Κάτι γίνεται στα Κύθηρα για τη νησιωτική πολιτική και το περιβάλλον και το οργανώνει το Πάντειο

Η Ελλάδα είναι η χώρα με τα περισσότερα νησιά (περίπου 3.000 νησιά και νησίδες) στη Μεσόγειο και στην Ευρώπη, ενώ βρίσκεται στην 9η θέση παγκοσμίως σε επίπεδο μήκους ακτών. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η  νησιωτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίστηκε σε συμπεράσματα και την εμπειρία που έχει αποκομίσει στην πάροδο των ετών η χώρα μας. Ούτε τυχαίο είναι και το γεγονός ότι τα Κύθηρα φιλοξενούν το 13ο Διεπιστημονικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Νέων Επιστημόνων του Παντείου Πανεπιστημίου με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τριάντα 30 νέων επιστημόνων από δέκα διαφορετικά πανεπιστημιακά και εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πρόκειται για τους ανθρώπους που σύντομα, εάν δεν το κάνουν ήδη, ο λόγος τους θα έχει βαρύτητα στα κέντρα λήψης αποφάσεων με θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την οικονομική αύξηση στη χώρα μας και την ΕΕ.

Πιο ειδικά το Ευρωπαϊκό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Κατάρτισης (ΕΚεΠΕΚ) διοργανώνει στο νησί των Κυθήρων, το Διεπιστημονικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Νέων Επιστημόνων με θεματική: «Νησιωτικότητα: Περιβάλλον και Ανάπτυξη – Θαλάσσιες Μεταφορές και Ενέργεια», από τις 29 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου 2017.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί από την ερευνητική ομάδα του ΕΚεΠΕΚ με σκοπό να εξετάσει διεπιστημονικά τις προκλήσεις, τα προβλήματα και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η νησιωτικότητα, τόσο ως προς τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της, όσο και στη βάση της περιβαλλοντικής προστασίας.

Οι θεματικές που θα εξεταστούν συνοπτικά αφορούν στη γαλάζια οικονομία, στις θαλάσσιες μεταφορές, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην Ευρωπαϊκή Πολιτική για τη κοινωνική και εδαφική συνοχή στα νησιά καθώς και στις διεθνείς, περιφερειακές και εθνικές διαστάσεις της νησιωτικότητας.

Ωστόσο ο όρος νησιωτικότητα αν και ακούγεται απλός, δεν είναι. Σύμφωνα με όσα εξηγεί στη HuffPost Greece o κ. Γρηγόριος Τσάλτας, o πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου και Ιδρυτικός Διευθυντής του EκεΠΕΚ, έχει γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Σύμφωνα με τον ίδιο η νησιωτικότητα αφορά νησιωτικά κράτη ή ηπειρωτικά κράτη.
Όσον αφορά στη χώρα μας, με τα χιλιάδες νησιά, μπορεί να ακούγεται ωραίο αλλά υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με τα ηπειρωτικά εδάφη της πατρίδας μας. Με λίγα λόγια δεν εξετάζονται μόνο τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα που εμφανίζουν τα νησιά αυτά έναντι της ηπειρωτικής χώρας. Έτσι καθίσταται αναγκαία η χάραξη πολιτικών για την άμβλυνση αυτών των μειονεκτημάτων.

«Μπορεί ο χώρος αυτός να είναι σημαντικός αλλά εξετάζουμε και τα προβλήματα που δημιουργεί στο κράτος» λέει ο κ. Τσάλτας και φυσικά σημειώνει τις υποχρεώσεις του κράτους απέναντι στα νησιά και στον νησιώτικο πληθυσμό.

Αυτός είναι και ο λόγος, σημειώνει ο κ. Τσάλτας, που τα διάφορα μεγάλα συνέδρια του ΕκεΠΕΚ με θέματα τη νησιωτικότητα, το Δίκαιο της Θάλασσας με γνώμονα τη περιβαλλοντική προστασία, διοργανώνονται σε απομακρυσμένα νησιά. «Όλα τα συνέδρια γίνονται μακρυά από την Αθήνα για να διαδίδονται οι θέσεις μας» λέει και υπογραμμίζει πως σημαντικό στη νησιωτική πολιτική είναι η διασύνδεση της τοπικής αυτοδιοίκησης, της περιφέρειας με το κεντρικό κράτος.

Όσον αφορά στο Summer Course που διεξάγεται για 11η συνεχόμενη χρονιά στη Κύθηρα, αναπόφευκτα θα τεθούν ζητήματα που αφορούν τη θαλάσσια ρύπανση, με αφορμή τη ρύπανση στο Σαρωνικό, αλλά και θέματα που έχουν να κάνουν με το Διεθνές Δίκαιο, την ΑΟΖ.

