Κατηγορούμενοι για φόνους κατά την επανάσταση των χωρικών του 1800

Σε πρόσφατο αφιέρωμά της για την οικογένεια του Μπελέση, η οποία πρωταγωνίστησε στα γεγονότα των επαναστατικών κινήσεων του 1800 στα Κύθηρα οπότε έγινε η σφαγή των αρχόντων στο Κάστρο στη Χώρα (22 Ιουλίου 1800), η Ελένη Χάρου-Κορωναίου είχε αναφερθεί στα τέκνα του Τζώρτζη Μπελέση για τα οποία υπερηφανευόταν ο πατέρας τους και είχαν αναφυεί αυτόματα και άλλα ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα των εξεγερμένων χωρικών, μερικοί από τους οποίους μάλιστα ανήκαν σε οικογένειες που είχαν στο παρελθόν και τίτλους ευγενείς, όπως οι Μπελέσηδες.

Από την ιστορία είναι γνωστό ότι η χήρα του ενός εκ των τεσσάρων φονευθέντων στις ταραχές αρχόντων, του Εμμ. Στάη (οι άλλοι τρεις ήταν ο Ιωάννης Μαχαιριώτης, ο Τζώρτζης Δουρέντες και ο Παύλος Δαντώνης) η Αυρηλία (Δρακούλα) Κασιμάτη είχε ταξιδεύσει μέχρι την Κωνσταντινούπολη για να διαμαρτυρηθεί στην κυβέρνηση του Σουλτάνου για το φόνο του άνδρα της και να ζητήσει την τιμωρία των ενόχων, καθώς η Τουρκία ήταν η μία από τις δύο δυνάμεις, που εξεδίωξαν τους Γάλλους από τα Επτάνησα και ίδρυσαν ουσιαστικά το πρώτο, ημιαυτόνομο, Ελληνικό κράτος στα Ιόνια Νησιά. (Η άλλη δύναμη ήταν η Ρωσσία). Μέχρι τώρα δεν είχαν γίνει γνωστές οι αναφορές της Δρακούλας Κασιμάτη, συζ. Εμμ. Στάη στο Σουλτάνο. Πρόσφατα όμως, σε ανακοίνωση του Γεράσιμου Δ. Παγκράτη στην Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (2004-2005) με τίτλο « Η Επτανησιακή παροικία της Σμύρνης (1800-1807)» περιέχονται δύο κατάλογοι που βασίζονται στην αναφορά της (Τον εντοπισμό του κειμένου οφείλουμε στον ακούραστο Πρόεδρο της Κυθηραϊκής Αδελφότητος Πειραιώς-Αθηνών  κ. Βρ. Κυπριώτη, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά.)Δρακούλας Κασιμάτη. Η μία περιέχει τα ονόματα όσων η ίδια κατηγόρησε για τη διάπραξη (των) φόνων κατά την εξέγερση και η άλλη αναφέρεται στους εξεγερθέντες χωρικούς με ξεχωριστή επισήμανση για τους πρωταιτίους. Αναδημοσιεύοντας τους καταλόγους αυτούς θα ξεκινήσουμε από τον πρώτο, ο οποίος περιλαμβάνει 31 ονόματα. Σε μερικές περιπτώσεις αναφέρονται μόνο τα παρωνύμια, όπου είναι γνωστά αναφέρονται ονόματα και παρωνύμια, αλλά και χωριά καταγωγής ή και άλλα στοιχεία. Είναι προφανές ότι ο κατάλογος αυτός περιέχει όσους ενοχοποιεί η καταγγέλουσα χωρίς να μπορεί να διαπιστωθεί αν όντως όλοι αυτοί ευθύνονται για τους φόνους, αν και επισήμως κατηγορήθηκαν ελάχιστοι, οι οποίοι και δικάστηκαν ο ένας δε (Δημ. Μπελέσης) εκτελέστηκε τελικά στη (Σύμφωνα με τον Μιχ. Πετρόχειλο (Ιστορία των Κυθήρων, σελ. 59) συνελήφθησαν για τους φόνους οι: Γεώργιος και Δημήτριος Μπελέσης, Πέτρος Μασσέλος, Γεώργιος Μαλάνος, Πέτρος Κολοβελόνης κ.α., άλλοι από τους οποίους αθωώθηκαν και άλλοι τιμωρήθηκαν με μικρές ποινές.)Ζάκυνθο.  Επειδή οι κατάλογοι αυτοί έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον για την Κυθηραϊκή ιστορία θα τους αναδημοσιεύσουμε με μερικά σχόλια και διορθώσεις. (Δίπλα ο τόπος κατοικίας, το παρωνύμιο ή άλλα στοιχεία):

