Μάικ Εντμουντς: ένας φιλέλληνας στην ηγεσία της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας

Ορισμένες φορές το σύμπαν όντως συνωμοτεί, και μάλιστα με καλό τρόπο, ιδίως όταν στην υπόθεση εμπλέκονται αστροφυσικοί. Ενα χρόνο μετά τον θάνατο του αείμνηστου Γιάννη Σειραδάκη, που άφησε το μοναδικό στίγμα του ως καθηγητής Αστρονομίας στο ΑΠΘ, ένας από τους καλύτερους φίλους του και σημαντικότερους συνοδοιπόρους του στην επιστήμη, ο Μάικ Εντμουντς, εξελέγη πρόεδρος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι μια ιδιαίτερα τιμητική θέση για τον φιλέλληνα καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, καθώς πρόκειται για έναν από τους πιο ιστορικούς επιστημονικούς θεσμούς της Βρετανίας.

Αυτή η είδηση θα μπορούσε να περάσει στα «ψιλά», έχει ωστόσο ιδιαίτερη σημασία για εμάς τους Ελληνες. Και ο λόγος είναι ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι –ο Σειραδάκης και ο Εντμουντς– ηγήθηκαν της προσπάθειας να λυθεί ο γρίφος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Μέχρι και τη δεκαετία του 2000, όσα γνωρίζαμε για τη λειτουργία του πιο ενδιαφέροντος αντικειμένου που έχει βγει ποτέ από τον ελληνικό πυθμένα ήταν περιορισμένα και οφείλονταν στο πάθος μοναχικών ερευνητών, που διατύπωναν διάφορες θεωρίες. Εκείνοι έστησαν ολόκληρη διεπιστημονική ομάδα – ανάμεσα στα μέλη της ο αστρονόμος Ξενοφών Μουσάς, ο φιλόλογος και παλαιογράφος Αγαμέμνων Τσελίκας, ο φυσικός και ιστορικός των επιστημών και της τεχνολογίας Γιάννης Μπιτσάκης, αλλά και ο μαθηματικός Τόνι Φριθ.

Παράλληλα, εξασφάλισαν ότι ο Μηχανισμός θα εξεταζόταν με μηχανήματα τεχνολογίας αιχμής, που έφθασαν στην Αθήνα από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, ώστε να μπορέσουμε για πρώτη φορά να δούμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό του. Πράγματι, τα νέα στοιχεία που προέκυψαν άλλαξαν εντελώς την εικόνα μας για το θαυμαστό αντικείμενο, αλλά και για τις επιστημονικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων. Οπως έλεγε το 2006 ο Εντμουντς σε μια δημόσια διάλεξη στην Αθήνα, όπου και ανακοινώθηκαν ορισμένα καίρια συμπεράσματα, «τον Μηχανισμό τον εξετάσαμε με βάση τις πλέον προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους της εποχής μας. Και όμως, ο Μηχανισμός μας έκανε να ντρεπόμαστε».

Ο Γιάννης Μπιτσάκης, που συνεργάζεται από το 2005 με τον Μάικ Εντμουντς, είχε μιλήσει στη στήλη για τη μεγάλη αγάπη του για την Ελλάδα: «Είναι πράγματι ένας σύγχρονος φιλέλληνας. Εξαιρετικός επιστήμονας και προσηνής άνθρωπος, ξέρει να δημιουργεί κλίμα συνεργατικής δουλειάς. Η γνωριμία του με τον Σειραδάκη, ο οποίος είχε μητέρα αρχαιολόγο και ένιωθε το αντικείμενο, πυροδότησε αυτή τη νέα προσπάθεια να καταλάβουμε τι ακριβώς ήταν ο μηχανισμός, πώς λειτουργούσαν τα καντράν και τα γρανάζια του, τι ακριβώς μας έδειχνε για τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων». Ο Εντμουντς, που αφιέρωσε μεγάλο μέρος της πανεπιστημιακής του έρευνας στη χημική σύσταση των γαλαξιών, θα ηγείται για ένα χρόνο της Εταιρείας, η οποία ιδρύθηκε το 1820 και μετράει 4.000 μέλη.