Μάθημα “οικονομικών” στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

Κι εκεί που είχα σχεδόν τελειώσει την περιήγησή μου στο διαδίκτυο και είχα διασκεδάσει αφάνταστα με τα προεκλογικώς λεγόμενα και τεκταινόμενα, βλέπω ξαφνικά ένα άρθρο του ΚΕΦιΜ (Κέντρο Φιλελευθέρων Μελετών) με τίτλο ” Να εισαχθεί η αυτόνομη διδασκαλία των οικονομικών ως υποχρεωτικό μάθημα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο”. Άλλο πάλι τούτο. Λέω λάθος διαβάζω, να το ξαναδώ. Το ξαναβλέπω. Σωστά το είχα διαβάσει. Η πρώτη μου ενστικτώδης αντίδραση ήταν, εδώ ο κόσμος καίγεται και ο καράφλας προσπαθεί να χτενιστεί. Και επειδή η περιέργεια σκοτώνει μεν τη γάτα, αλλά εμένα με αναστατώνει, αποφάσισα να διαβάσω όλο το κείμενο. Και το διάβασα. Και μου σηκώθηκαν οι καμμιά εκατοστή εναπομείνασες τρίχες της κεφαλής μου. Γιατί; Διαβάστε παρακάτω τι λένε οι άνθρωποι με λίγες λέξεις και θα καταλάβετε.

Ότι, λένε, τα οικονομικά ως αυτοτελές μάθημα, διδάσκονται μόνο στην Γ΄ Λυκείου και μόνο σε αυτούς οι οποίοι έχουν επιλέξει τη σχετική κατεύθυνση. Οι υπόλοιποι δηλ. η συντριπτική πλειοψηφία, ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση χωρίς να γνωρίζουν τι σημαίνει τόκος, τι επιτόκιο, πληθωρισμός, πώς λειτουργούν τα δημόσια οικονομικά (!), πού πάνε οι φόροι μας(!!), πώς να καταρτίζουν ένα στοιχειώδη οικογενειακό ή ατομικό προϋπολογισμό (!!!). Αποτέλεσμα είναι -όταν μεγαλώσουν και βγούν στην πραγματική ζωή-το οικονομικό αδιέξοδο ή καλλίτερα το μπάχαλο. Υπερφορτωμένες κάρτες, επιπόλαια σύναψη δανείων, ανύπαρκτος σχεδιασμός συνταξιοδότησης και άλλα πρωτόγνωρα πράγματα.

Τελικά, σαν να μου άρεσε το θέμα (εγώ, στους προϋπολογισμούς του φάρου αρίστευα , γι αυτό και η ευαισθησία μου) και -το κυριότερο- η πρόταση. Ομολογώ ότι ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι η εισαγωγή των οικονομικών ως υποχρεωτικό μάθημα στη Β΄ Θμια εκπαίδευση θα μπορούσε να προσφέρει τόσα πολλά. Επίσης, σκέφτηκα (τελευταία σκέφτομαι πολύ, δεν ξέρω γιατί, θα το ξανασκεφτώ) ότι μετά την πρόσφατη χρεωκοπία μας, υπάρχει το background (πες υπόβαθρο) , για μιά πιό πλήρη ανάλυση οικονομικών εννοιών και πράξεων. Το έχουμε ξαναπεί. Αν κάτι καλό μας άφησε η χρεωκοπία και τα μνημόνια, είναι ότι ο οξυδερκής Ελληνικός λαός συνειδητοποίησε τι σημαίνουν Tρόϊκα, Θεσμοί, ΔΝΤ, ΕΚΤ, EMS, ECOFIN, Μέρκελ (go back) κλπ. Α΄ και το ΣτΕ. Χρόνια ολόκληρα στα πρωινάδικα κανάλια δημοσιογράφοι (άσχετοι), πολιτικοί αναλυτές (πιό άσχετοι), πολιτικοί απατεώνες (σχετικοί με το ποιόν τους), οικονομικοί παράγοντες (σχετικά σχετικοί), διανοούμενοι (γενικώς), καλλιτέχνες (κυρίως) διότι ως καλλιτέχνες τα γνωρίζουν όλα, στα καφενεία, στα μπαράκια, στις παραλίες το μοναδικό θέμα που συζητούσαν ήταν το οικονομικό χάλι και οι παραπάνω- που να μην έσωναν- θεσμοί. Ε, και ζώον να είσαι, κάποτε καταλαβαίνεις τι γίνεται. Ενώ λοιπόν η πλειοψηφία των πολιτών βίωσε και τελικά αντιλήφθηκε (αν αντιλήφθηκε) τι συμβαίνει, οι κακόμοιροι μαθητές έμειναν πίσω.

