Κώστας Μασσέλος ή Νούρος

Το Σεπτέμβριο δόθηκαν μόλις 8 παραστάσεις σε ταβέρνες του Πειραιά για τη ζωή και τη φωνή ενός γνήσιου ρεμπέτη, του Κώστα Μασσέλου ή Νούρου και με το γενικό τίτλο «Ξένος δύο φορές». Ποίος όμως ήταν ο Νούρος; Φυσικά το επώνυμο παραπέμπει με σχετική ασφάλεια στα Κύθηρα, μέχρι όμως να μας δώσει τη βιογραφία του η καθηγήτρια Κούλα Κασιμάτη στο εξαίρετο βιβλίο της «Σμύρνη, τα μείζονα Κύθηρα» εμείς λίγα γνωρίζαμε για το μεγάλο αυτόν ρεμπέτη. Εδώ, με την ευκαιρία αυτών των παραστάσεων, δίνουμε λίγα στοιχεία για τη ζωή του Νούρου και όσοι θέλουν κάτι περισσότερο ας κάνουν τον κόπο να διαβάσουν το βιβλίο της Κούλας Κασιμάτη.

Η μουσική βιογραφία ενός σπουδαίου τραγουδιστή Σμυρναίικων τραγουδιών του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Η συγκλονιστική περιπλάνηση ενός ανθρώπου, που υπήρξε αποδιωγμένος από παντού, ως ο πιο ξένος, από όλους.

Ο Κώστας Μασσέλος ή Νούρος υπήρξε μια ιδιαίτερη περίπτωση τραγουδιστή, του οποίου το ταλέντο άνθησε τόσο στη Σμύρνη όσο και στον Πειραιά.

Η φωνή, αλλά και η ζωή του σφράγισαν μοναδικά και ανατρεπτικά το ρεμπέτικο. Μοναχικός και αλύτρωτος τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο βίο του, σφράγισε με τη βελούδινη φωνή του την πρώτη περίοδο του σμυρναίικου/ρεμπέτικου τραγουδιού και δημιούργησε ρήγμα στα στερεότυπα της ερωτικής συμπεριφοράς του ρεμπέτη.

Ποίος όμως ήταν ο Νούρος; Σύμφωνα με την έρευνα της Κούλας Κασιμάτη ο Κώστας Μασσέλος ή Μαρσέλος, γνωστός ως Νούρος γεννήθηκε στη Χώρα Κυθήρων το 1892, όπως προκύπτει από το πιστοποιητικό του Δήμου Κυθήρων. Πατέρας του ήταν ο Γιαννακός Μασσέλος γνωστός με τα παρατσούκλια Τριγώνης ή Νούρος και μητέρα του η Ευαγγελία Γαβριηλίδη με καταγωγή τη Σύρο. Πολύ μικρός ο Κώστας πήγε και αυτός στη Σμύρνη μαζί με τα αδέλφια του Θεμιστοκλή, Μιχάλη και Μαριγώ, ενώ στα Κύθηρα είχε γεννηθεί ένας ακόμη αδελφός του, ο Επαμεινώνδας. Από ψάλτης στην εκκλησία γρήγορα εξελίχθηκε σε φημισμένο τραγουδιστή, αλλά με καυγάδες στους οποίους έμπλεξε με τους Τούρκους αναγκάστηκε να φύγει για την Ελλάδα. Στην αρχή αποφάσισε να γίνει καλόγερος στη Μονή Βατοπεδίου στο Άγιο Όρος, άλλαξε γρήγορα όμως γνώμη και γύρισε στη Σμύρνη. Παντρεύτηκε δύο φορές (η πρώτη του γυναίκα , Καλλιόπη Σιντιρλάλα, πέθανε γρήγορα) και από τη δεύτερη έκανε μία κόρη που πέθανε από φυματίωση στα 17 της, λίγες μέρες αργότερα δε, έφυγε και η δεύτερη γυναίκα του, με την οποία όμως είχε χωρίσει. Ο Νούρος μάγευε με τη φωνή του τη  Σμύρνη, όμως ήρθε η Καταστροφή του 1922 και με τη βοήθεια Γάλλων φίλων του πήρε άδεια και έφυγε από τη φωτιά του πολέμου για τη Θεσσαλονίκη όπου έγινε επαγγελματίας τραγουδιστής. Αργότερα κατεβαίνει στην Αθήνα και τραγουδάει σε κέντρα στην κοκκινιά, στο Πασαλιμάνι, στη Δραπετσώνα και αλλού.

Το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει το 48χρονο Νούρο στην Κοκκινιά, αλλά το 1943 φεύγει κρυφά στη Σάμο και από εκεί στο Κουσάντασι και τελικό προορισμό τη Γάζα που τραγουδάει για να ψυχαγωγεί τους στρατιώτες. Το τέλος του πολέμου τον βρίσκει στο Κάιρο απ’  όπου επιστρέφει στην Ελλάδα, αλλά το αστέρι του έχει αρχίσει να δύει, καθώς νέοι τραγουδιστές με νέα είδη τραγουδιών κυριαρχούν πλέον. Σε ηλικία 80 χρόνων πεθαίνει στην Κοκκινιά και το «αηδόνι της Σμύρνης» δεν κελαηδεί άλλο.

Περισσότερα στο βιβλίο της Κούλας Κασιμάτη, ΣΜΥΡΝΗ, Τα μείζονα Κύθηρα, Οι Κυθήριοι στην Ιωνία (18^ος -20ός αιώνας), Έκδοση Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών, 2014.

Στο βιβλίο και κατάλογος από τους περίφημους μανέδες του.