ΚΥΘΕΡΕΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

Δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα έφτανε η στιγμή να επιχειρηματολογώ πως η Κυθέρεια Αφροδίτη πρέπει να παραμείνει ως το σύμβολο του νησιού μας, πως με έμβλημα τη μορφή της θα πρέπει να συνεχίσουμε να καλούμε τους επισκέπτες μας και να ενισχύουμε τον τουρισμό μας. Είναι τόσα τα στοιχεία ώστε να είναι αδικαιολόγητη η άγνοια αυτών που θεωρούν ότι η Ουράνια Αφροδίτη δεν ταυτίζεται με τα Κύθηρα. Για να βοηθήσω στη διάλυση αυτής της πλάνης, αν πραγματικά υπάρχει, θα αναφέρω κάποια ενδεικτικά σημεία από την Ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία, που ίσως αγνοούνται. Προηγουμένως, όμως, θα αναφέρω «κλασσικές» πηγές, που όσοι θέλουν να λαμβάνουν αποφάσεις για τις τύχες τού τόπου μας, θα πρέπει να τις ξέρουν. Θα πρέπει να ξέρουν, έστω στοιχειωδώς, την ιστορία μας. Αρχίζω από την συνοπτική ιστορία τού νησιού μας, που έγραψε ο Εκδότης αυτής της Εφημερίδας, ο ιστορικός και ερευνητής κ. Εμμ. Καλλίγερος. Έχει πουληθεί περισσότερο από κάθε άλλο βιβλίο Κυθήριου συγγραφέα και έχει τίτλο: «ΕΔΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ». Μια άλλη ιστορία με τίτλο: «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ», του Παν. Τσιτσίλια που εξέδωσε, λόγω της αξίας της, η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΘΗΡΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, όλο το Δ’ κεφάλαιό της, με 36 σελίδες, το αφιερώνει στην Αφροδίτη των Κυθήρων. Μα και η παλαιότερη ιστορία του Ιωάννη Κασιμάτη με τίτλο: «ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΥΘΗΡΑΪΚΉ ΖΩΗ» στο εξώφυλλό της προβάλλεται αγαλματίδιο της Αφροδίτης που βρέθηκε στα Κύθηρα. Ακόμα και  πρόσφατο βιβλίο της καταξιωμένης φιλολόγου, Αδαμαντίας Τριάρχη, έχει τίτλο: «…ΚΥΘΕΡΕΙΑ, ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ;». Καλό είναι να αναφερθεί και η «ΚΥΘΗΡΑΪΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ», έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΥΘΗΡΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, που στις σελίδες της φωλιάζει η ζέση των Κυθήριων λογοτεχνών για τη μυθική θεά τους. Τελειώνω με τον 5^ο τόμο από τα πρακτικά του Α’ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΥΘΗΡΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ 2000, με τίτλο: «ΚΥΘΗΡΑ: ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» και με επιμέρους τίτλο: «ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ ΚΥΘΗΡΑ». Στον τόμο αυτό 30 επιφανείς συγγραφείς, όλοι άνθρωποι με ειδικές γνώσεις, αναλύουν σε 444 σελίδες τον συμβολισμό των Κυθήρων και την ταύτισή τους με την Αφροδίτη, τη θεά τού κάλλους και της αγάπης.

