Κουρέλια στα ψηφιδωτά της Χώρας

Τα ψηφιδωτά της Μονής της Χώρας τα χρωστάμε στον Θεόδωρο Μετοχίτη, μεγάλο λογοθέτη – πρωθυπουργό του Ανδρόνικου Β΄. Πεφωτισμένος λόγιος, οργάνωσε και χρηματοδότησε την ιστόρηση του ναού. Είναι ένα από τα πλουσιότερα μνημεία της παλαιολόγειας εποχής, της πρώτης βυζαντινής Αναγέννησης. Ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Β΄ τη μετέτρεψε σε τέμενος, το Καχριέ τζαμί. Από το 1945 λειτούργησε ως μουσείο. Ηδη, απ’ ό,τι διάβασα, έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για την επαναλειτουργία του ως τεμένους. Κοινώς τα ψηφιδωτά έχουν σκεπαστεί με κουρελόπανα. Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται το πραγματικό πρόβλημα με την απόφαση του Ερντογάν. Εξηγούμαι: Το πρόβλημα δεν είναι η συνύπαρξη της μεγάλης τέχνης με τη θρησκευτική λατρεία. Από τον Αγιο Πέτρο στη Ρώμη έως τον Οσιο Λουκά, το Δαφνί ή τις τοιχογραφίες του Κόντογλου σε εκκλησίες της Αθήνας, τα αριστουργήματα της τέχνης όχι μόνο συνυπάρχουν με το θρησκευτικό τελετουργικό, αλλά αποτελούν και αναπόσπαστο τμήμα του. Το Ισλάμ αντιμετωπίζει ως εχθρικά τα επιτεύγματα της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Η χειρονομία του Ερντογάν μπορεί να έχει κάποιους πολιτικούς συμβολισμούς, όμως ο συμβολισμός της είναι κατ’ εξοχήν πολιτισμικός. Δείχνει την πρόθεσή του να διευρύνει τις αποστάσεις που τον χωρίζουν από τον δυτικό πολιτισμό. Πολύ απλά γυρνάει την πλάτη στις αξίες του. Για τη Δύση η καλλιτεχνική δημιουργία είναι ισότιμη με τη θρησκευτική πίστη. Το «μη μου άπτου» ισχύει και για τις Καρυάτιδες.