Κίνδυνος αποσταθεροποίησης των δήμων από την απλή αναλογική

Οι καταστροφικές συνέπειες στη λειτουργία των δήμων, από την εφαρμογή της απλής αναλογικής κατά τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, αναδεικνύονται από τα στοιχεία της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) που παρουσιάζει η «Κ».

Η εφαρμογή της καθαρής απλής αναλογικής, όπως ακριβώς περιέχεται στο νομοσχέδιο, θα οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση τους δήμους. Αυτό προκύπτει από την προσομοίωση της εφαρμογής του νέου εκλογικού συστήματος στα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 2014. Σύμφωνα με τα ποσοστά που πέτυχαν οι δήμαρχοι, οι οποίοι τελικά εκλέχθηκαν στους δέκα μεγαλύτερους δήμους της χώρας –Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Πειραιάς, Λάρισα, Βόλος, Περιστέρι, Ρόδος, Γιάννενα– την πρώτη Κυριακή των εκλογών –εκτός του Περιστερίου, που το ποσοστό του πρώτου σε ψήφους συνδυασμού ήταν 62%– δεν θα είχαν πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο.

Το 65% των εκλεγμένων δημάρχων δεν θα μπορούσε να συγκροτήσει πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο και άρα να λάβει αποφάσεις με βάση τις προεκλογικές του δεσμεύσεις για τις οποίες και ψηφίστηκε από τους πολίτες. «Εάν μάλιστα αποκλείσουμε τη συνεργασία των δύο συνδυασμών που αναμετρήθηκαν τη δεύτερη Κυριακή, τότε για να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο σχήμα ο δήμαρχος θα πρέπει να “βουτήξει” πολύ βαθιά στα εκλογικά αποτελέσματα για κάθε του απόφαση, με κίνδυνο να προκύψει ρόλος ρυθμιστή για τη Χρυσή Αυγή», επισημαίνει η ΚΕΔΕ.

Στο 71% των δήμων ο εκλεγμένος δήμαρχος θα είχε δημοτικούς συμβούλους που θα αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από το 50% του δημοτικού συμβουλίου, ενώ το 29% των εκλεγμένων δημάρχων θα διέθετε λιγότερο από το 30% των εκλεγμένων δημοτικών συμβούλων.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα του νομοσχεδίου, ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων που θα εκλεγεί από κάθε συνδυασμό προκύπτει από τα ποσοστά που θα λάβει ο συνδυασμός στην πρώτη Κυριακή των εκλογών, ενώ (εφόσον ο πρώτος συνδυασμός δεν συμπληρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 50%) η εκλογή του δημάρχου προκύπτει από τις εκλογές της δεύτερης Κυριακής.

Με το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής η κυβέρνηση διατείνεται ότι οι συνεργασίες των παρατάξεων και οι συγκλίσεις των απόψεων στα δημοτικά συμβούλια θα γίνονται φανερά πάνω από το τραπέζι. Ωστόσο, έμπειροι αυτοδιοικητικοί εξηγούν ότι σε πολλές περιπτώσεις ο δήμαρχος δεν θα μπορεί να αποφασίσει για τίποτα, δεδομένου ότι το δημοτικό συμβούλιο δεν λαμβάνει κατά κύριο λόγο πολιτικές αλλά πρακτικές, διοικητικές αποφάσεις όπως π.χ. τις θέσεις στάθμευσης για αναπήρους.

Δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές δεν κατάφερε να εκλέξει μεγάλο αριθμό δημάρχων που να πρόσκεινται στο κόμμα, προσπαθεί να καταρρίψει το δημαρχοκεντρικό μοντέλο για να αποκτήσει πρόσβαση και επιρροή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. «Η ισοπέδωση των άλλων παρατάξεων θα δώσει τη δυνατότητα στον ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει δυναμική στον χώρο, στήνοντας συμμαχίες επί συγκεκριμένων θεμάτων», ανέφερε στέλεχος της αυτοδιοίκησης στην «Κ». Αυτοδιοικητικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, σύμφωνα με πληροφορίες, εκτιμούν ότι μπορεί να υπάρξει μια προσέγγιση με αυτοδιοικητικά στελέχη του πρώην ΠΑΣΟΚ που έχουν μείνει «άστεγα» όσον αφορά την κομματική ένταξη.

Ασφαλιστικές δικλίδες

Είναι χαρακτηριστικό ότι το νομοσχέδιο προωθεί την απλή αναλογική χωρίς ασφαλιστικές δικλίδες, όπως ζητούν πολλοί αυτοδιοικητικοί, ακόμα και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ στο Δ.Σ. της ΚΕΔΕ Δημήτρης Μπίρμπας μίλησε στην «Κ» σαφώς υπέρ της απλής αναλογικής με συγκεκριμένο κατώφλι ποσοστού όμως, προκειμένου μια παράταξη να εκλέξει δημοτικό σύμβουλο.