Αργύρης Βασίλης

Αρώνης άλλοτε υπηρέτης. Εμμ. Καλούτση. (Ο ευγενής Εμμ. Καλούτσης θεωρήθηκε από τη Δρακούλα Κασιμάτη ως κύριος υπεύθυνος της εξέγερσης, καθώς έλαβε το μέρος των εξεγερθέντων και ουσιαστικά συνέταξε τον καταστατικό χάρτη και τους κανόνες λειτουργίας του Κριτηρίου (=δικαστηρίου). Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που κατηγορείται και ένας πρώην υπηρέτης του.) Αρωνιάδικα

Γαλανός Μανόλης (Το επώνυμο αυτό δεν είναι γνωστό στα Κύθηρα. Το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για το παρωνύμιο Γαλανός, το οποίο είναι γνωστό παρωνύμιο κλάδου της οικογένειας Βλαντή από τις Καλοκαιρινές.)

Γλυτζός Στέφανος

Καλοβελόνης Αναγνώστης (Τζώρτζης) του Γιάννη. Ποταμός (Αλλού βρίσκουμε το επώνυμο αυτό ως Καλοβελώνης και αλλού ως Κολοβελώνης. Το σωστό είναι το πρώτο. Πρόκειται ασφαλώς για ηγετική μορφή της εξέγερσης και είναι παρωνύμιο της οικογενείας Μαρσέλου από την Καρβουνάδα, κλάδος της οποίας εμφανίζεται και στον Ποταμό. Εδώ το Αναγνώστης είναι ασφαλώς η ιδιότητα και το Τζώρτζης το όνομα. Για τον Πέτρο Μασέλο-Κολοβελώνη, εκ των ηγετών της εξεγέρσεως του 1800 βλ. Ελ. Χάρου Κορωναίου: Πέτρος Μασέλος Κωλοβελώνης: ο δεύτερος της αναρχίας. Εις εφημ. ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ φ. 278, Μάρτιος 2013, σελ. 8)

Καρατέλης Μανόλης του ποτέ Δημητρίου

Κάργατζης.(Πρόκειται ασφαλώς για παρωνύμιο, αλλά δεν είναι γνωστό σε ποίο επώνυμο αναφέρεται.) Αρωνιάδικα.

Κεντρωτής Αθανάσιος του ποτέ παπά Ανδρέα(Ταλάος). (Το Ταλάος είναι γνωστό παρωνύμιο κλάδου της οικογένειας Κεντρωτή των Φρατσίων.) .

Κεντρωτής Μανέας του ποτέ Τζώρτζη (Λετούρος) (Το Λετούρος (ορθότερο Λέτουρας) είναι παρωνύμιο κλάδου της οικογένειας Καλοκαιρινού των Φρατσίων, δεν αποκλείεται όμως το ίδιο παρωνύμιο να είχαν και Κεντρωτήδες, καίτοι δεν έχουμε σχετική αναφορά σε άλλη πηγή.)

