Λειψυδρία: Πόσο ευάλωτα είναι τα ελληνικά νησιά;

Μειωμένες κατά πολύ ήταν τους φετινούς χειμερινούς και φθινοπωρινούς μήνες οι βροχοπτώσεις σε όλη την Ελλάδα.

Όπως τονίζει ο ίδιος, οι βροχές του Μαρτίου και του Απριλίου δεν μπορούν να αναπληρώσουν το έλλειμμα στους υδροφόρους υπόγειους ταμιευτήρες. Κατά τον μετεωρολόγο, οι αιτίες του φαινομένου αυτού είναι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή, η οποία παρουσιάζει «περιόδους εμμονής», είτε με την μορφή παρατεταμένης ξηρασίας είτε με τη μορφή πλημμυρικών φαινομένων.

«Οι καταιγίδες, με τη μεγάλη τους ραγδαιότητα, δεν βοηθούν, καθώς το νερό δεν προλαβαίνει να απορροφηθεί και να φτάσει στους υπόγειους ταμιευτήρες», σημειώνει.

Παρότι ο κ. Σιούτας περιγράφει πως η Ελλάδα υπερτερεί από άποψη κλίματος σε σχέση με άλλες χώρες, δεν αποκλείει να έχουμε φαινόμενα ξηρασίας μέχρι και προβλήματα λειψυδρίας στη χώρα τα επόμενα χρόνια, γι’ αυτό και, όπως επισημαίνει, πρέπει να ληφθούν μέτρα άμεσα με την κατασκευή υποδομών, όπως ταμιευτήρες νερού, αλλά και με τον εξορθολογισμό της κατανάλωσης νερού.

Στο ίδιο κλίμα, ο Σίμος Μαλαμής, αναπληρωτής καθηγητής στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο, αναφέρει πως δεν αποκλείεται να δούμε και στην Ελλάδα εικόνες Ιταλίας ή Ισπανίας, που αντιμετωπίζουν προβλήματα ξηρασίας, διευκρινίζοντας ωστόσο πως ενδέχεται να τις δούμε σε τοπικό επίπεδο και για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. «Μη φανταστείτε ένα τεράστιο κύμα λειψυδρίας σε όλη τη χώρα. Αν προκύψουν, θα προκύψουν τοπικά και εποχικά προβλήματα στη διαχείριση νερού».

Ευάλωτα τα νησιά

Όπως αναφέρουν και οι δύο επιστήμονες, ευάλωτα στο πρόβλημα της έλλειψης βροχοπτώσεων είναι τα νησιά, τα οποία δέχονται έναν μεγάλο αριθμό τουριστών, με αποτέλεσμα να αυξάνονται κατακόρυφα οι ανάγκες τους σε πόσιμο νερό και νερό χρήσης, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες που είναι μια ξηρή περίοδος.

«Η στάθμη των υπόγειων νερών έχει κατέβει αρκετά και ενώ οι γεωτρήσεις αντλούσαν σχετικά σε μικρό βάθος, τώρα για να αντλήσουν νερό πρέπει να “κατέβουν” εκατοντάδες μέτρα. Υπάρχει όμως το πρόβλημα της υφαλμήρωσης, όταν δηλαδή η υπεράντληση οδηγεί σε εισροή θαλασσινού νερού σε περιοχές κοντά στη θάλασσα», προειδοποιεί ο κ. Σιούτας.

«Υπάρχει φόβος και αγωνία για το μέλλον»

«Δεν έχουμε φτάσει στο σημείο να έχουμε έλλειψη νερού, ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες. Υπάρχουν αρκετά εργοστάσια αφαλάτωσης και οι δήμοι τα ενισχύουν συνεχώς. Δεν αναγκαστήκαμε να κλείσουμε την υδροδότηση ή να την παρέχουμε εκ περιτροπής, αλλά σίγουρα υπάρχει φόβος και αγωνία για το μέλλον», δηλώνει ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Λεονταρίτης.

Ο κ. Μαλαμής, στο πλαίσιο της ενασχόλησης του με το πρόγραμμα Hydrousa που αναζητά λύσεις στη λειψυδρία, έχει ασχοληθεί και εφαρμόσει πιλοτικά στις Κυκλάδες χρήσεις μη συμβατικών ρευμάτων νερού, όπως η αξιοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων και η ανάκτησή τους για τη γεωργία αλλά και η συλλογή του βρόχινου νερού.

Ο ίδιος παρατηρεί πως υπάρχουν τεχνολογικές λύσεις, οι οποίες όμως πρέπει να εφαρμοστούν, ενώ προσθέτει πως μεγάλες απώλειες νερού υπάρχουν και εξαιτίας της παλαιότητας των δικτύων. «Χρειάζονται βελτιώσεις στις υποδομές», σημειώνει, προσθέτοντας πως πρέπει επίσης να υπάρξει πληροφόρηση στο θέμα της εξοικονόμησης νερού και στο θέμα της ορθής διαχείρισης.

Στόχευση στον περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένο τουρίστα

Αναφορικά με το αποτύπωμα του τουρισμού, ο κ. Μαλαμής περιγράφει πως μιλώντας με τους επαγγελματίες του τουρισμού, του αναφέρουν ότι οι τουρίστες δεν θα τους προτιμήσουν εάν δεν προσφέρουν πισίνες ή τζακούζι. Η λύση, όπως προτείνει ο ίδιος, είναι η στόχευση σε τουρισμό που είναι περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένος και χρησιμοποιεί τέτοια κριτήρια για την επιλογή καταλύματος αλλά και η εκπαίδευση των τουριστών.

«Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Δημιουργήσαμε πιλοτικά μια μονάδα οικοτουριστική, στην οποία ο τουρίστας έχει τη δυνατότητα να βλέπει τους κύκλους του νερού και την εξοικονόμηση ενέργειας στην πράξη. Έχει λοιπόν τη δυνατότητα να εκπαιδευτεί πάνω σε αυτό». Βεβαίως, παραδεχόμενος και ο ίδιος πως ο δυτικός τουρίστας δεν έρχεται με αυτή τη διάθεση στις Κυκλάδες, προτείνει -μεταξύ άλλων- οι μονάδες που διαθέτουν πισίνες ή τζακούζι, να χρησιμοποιούν παράλληλα και τρόπους εξοικονόμησης νερού.

Μεγάλη σημασία δίνει, τέλος, στη συμβολή της γεωργίας στην εξοικονόμηση ύδατος γενικά στη χώρα, υπογραμμίζοντας πως είναι ο τομέας που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του νερού και άρα αυτός στον οποίον πρέπει να γίνουν στοχευμένες και συστηματικές επεμβάσεις, όπως η γεωργία ακριβείας ή η επανάκτηση λυμάτων για τη χρήση τους στην άρδευση.