Μα, τι ακριβώς θέλουν οι δικηγόροι;

Πάει καιρός τώρα που οι δικηγόροι βρίσκονται σε κόντρα με την κυβέρνηση. Θα εξηγήσουμε το σκηνικό αναλυτικά παρακάτω, αφού πρώτα μεταφέρουμε το ερώτημα που κυκλοφορεί στο ευρύτερο πολιτικό και νομικό προσωπικό: Τι ακριβώς θέλει η συνδικαλιστική ηγεσία των δικηγόρων; Σε συνεχή τριβή, με τη σημαία πάντα ψηλά (μήπως κάποιοι έχουν πολιτικές βλέψεις;), με τα αιτήματα να διαδέχονται το ένα το άλλο, και σε τελευταία ανάλυση με την άρνηση στα χείλη. Καμία αλλαγή δεν είναι ευπρόσδεκτη, αν δεν κατανεύσουν οι ίδιοι, καμία «μεταρρύθμιση» δεν είναι «μεταρρύθμιση», αν θεωρούν ότι θίγονται συμφέροντα του κλάδου τους.

Μια πολυπληθής επιστημονική ομάδα, μια αξιοσέβαστη επαγγελματική κατηγορία ειδικού βάρους, οδηγείται να φέρεται όπως θα φερόταν μια συντεχνία χαμηλής πτήσης, χωρίς αντανακλαστικά σε σύγχρονες προκλήσεις, χωρίς όραμα, χωρίς τόλμη, χωρίς συναίνεση σε αλλαγές που προφανώς αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό της χώρας, είτε αυτός λέγεται «πάταξη της φοροδιαφυγής», είτε αποκαλείται «επιτάχυνση στην  απονομή Δικαιοσύνης».

Αναλυτικότερα: 

Στην αρχή – ενάμιση δυο χρόνια πίσω – ήταν η σύγκρουση για τη διάταξη του άρθρου 187 περί εγκληματικής οργάνωσης, κατά το σκέλος που επιβάλλει υποχρεωτική φυλάκιση χωρίς αναστολή ακόμα και για καταδίκη για πλημμέλημα. Ο δικηγορικός κλάδος είχε κηρύξει αποχή στις σχετικές δίκες, βάζοντας πάγο στην εξέλιξή τους.

Μετά – τον Νοέμβριο του 2023, συγκεκριμένα – ήλθε η αντιπαράθεση για το φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας, που επιβάλλει (ως νόμος που έχει ψηφισθεί πια) την τεκμαρτή φορολόγηση στους ελεύθερους επαγγελματίες, μεταξύ άλλων και στους δικηγόρους. Οι δικηγόροι επέμεναν ότι έχουν μαζευτεί πολλά τεκμήρια στην πλάτη τους και η φορολόγηση δεν έχει πλέον σχέση με τη φοροδοτική τους ικανότητα. Το φορολογικό αποτέλεσε πραγματικό casus belli, ισχυρό, ανυποχώρητο, μασίφ στη διεκδίκησή του. Ο Κωστής Χατζηδάκης, ο αρμόδιος υπουργός δηλαδή, προέβη σε αλλαγές, αλλά αυτές δεν ικανοποίησαν τον κλάδο, καθώς άφηναν ανέγγιχτη τη βασική φιλοσοφία του νομοσχεδίου. Οι δικηγόροι έχουν μάλιστα προαναγγείλει τη σχετική προσφυγή τους στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ δεν έχουν πάψει να διεκδικούν την ικανοποίηση κλασικών οικονομικών αιτημάτων τους, όπως η  επέκταση απαλλαγής από τον ΦΠΑ για εισοδήματα μέχρι 25.000 ευρώ.

Οι Ποινικοί Κώδικες

Και μετά ήλθαν οι νέοι Ποινικοί Κώδικες. Σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης, που την Πέμπτη 22 Φεβρουαρίου συζητήθηκε για δεύτερη μέρα στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου και ψηφίστηκε. Η διαφωνία με το νομοσχέδιο ήταν ολική, υπό μία έννοια, διότι και με πολλές διατάξεις του διαφωνούσαν οι δικηγόροι, και με το γεγονός ότι δεν υπήρξε νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τις προβλεπόμενες αλλαγές. Βαριές κουβέντες ακούστηκαν, εκατέρωθεν. Τι δόγμα «νόμος και τάξη», τι «ποινικός λαϊκισμός», τι «οπισθοδρόμηση»… Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, δικηγόρος καριέρας ο ίδιος, δεν μάσησε τα λόγια του, αντιτείνοντας ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν νομοπαρασκευαστικές με δικηγόρους που να νομοθετούν για τους πελάτες τους. «Υπήρχαν μέλη νομοπαρασκευαστικών επιτροπών οι οποίοι είναι δικηγόροι, που έχουν μεγάλα δικηγορικά γραφεία», είπε χαρακτηριστικά, με αιχμές για το πρόσφατο παρελθόν, επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ. Είχε πει άλλωστε ευθύς εξαρχής ότι το πνεύμα του νομοσχεδίου θέλει σε κραταιά θέση τα θύματα–πολίτες και όχι τους θύτες – κατηγορουμένους, τα δικαιώματα των οποίων ήταν πάντα ψηλά και σε προτεραιότητα.