Συνεχίζω με αποσπάσματα από συγγραφείς και λογοτέχνες ιδιαίτερης αξίας. Ο Ησίοδος στη θεογονία του περιγράφει τη γέννηση της Αφροδίτης από τ’ απόκρυφα μέλη του Ουρανού που θέρισε ο Κρόνος: «Έτσι πήγαιναν στο πέλαγος πολύ καιρό και γύρο άσπρος αφρός σηκωνόταν απ’ την αθάνατη σάρκα και σ’ αυτόν κόρη τράφηκε και πρώτα στα Πανάγια (Ζάθεα) Κύθηρα πλησίασε… κι αυτή Αφροδίτη Θεά και καλοστέφανη Κυθέρεια αποκαλούν Θεοί και άνθρωποι, γιατί στα Κύθηρα προσέγγισε». (στοίχοι 188 -200). Ο Όμηρος ψάλλει: «…να σμίξει με την ωριοστέφανη Κυθέρια λαχταρώντας». (Οδύσσεια Ραψ.Θ, στιχ. 288). Και αλλού: «… κι η ομορφοστεφανούσα Κυθέρεια, σε χορό ερωτιάρικο κινώντας με τις Χάριτες…» (Οδύσσεια ραψ. Σ, στιχ. 193, 194.– Μετάφραση:Καζανζάκης, Κακριδής). Θα αναφερθώ και στους Ομηρικούς ύμνους. Πρόκειται για 34 ποιήματα του 7^ου και 6^ου αιώνα π. Χ. που κυκλοφορούν με το όνομα του Ομήρου. Τρεις ύμνοι είναι αφιερωμένοι στην Αφροδίτη. Στον 1^ο αναφέρεται: «….πάσα δ’ έργα μέμηλεν εϋστεφάνου Κυθερείης».(…γιατί όλοι για τα έργα τής ομορφοστέφανης Κυθέρειας νοιάζονται). Και ο ύμνος τελειώνει: «…κάλλος δε παρειάων απέλαμπεν Αμβροτον, οίον τ’ εστίν εϋστεφάνου Κυθέρείης». (…λάμποντας από το αθάνατο κάλλος της, όπως ταιριάζει στην καλοστέφανη Κυθέρεια). Στον 2^ο ύμνο οι θεοί υποδέχονται την Αφροδίτη και έκθαμβοι από την ομορφιά της εύχονται να  πάρουν σύζυγό τους την Κυθέρεια που φορεί μενεξεδένιο στεφάνι. «…είδος θαυμάζοντες ιοστεφάνο Κυθερείης». Στον 3^ο ύμνο αναφέρεται: «…Κυθέρειαν αεί σομαιήτε βροτοίσι μείλιχα δώρα δίδωσιν». (…Κυθέρεια που δίδει τα μειλίχια δώρα στους θνητούς).Στις «Μεταμορφώσεις», στο 4^ο βιβλίο, ο Οβίδιος χρησιμοποιεί τη φράση: «Αφροδίτη Κυθηραία» στην αρχή τού μύθου «Ήλιος και Λευκοθέα». Ο δικός μας Λόρδος Βύρων στη σύνθεση που έμελλε να τον κάνει διάσημο, «Το προσκύνημα του Τσάϊλντ Χάρολντ», γράφει τους εξαίρετους στίχους: «…αιώνια αρμονία και ρίχνει μια γοητεία, – ωσάν τη ζώνη τής μυθικής Κυθέρειας, – που όλα τα δένει με ομορφιά. (Μετάφραση: Μάριος Βύρων Ραΐζης).Οι πιο κάτω στίχοι είναι του Κάρολου Μπωντλαίρ, από το ποίημα «Ταξίδι στα Κύθηρα», μεταφρασμένο από τον Κωστή Παλαμά:

 Για τα γλυκά τα μυστικά, για όσες γιορτές γιορτάζει,
νησί, η καρδιά, να! της αρχαίας το φάντασμα Αφροδίτης
απάνου από τα κύματά σου υπέρκαλο αρμενίζει,
γιομίζοντας τους λογισμούς λαγγέματα και αγάπες

Ας πάμε και σε δικούς μας κορυφαίους ποιητές. Στον Κώστα Ουράνη:

…μας πήρε για τα Κύθηρα, τα θρυλικά, όπου μέσα
σε δέντρα και λούλουδα και γάργαρα νερά
υψώνεται ὁ μαρμάρινος ναός για τη λατρεία
τής Αφροδίτης – του έρωτα τη θριαμβική θεά.

Στον Ανδρέα Κάλβο

Το κύμα Ιόνιον πρώτον

εφίλησε το σώμα

Πρώτοι οι Ιόνιοι Ζέφυροι

εχάιδευσαν το στήθος

της Κυθερείας

Σταματώ στον τρισμέγιστο Κωστή Παλαμά και με στίχους από το έργο του: Τραγούδι των Εφτά Νησιών:

Από την Κέρκυρα, όνειρο μες στη χαρά του Μάη,

ώς τον Καβομαλιά,

σκιάχτρο κοντά στα Κύθηρα, κάθε κορφή γελάει

και κάθε ακρογιαλιά.

 

Τ’ άνθια της πάντα η λεϊμονιά, και πάντα να σας έχει

καρπούς η ελιά, νησιά,

και πάντα η Αφροδίτη σας απάνου σας να βρέχει

τ’ Απρίλη τη δροσιά!

Το να μαθαίνει κανείς είναι ευλογία. Να αναγνωρίζει τα λάθη του, σοφία. Αν τα διορθώνει, γενναιότητα. Ευχής έργο θα ήταν, όλοι όσοι η μοίρα τούς έκανε τη χάρη να διοικούν τόπους, να έχουν αυτά τα γνωρίσματα.