Ο Απόστολος Κοιμήσης, δήμαρχος Αμφιλοχίας, μέλος Δ.Σ. ΚΕΔΕ (ο οποίος έχει προσανατολισμό ΠΑΣΟΚ), τονίζει ότι δεν είναι κατά της απλής αναλογικής εφόσον, ωστόσο, τεθεί συγκεκριμένο πλαίσιο που θα εξασφαλίζει την κυβερνησιμότητα του δήμου: «Με τον “Κλεισθένη 1” επιχειρείται η αποσύνδεση των εννοιών “Δήμαρχος” και “Παράταξη πλειοψηφίας”. Επί παραδείγματι (όπως, ενδεικτικώς, φροντίζει να μας αναφέρει το αρ. 71) δήμαρχος μπορεί να εκλεγεί τη 2η Κυριακή αυτός που η παράταξή του στην 1η Κυριακή ήρθε δεύτερη. Ετσι, θα έχει μεν τον τίτλο, αλλά στο δημοτικό συμβούλιο η παράταξή του θα είναι μειοψηφία. Ακόμη, όμως, και 1η να είναι, δεν θα διαθέτει σταθερή πλειοψηφία. Με σωρεία διατάξεων που εισάγει το ν/σ, η επίτευξη πλειοψηφίας (δηλαδή η δυνατότητα λήψης αποφάσεων για δράσεις και έργα στην πόλη) δεν θα είναι δεδομένη, αλλά θα πρέπει να εκλιπαρείται διαρκώς», λέει.

«Ενα κυνικό παιχνίδι εξουσίας»

Απόσυρση του σχεδίου νόμου «Κλεισθένης 1» και οπωσδήποτε περισσότερο χρόνο για επεξεργασία πέραν της 14ης Μαΐου που έχει οριστεί ως καταληκτική ημερομηνία για τη δημόσια διαβούλευση, ζητεί η Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) από το υπουργείο Εσωτερικών. Χθες το πρωί, η Ενωση επέστρεψε, συμβολικά, μέσα σε ένα φάκελο το σ/ν στον υπουργό Εσωτερικών ως «απαράδεκτο», συνοδευόμενο από μια επιστολή υπογεγραμμένη από τον πρόεδρο Γιώργο Πατούλη. Οπως τονίζεται στην επιστολή, «το υπουργείο Εσωτερικών δεν αντιμετωπίζει και δεν επιλύει κανένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο θεσμός της αυτοδιοίκησης και δεν έχει λάβει υπ’ όψιν του καμία από τις προτάσεις που κατέθεσε η ΚΕΔΕ».

Και η Ενωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) ζητεί την απόσυρση του νομοσχεδίου. Οπως τόνισε ο πρόεδρος της Ενωσης, περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, «το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου είναι η χειρότερη νομοθετική παρέμβαση για την αυτοδιοίκηση. Στην ουσία αφορά μόνο την αλλαγή του εκλογικού συστήματος. Πρόκειται για κυνικό παιχνίδι εξουσίας με στόχο τον έλεγχό της». Ο κ. Αγοραστός καταγγέλλει, μάλιστα, ότι εσκεμμένα η κυβέρνηση αρνήθηκε επανειλημμένως να δώσει το νομοσχέδιο στη δημοσιότητα με άλλοθι «νομοτεχνικές διορθώσεις». «Κράτησαν σκόπιμα κρυφό το σχέδιο νόμου για 14 ολόκληρους μήνες και το έδωσαν για διαβούλευση για μόλις… 10 εργάσιμες ημέρες», τονίζει.

Στο μεταξύ, από προχθές έχουν αρχίσει να συγκαλούνται στους δήμους όλης της χώρας δημοτικά συμβούλια προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις σε σχέση με το νομοσχέδιο, κατ’ εφαρμογή της σχετικής απόφασης του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΔΕ την προηγούμενη Τετάρτη. Οι συνεδριάσεις θα συνεχιστούν τη Δευτέρα. Την αρχή έκανε ο πρώτος δήμος της χώρας. Την προηγούμενη Πέμπτη το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας με ψήφισμά του, έπειτα από εισήγηση του δημάρχου Γιώργου Καμίνη, ζητεί την απόσυρση του νομοσχεδίου. «Το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας υιοθετεί την απόφαση της ΚΕΔΕ, σύμφωνα με την οποία το σχέδιο νόμου “Κλεισθένης 1”, δεν μπορεί να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και απαιτείται η κατάθεση –από το υπουργείο Εσωτερικών– νέου κειμένου», σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση. Μιλώντας στο δημοτικό συμβούλιο ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γ. Καμίνης κατήγγειλε ότι το νομοσχέδιο «αποσκοπεί στην ποδηγέτηση της αυτοδιοίκησης», συμπληρώνοντας ότι «ανομολόγητος στόχος του είναι “αυτό που δεν μπορούμε να ελέγξουμε να το αποδυναμώσουμε”». «Με τους θεσμούς δεν μπορούμε να παίζουμε», κατέληξε o κ. Καμίνης.