«Θα μιλήσουμε για το άρθρο 121, για το καθεστώς των νησιών, τι γίνεται με την υφαλοκρηπίδα, όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στο Ιόνιο, στο Λιβυκό Πέλαγος, στο Καστελόριζο» μας λέει.

Για τη ρύπανση θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση, καθώς όπως λέει, η Μεσόγειος είναι μια κλειστή θάλασσα, δεν υπάρχει διέξοδος σε ωκεανό, η Μεσόγειος δεν αυτοκαθαρίζεται. Άρα στη νησιωτική πολιτική δεν τίθενται μόνο θέματα επικοινωνίας με την ηπειρωτική χώρα, αλλά και θέματα περιβάλλοντος, ιδίως τώρα που γίνονται συζητήσεις για υποθαλάσσιους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου ή πετρελαίου, λέει και επισημαίνει την ανάγκη σχεδιασμού πολιτικής προστασίας, δηλαδή πως μια χώρα αντιμετωπίζει ενδεχόμενους κινδύνους στη θάλασσα και μάλιστα σε συνεργασία με παρακείμενες χώρες.

«Η ρύπανση δεν γνωρίζει από σύνορα» τονίζει ο κ. Γρηγόρης Τσάλτας.

Όμως τον όρο νησιωτικότητα συνοδεύει και ο όρος γαλάζια οικονομία, και αυτός αφορά στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τις θαλάσσιες μεταφορές, τη ναυσιπλοΐα, τους υποθαλάσσιους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου, τις οικονομίες που αναπτύσσονται στις παράκτιες ζώνες σε σχέση πάντα με τον πληθυσμό που ζει σε αυτές.

Πρόκειται για ζητήματα που δεν αφορούν μόνο τη χώρα μας, καθώς τα 2/3 του πληθυσμού παγκοσμίως ζει σε παράκτιες περιοχές.

Εδώ τίθεται και το ζήτημα της τουριστικής ανάπτυξης. Πόσο άλογα γίνεται και πως μπορεί να αποτραπεί αυτό.

Ο κ. Τσάλτας παραδέχεται πως πράγματι υπάρχουν σημαντικά θέματα που πρέπει όχι μόνο να αντιμετωπιστούν αλλά και να προβλεφθούν, όπως για παράδειγμα την υπερβολική ανοικοδόμηση σε ένα νησί που δεν το αντέχει, ή οι προσπάθειες προσέλκυσης περισσότερων τουριστών από όσους μπορεί ένα τουριστικός νησιωτικός προορισμός να φιλοξενήσει.

Το θέμα των υποδομών και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα νησιά είναι κάτι που χρήζει σωστής ενημέρωσης και πληροφόρησης προς τους πληθυσμούς των νησιών από μέρους της πολιτείας, δεδομένου της απομόνωσης που αντιμετωπίζουν αυτοί οι πληθυσμοί. Είναι θέμα κρατικής πολιτικής αναφέρει ο πρόεδρος του EkεΠΕΚ.

Ο κ. Τσάλτας άδραξε την ευκαιρία και στο πλαίσιο της συζήτησης με τη HuffPost αναφέρθηκε στον όρο γνωστό και ως βιώσιμη ανάπτυξη, όπως αυτός διατυπώθηκε το 1992 στο Ρίο.

«Το περιβάλλον και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι κάτι σφαιρικό και έχει τρεις πυλώνες», λέει και διευκρινίζει:

«Την οικονομική αύξηση, την κοινωνική πρόοδο και την περιβαλλοντική προστασία. Και οι τρεις είναι ισότιμοι και έτσι πρέπει να αξιοποιηθούν προκειμένου να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη» αναφέρει και φέρνει ως παράδειγμα πως όταν μιλάμε για οικολογική προστασία, δεν έχει να κάνει μόνο με το έδαφος του νησιού, εάν είναι σταθμός αποδημητικών πτηνών, αλλά παράλληλα να δούμε και τα συμφέροντα των αλιέων». Με λίγα λόγια η βιώσιμη ανάπτυξη συμπεριλαμβάνει και είναι αλληλένδετη με την οικονομία, το περιβάλλον, αλλά και την κοινωνία.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το 13ο Διεπιστημονικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Νέων Επιστημόνων του Παντείου Πανεπιστημίου

Σημειώνεται ότι οι ομιλίες και οι διαλέξεις είναι ανοιχτές σε κατοίκους και επισκέπτες του νησιού που επιθυμούν να τις παρακολουθήσουν κατόπιν δήλωσης συμμετοχής στο ekepek@panteion.gr

Αναδημοσίευση από την HP