Κεντρωτής Μάρκος του ποτέ Βρετού (Ταλάος)

Κοντολέος Αντώνος του ποτέ Ιερώνυμου

Κουτρής (Το σωστό είναι Κούτρης και είναι παρωνύμιο κλάδου της οικογένειας Κασιμάτη από το Δρυμώνα. Το ίδιο γίνεται επώνυμο αργότερα στην Κρήτη (Χωραφάκια) πάλι από την ίδια οικογένεια Κασιμάτη.)  Δρυμώνας

Κυπριώτης Αναγνώστης του ποτέ παπά Κοσμά (Φρανζέσκος)

Κυπριώτης Κοσμάς του Αναγνώστη (Φραντζέσκος)

Λαγωνάρης. Αρωνιάδικα (Το Λαγωνάρης είναι παρωνύμιο κλάδου των Αρώνη στα Αρωνιάδικα.)

Μασσέλος Πέτρος του ποτέ παπά Θόδωρου

Μιλάνος Τζώρτζης. Μυλοπόταμος

Μπελέσης Δημήτριος του ποτέ Δημητρίου (Ποστούμος)

Μπελέσης Δημήτριος του ποτέ Τζώρτζη

Μπελέσης Δράκος του Τζώρτζη

Μπελέσης Ιερώνυμος του Τζώρτζη

Μπελέσης Μανέας του Τζώρτζη

Μπελέσης Πανάγος του Τζώρτζη

Μπελέσης Τζώρτζης. (Για τον Τζώρτζη Μπελέση, πρωταγωνιστή της εξέγερσης του 1800 βλ. Ελένη Χάρου-Κορωναίου: ΤΖΩΡΤΖΗΣ ΜΠΕΛΕΣΗ: «Ο πρώτος της αναρχίας». Εις εφημ. ΚΥΘΗΡΑΪΚΑ φ. 277, Μάρτιος 2013, σελ. 8) Δείτε κι εδώ

Μπελέσης Χαράλαμπος του Τζώρτζη (Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελ. Χάρου-Κορωναίου (βλ. προηγούμενη σημείωση) ο Τζώρτζης Μπελέσης είχε πέντε γιους, τους: Πανάγο, Γερώνυμο, Μανέα, Αντώνη και Χαράλαμπο. Σύμφωνα με τον δημοσιευόμενο εδώ κατάλογο διαβάζουμε έναν Δράκο, ενώ δεν αναφέρεται Αντώνης. Το βαφτιστικό Δράκος δινόταν συνήθως σε εξώγαμα, αλλά εδώ δεν είναι γνωστό περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Ο έτερος Τζώρτζης Μπελέσης ανήκε σε άλλο κλάδο της ίδιας οικογένειας.)

Νικολάσιος. (Παρωνύμιο, αλλά δεν είναι γνωστό σε ποίο επώνυμο αναφέρεται.) Αρωνιάδικα

Παυλίνης (Η οικογένεια Παυλίνη είναι γνωστή οικογένεια από την Κρήτη κλάδος της οποίας έφθασε στα Κύθηρα μετά την κατάληψή της από τους Οθωμανούς (1649) και ήταν η μόνη στο νησί με τον τίτλο ευγενείας του Κόντε. Άγνωστον πως είχε ταχθεί με το μέρος των εξεγερμένων ο παραπάνω, φαίνεται όμως ότι ο Εμμ. Καλούτσης δεν ήταν ο μόνος εκ των ευγενών που έλαβε θέση υπέρ των εξεγερμένων χωρικών.)

Τζώρτζης του ποτέ Χριστόδουλου

Σκολινός Χαραλάμπης του ποτέ Γιάννου

Στάθης (Μπιρμπιλιός)(Γιώργης Από την οικογένεια του γνωστού λογίου Θ. Στάθη-Μπιρμπιλιού, ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ των Γάλλων μετά την βραχύβια κατοχή των  τελευταίων στα Επτάνησα επί Μ. Ναπολέοντος του ποτέ Μάρκου)

Στάθης Μανόλης του ποτέ παπά-Γιώργη (Αγαλίος)

Τζάννες Τζώρτζης (Ντατσέρης)