνια και ήθελα να κάνω μια μεγάλη στροφή στο πώς αντιμετωπίζω τον υλικό κόσμο και τι επιπτώσεις έχει αυτός στην ψυχοσύνθεσή μου», λέει στην «Κ». Είδε τα οικονομικά της να βελτιώνονται, αλλά έως έναν βαθμό, «μέχρι να συνειδητοποιήσω πως το να αγοράζεις πιο ποιοτικά αντικείμενα που θα σου κρατήσουν πιθανόν για περισσότερο, έχει κι αυτό το κόστος του». Αυτό που σίγουρα βελτιώθηκε με τον καιρό ήταν η ψυχολογία της, «καθώς δεν είχα τόσο έντονο τον εθισμό για κατανάλωση κάθε είδους». Η αλλαγή τρόπου ζωής, ωστόσο, έχει τις δυσκολίες της. «Δυσκολεύομαι ακόμη και σήμερα στα ρούχα και τα παπούτσια γιατί αποτελούν μεγάλες μου αγάπες. Είναι αρκετά δύσκολο, καθώς ο τρόπος ζωής που επικρατεί αλλά και η επιρροή που δεχόμαστε από τα social media είναι ακραία καταναλωτική! Συνεχώς ανανεώνονται οι τάσεις της μόδας και μαζί με αυτό και η ανάγκη μας για κάθε τι καινούργιο και αστραφτερό. Θέλει πολλή προσπάθεια και πειθαρχία πολλές φορές για να μείνεις σταθερός σε έναν πιο λιτό τρόπο ζωής».

Βιώσιμα προϊόντα

Για τους πολίτες, πάντως, λιτότητα δεν σημαίνει αποανάπτυξη. Περίπου 3 στους 4 Prosumers αλλά και Mainstream καταναλωτές απορρίπτουν την ιδέα ότι οι οικονομίες πρέπει να συρρικνωθούν για να λύσουν όσα μας ταλαιπωρούν. Αντίθετα, αποζητούν ζωντανές οικονομίες που βασίζονται στην καινοτομία, βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες και όχι μια επιστροφή στην προβιομηχανική εποχή. Λιτότητα για τους καταναλωτές σημαίνει αγοράζω καλύτερα, κάνω περικοπές, μειώνω απορρίμματα και γίνομαι πιο αυτάρκης. Το «αγόρασε, χρησιμοποίησε, πέταξε, επανέλαβε», πνέει τα λοίσθια.

Οι αριθμοί

8 στους 10 καταναλωτές στην Ελλάδα λένε ότι το να είναι ικανοποιημένοι με απλά πράγματα τούς κάνει ευτυχισμένους.

70% των Prosumers (δυναμικοί καταναλωτές) δηλώνουν ότι το να εργάζονται λιγότερο και να περνούν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια είναι ένας λόγος που τους ελκύει η λιτή ζωή.

2 στους 3 Ελληνες Prosumers θεωρούν τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας.

48% των Ελλήνων Gen Z δυσκολεύονται να αντισταθούν στους πειρασμούς που παρουσιάζει η οικονομία κατανάλωσης.

69% των καταναλωτών ισχυρίζονται ότι θαυμάζουν τους ανθρώπους που έχουν μεταβεί σε έναν πιο λιτό τρόπο ζωής.