Στο μεταξύ, την Πέμπτη 10 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί έκτακτη γενική συνέλευση της ΚΕΔΕ και ανοικτή στα μέλη της γενικής συνέλευσης συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ). Την επόμενη ημέρα αναμένεται να λάβει χώρα το κοινό συνέδριο ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ με αντικείμενο το σχέδιο νόμου «Κλεισθένης 1».

«Κλεισθένης 2» το φθινόπωρο

Και ενώ σύσσωμη η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητεί την απόσυρση του «Κλεισθένη 1», ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει το φθινόπωρο στον «Κλεισθένη 2», στον οποίο θα περιλαμβάνονται και αλλαγές που αφορούν το χωροταξικό των δήμων.

Περιορισμένες χωροταξικές αλλαγές σε 10 –το πολύ– δήμους σε όλη χώρα, κυρίως νησιωτικούς, όπου κρίνεται η ανάγκη να μην ισχύει ο κανόνας «ένας δήμος ένα νησί», ανακοίνωσε ο υπουργός μιλώντας στη Μυτιλήνη, στο πλαίσιο του 14ου Περιφερειακού Συνεδρίου Βορείου Αιγαίου.

Ενας από τους υποψήφιους για διάσπαση δήμους είναι οπωσδήποτε ο Δήμος Λέσβου, τόνισε ο υπουργός, ενώ ανέφερε και τα νησιά «Κέρκυρα, Κεφαλονιά και ίσως Χίο» ως τους δήμους για τους οποίους θα συζητηθεί η προοπτική της διάσπασής τους, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Μάλιστα, ο κ. Σκουρλέτης ανέφερε ότι αυτές οι αλλαγές δεν ήταν δυνατόν να συμπεριληφθούν στο παρόν νομοσχέδιο, καθώς «η συζήτηση για τον αριθμό των δήμων στους οποίους θα πρέπει να διασπαστεί το νησί της Λέσβου δεν μπορεί να γίνει στο πόδι». Χρειάζεται εμπεριστατωμένη μελέτη για μια σειρά θεμάτων όπως το προσωπικό και τα πιθανά χρέη κάθε δήμου, ανέφερε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Εσωτερικών εδώ και πάνω από ένα χρόνο «μελετά εμπεριστατωμένα» τις αλλαγές στην Αυτοδιοίκηση που τελικά δεν συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα.

Παράλληλα, το προσωπικό και τα χρέη κάθε δήμου είναι στοιχεία που υπάρχουν στη βάση δεδομένων του υπουργείου Εσωτερικών.

Παρά το γεγονός ότι το ακροατήριο του Πάνου Σκουρλέτη στη συγκεκριμένη ομιλία που έγινε σε παράπλευρο στρογγυλό τραπέζι δεν ήταν πολυπληθές, η είδηση της πρόθεσης της κυβέρνησης να ανοίξει το χωροταξικό των δήμων προκάλεσε νέες αντιδράσεις.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ προκάλεσε τον υπουργό Εσωτερικών «να μην ανοίξει τώρα και αυτό το ζήτημα». Αναρωτήθηκε ο κ. Πατούλης πως, εάν η κυβέρνηση είχε πρόθεση να επαναφέρει το θέμα του χωροταξικού των δήμων, για ποιο λόγο δεν συμπεριέλαβε σχετική ρύθμιση στο υφιστάμενο νομοσχέδιο και για μία ακόμα φορά κατηγόρησε τον υπουργό Εσωτερικών ότι αγνοεί τους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών έχει επιλέξει την τακτική να κάνει διαβούλευση με την Αυτοδιοίκηση για τα μεγάλα προβλήματα του θεσμού, μέσω επιλεκτικών διαρροών, συνεντεύξεων και ομιλιών. Αυτά τα πράγματα δεν είναι σοβαρά. Οπως δεν είναι σοβαρό να ανοίγει ο κ. Σκουρλέτης το χωροταξικό των δήμων, μέσω δημόσιων ομιλιών του. Αν το επιχειρήσει, θα μας βρει ξανά απέναντι. Δεν μπορεί να αλλάζει ο χρόνος των αυτοδιοικητικών εκλογών και ο χάρτης της Αυτοδιοίκησης, με βάση τις εκλογικές σκοπιμότητες της κυβέρνησης. Ως εδώ», κατέληξε ο κ. Πατούλης.