Η αποχή συνεχιζόταν, συνεχίζεται, και τελεία δεν μπαίνει. Στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί κάνουν λόγο για δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις (μην εκπλαγείτε αν μας πουν κάποια στιγμή ότι έχουν φθάσει καμιά εκατοστή χιλιάδες …) που βρίσκονται σε εκκρεμότητα στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια.

Ο Γιώργος Φλωρίδης έχει βεβαίως βρεθεί σε διαπραγματεύσεις με τον δικηγορικό κλάδο, γεγονός που του αναγνωρίζεται από βασικούς εκπροσώπους του – είναι άλλωστε από τους ελάχιστους υπουργούς που το έχει κάνει, αν όχι ο μόνος. Προέβη δε σε αλλαγές, ώστε να βρεθεί ισορροπία με τους συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης.

Τώρα που οι Ποινικοί Κώδικες είναι στην τελική ευθεία, το υπουργείο έχει κάνει και επιπλέον νομοθετικές βελτιώσεις, τις εξής:

Λύνεται το θέμα με την εγκληματική οργάνωση. Το υπουργείο έκανε δεκτό το αίτημα της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων για αλλαγές στο άρθρο 187 παράγραφος 6, του νέου Ποινικού Κώδικα, που προέβλεπε φυλάκιση χωρίς αναστολή της ποινής, για τους καταδικασθέντες ακόμη και για πλημμέλημα.

Στο άρθρο 349 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, προβλέπεται ότι χωρεί δεύτερη αναβολή στην ίδια υπόθεση αποκλειστικά για λόγους ανωτέρας βίας

Προστίθεται η υποχρέωση προκαταρκτικής ή αυτεπάγγελτης προανάκρισης και σε πλημμελήματα, αρμοδιότητας του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, όπως πλαστογραφία ιδιαίτερα μεγάλης ζημίας, απιστία ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και εκβίαση.

Διευρύνονται οι αρμοδιότητες του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου. Αυξάνεται η προθεσμία κλήτευσης των αστυνομικών, με αίτημα του κατηγορουμένου, από 5 σε 10 ημέρες.

Ορίζεται ότι το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο θα αποφασίζει για την κύρια ποινή, τις περιστάσεις από τις οποίες εξαρτώνται το είδος και το μέτρο της, καθώς και για τους λόγους αύξησης ή μείωσής της. Για τα υπόλοιπα θα αποφασίζουν οι τακτικοί Δικαστές.

Με τροπολογία, επεκτείνεται ο υποχρεωτικός διορισμός συνηγόρου και στα πλημμελήματα που ανήκουν στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου.

Ο Δικαστικός Χάρτης και το «Ερανιστικό»

Αξίζει να σημειωθεί κάτι επιπλέον και εξαιρετικά σημαντικό, καθώς αφορά τους δικηγόρους, επιταχύνει τους ρυθμούς απονομής της Δικαιοσύνης και εν πάση περιπτώσει θεωρείται ότι μπορεί να λειτουργήσει κατευναστικά σε ό,τι αφορά τις πολύμηνες κινητοποιήσεις: η μεταφορά ύλης, με ειδικό νομοσχέδιο, το λεγόμενο «Ερανιστικό», από τα Ειρηνοδικεία και τα Πρωτοδικεία στα δικηγορικά γραφεία – για την ακρίβεια, σε αυτά που θα πιστοποιηθούν για τον σκοπό αυτόν. Οι δικηγόροι την περιμένουν (την ύλη) πώς και πώς, αφού και δουλειά και εισοδήματα θα τους δώσει. Ποιος είπε όμως ότι η ιστορία τελειώνει εδώ; Αναμένεται ο νέος Δικαστικός

Χάρτης της χώρας, το νομοσχέδιο για τον οποίο δεν έχουμε προς το παρόν δει, καθώς θα ψηφιστεί την άνοιξη. Οι μέχρι σήμερα αντιδράσεις έχουν πάντως φόρτιση, την οποία κάποιοι ευελπιστούν ότι θα απορροφήσει η διαδικασία διαλόγου με το Υπουργείο.

Το βασικό είναι ότι ο δικηγορικός κλάδος έχει διατυπώσει επιφυλάξεις στο υπ’ αριθμόν ένα μεταρρυθμιστικό εγχείρημα Φλωρίδη, την ενοποίηση του α΄βαθμού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων, με την αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, προτείνοντας «περαιτέρω και εις βάθος μελέτη, ώστε να συζητηθούν οι όροι και η διαδικασία της ενοποίησης αυτής και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ανακύπτουν από την διαφορετική λειτουργία των Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων και την υπηρεσιακή κατάσταση των λειτουργών τους». Έχει, δε, αντιτεθεί στην κατάργηση οποιουδήποτε Πρωτοδικείου της χώρας.

Κοινώς, ίδωμεν…