Επομένως, καλό θα ήταν (σκέφτηκαν οι ειδικοί του ΚΕΦιΜ) να μπεί ένα σοβαρό μάθημα οικονομικών στα σχολεία, μπας και μάθουν οι αυριανοί πολίτες της χώρας κάτι σωστό και όχι τις αρλούμπες του καθενός παρλαπίπα.

Εμένα όμως κάτι με έτρωγε. Το θέμα με είχε συνεπάρει ή με εξιτάρει για να μιλήσω και στη γλώσσα της εποχής, αλλά σκέφτηκα να πάρω και τη γνώμη ενός παλιού μου φίλου και συμμαθητή ( του Νικόλα), τον οποίο αγαπώ και εκτιμώ, ως τον πλέον ανιδιοτελή άνθρωπο που έχω γνωρίσει. Αυτός ανήκει στον λεγόμενο “προοδευτικό” χώρο και ο οποίος πιστεύει ότι είναι προοδευτικός, επειδή … το δηλώνει ευθαρσώς. Τέλος πάντων, τον παίρνω τηλέφωνο , του λέω τι έχω διαβάσει και ζητάω και τη δική του “προοδευτική” γνώμη.

Φυσικά, γνωρίζω ότι αυτή, θα εδράζεται σε μία αδιαφιλονίκητη βεβαιότητα. Τη χρήση της “αριστερής ματιάς”. Η οποία (αριστερή ματιά) εκφράζει οπωσδήποτε μιά άλλη άποψη την οποία είτε δεν καταλαβαίνεις τι εννοεί, παρά τη μακροσκελή ανάλυση, είτε βρίσκεται εκτός πεδίου κοινής λογικής.

Και σε δυό μέρες λαμβάνω με ένα e-mail τη “θέση”. Καταπέλτης.

” Φίλε μου απόστρατε σε χαιρετώ.

Κάποτε με κορόιδευες για τις “αριστερές ματιές” μου. Σήμερα όμως μου επιβεβαίωσες τις εκτιμήσεις μου. Εκτός και αν θέλεις να με δουλέψεις για άλλη μιά φορά, τι είναι αυτό το πράγμα που μου συνέστησες να διαβάσω άθλιε νεροκουβαλητή του καπιταλισμού (και του ιμπεριαλισμού); Τι θέση περίμενες να πάρω σαυτό το τάχα “επιστημονικό” κατασκεύασμα-πρόταση;

Πόσο πιό ύπουλη θα μπορούσε να είναι μία “ιδέα” για να μπολιάσουμε τα παιδιά μας -σ’ αυτή την ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους- με “έννοιες” του χρήματος, του κεφαλαίου , των αγορών, των κοράκων, των επιτήδειων και ό,τι άλλο βρωμερό υπάρχει στον κόσμο του καπιταλισμού; Θα μολύνουμε τις ψυχούλες των παιδιών μας με άχρηστες και επικίνδυνες γνώσεις; Και άν αλλάξει το σύστημα – όπως αναμένουμε σύντομα-σε σοσιαλιστικό, αυτές οι γνώσεις πώς θα χρησιμοποιηθούν; Τρομάξαμε να απαλλαγούμε από το πολυτονικό και να τα Αρχαία, να τα Λατινικά, δηλαδή να μάθουμε νεκρές γλώσσες, αν είναι δυνατόν. Κατορθώσαμε να περιορίσουμε την ορθογραφία μόνο στην έκθεση , και σωστά διότι στα άλλα μαθήματα δεν έχει νόημα με τα πολλά ι,η,υ,οι,ε,αι κλπ, και τσακ, να και ο κόφτης για την εισαγωγή των νέων στα Πανεπιστήμιά μας. Αισχροί. Αντί να απλοποιήσουμε τα πράγματα, τα κάνουμε ακόμα πιό δύσκολα; Οικονομικά, λένε. Άλλο κομφούζιο. Αριθμοί, υπολογισμοί, διαγράμματα, ασκήσεις, ξανά αριθμοί, αμάν πιά. Το έχουμε δηλώσει χρόνια τώρα. Πίσω από τους αριθμούς, υπάρχουν άνθρωποι. Ανθρώπους θέλουμε να φτιάξουμε , όχι κομπιούτερς. Ναι, λοιπόν, στις ανθρωπιστικές σπουδές σε πλάτος και σε βάθος.

Κοντολογίς. Όλα τα περίμενα καλέ μου φίλε, αλλά να γίνεις και απολογητής του καπιταλισμού, όχι. Κακόμοιρε φαροφύλακα… Γειά σου.”

Δεν μπορώ να πώ ότι εξεπλάγην, αλλά δεν το άφησα και αναπάντητο.

Φίλε μου Νικόλα , σε χαιρετώ.

Σε ευχαριστώ για την ανταπόκρισή σου. Φυσικά, δεν περίμενα κάτι πολύ διαφορετικό από εσένα και μάλιστα τώρα που γεράσαμε. Σταθερός, για μην πώ κολλημένος, στη δεκαετία του ΄60.

Επί της ουσίας τώρα. Το να μάθουν τα παιδιά 10 βασικές αρχές της οικονομίας, θεωρείται περιττό και επικίνδυνο; Μιλάμε για την επιστήμη της οικονομίας , όχι για κάποιο οικονομικό σύστημα. Δηλ. οι έννοιες του τόκου, του επιτοκίου, του πληθωρισμού κλπ, ισχύουν για οποιοδήποτε σύστημα. Τώρα αν νομίζεις ότι αυτά θα εκλείψουν με το σοσιαλισμό, απλά ρώτα και κανένα μαρξιστή οικονομολόγο για να καταλάβεις. Αλλά ας κάνουμε ένα λογικό ακροβατισμό. Ακόμα και αν αλλάξει το σύστημα στη χώρα μας, μέχρι να αλλάξει σε όλο τον κόσμο , οι γνώσεις αυτές θα είναι απαραίτητες καθώς -ως γνωστόν- υπάρχει και το διεθνές εμπόριο. Βέβαια, εσύ πιστεύεις σε μιά παγκόσμια επανάσταση η οποία θα ανατρέψει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα το καπιταλιστικό σύστημα. Θα ανατρέψει και την έννοια του τόκου , του επιτοκίου κλπ; Και αν αργήσει λίγο; Εμείς τί κάνουμε;

Θα μας ,μείνουν ως άχρηστες γνώσεις; Θυμάσαι τι λέγαμε στο γυμνάσιο; Τι τη θέλουμε τη χημεία; Μήπως θα γίνουμε χημικοί; Αμ η άλγεβρα; τα Λατινικά; Πίστευα ότι έχεις καταλάβει πλέον, τι σημαίνει “γνώση”. Και αν θεωρείς ακόμα νεκρή γλώσσα τα Αρχαία ελληνικά, η αριστερή σου ματιά μάλλον έχει αλληθωρίσει.
Με πολύ αγάπη, ο φαρο-ΦΥΛΑΚΑΣ σου.

Αγαπητοί Κυθήριοι και μη,
αφήνω στην κρίση σας να αποφασίσετε το “προοδευτικό” και το “συντηρητικό” του θέματος. Προσωπικά, πάντως, πιστεύω ότι είναι μία από τις πιό μπερδεμένες έννοιες της Ελληνικής πραγματικότητας.

Καλό Πάσχα