Με 712 απλές λέξεις εξηγούμε το ενεργειακό σοκ και δέος

Διαβάζοντας τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, για το μεγάλο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους, είναι εύκολο να διαπιστώσει ο καλοπροαίρετος αναγνώστης, ότι αυτές περιέχουν μόνο συνθήματα, καταγγελίες και εκκλήσεις για επέκταση των ενισχύσεων, των επιδομάτων και των παρεμβάσεων. Χρεώνουν τα πάντα στην κυβέρνηση, δίχως να εξηγούν με απλά λόγια στους πολίτες, το τι ακριβώς συμβαίνει και το τι μας περιμένει.

Ως γνωστόν η ενέργεια δεν παράγεται από το μηδέν. Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται στις μέρες μας, είτε από πυρηνικούς σταθμούς, είτε από την καύση ορυκτών καυσίμων όπως είναι ο λιγνίτης, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, είτε από υδροηλεκτρικές μονάδες, είτε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι τα φωτοβολταϊκά πάνελς και οι ανεμογεννήτριες.

Η κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική γραμμή εδώ και αρκετές δεκαετίας και ειδικότερα μετά από το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό του Τσερνομπίλ στην Ουκρανία, έχει αφαιρέσει από την ατζέντα της μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής της, την πυρηνική ενέργεια. Άλλωστε η άνοδος του πράσινου πολιτικού κινήματος και των οικολόγων στη Γερμανία, είναι αποτέλεσμα του κινήματος κατά των πυρηνικών σταθμών, με το γνωστό σλόγκαν «Atomkraft? Nein Danke».

Ωστόσο στην Ευρώπη σήμερα λειτουργούν πάνω από 150 πυρηνικοί αντιδραστήρες, με ορισμένες χώρες να κλείνουν τους σταθμούς, όπως κάνει η Γερμανία, άλλες να τους διατηρούν όπως κάνει η Γαλλία, άλλες να τους αυξάνουν όπως η Φινλανδία και η Ουγγαρία και άλλες όπως η Αυστρία μετά από δημοψήφισμα να αποφασίζουν τη μη αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στη γειτονιά μας τόσο η Ρουμανία, όσο και η Βουλγαρία διαθέτουν πυρηνικούς αντιδραστήρες, ενώ θα ακολουθήσει σύντομα και η Τουρκία.

Η ευρωπαϊκή γραμμή κινείται προς την κατεύθυνση της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης», με βασικό σκοπό την πλήρη αποχώρηση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων και την πλήρη υιοθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η μετάβαση αυτή δεν μπορεί να είναι τόσο ταχεία όσο επιθυμούν οι πολιτικές ηγεσίες, ούτε μπορεί να προχωρήσει χωρίς δυσκολίες. Το βασικότερο πρόβλημα της παραγόμενης ενέργειας από τις ΑΠΕ, είναι ότι δεν μπορεί να αποθηκευτεί. Έτσι αρκετές φορές παράγεται ενέργεια που δεν απορροφάται από την κατανάλωση, ενώ άλλες φορές οι ΑΠΕ δεν αποδίδουν την απαιτούμενη ηλεκτρική ενέργεια στο σύστημα, λόγω των καιρικών φαινομένων, όπως είναι η χαμηλή ηλιοφάνεια και η απουσία ανέμων.

Έτσι σήμερα, η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη στηρίζεται κατά βάση στο εισαγόμενο φυσικό αέριο, από τη Ρωσία. Ο φετινός χειμώνας βρήκε την Ευρώπη με χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου και τη Ρωσία να έχει διάθεση να παίξει τα γεωπολιτικά της παιχνίδια. Η παρηκμασμένη ολιγαρχική οικονομία της Ρωσίας, που στηρίζεται στο πλούσιο υπέδαφος της και μόνο, βρήκε την ευκαιρία να γρυλίσει απέναντι στη Δύση. Οι τιμές που βλέπουμε δεν διαμορφώνονται από την ελεύθερη αγορά, αλλά υπαγορεύονται από τη Μόσχα. Με ανοικτά τα ζητήματα της Ουκρανίας και του Nord Stream, τα πράγματα δεν δείχνουν ότι θα εξομαλυνθούν σύντομα.

«Ωραία μας τα είπες. Στο δια ταύτα;», θα μπορούσε να είναι ένα καλό ερώτημα σε αυτό το σημείο.

Η Ελλάδα δεν έχει σημαντικά περιθώρια ελιγμών. Έχει ενταχθεί και αυτή, στο άρμα της σχετικά γρήγορης πράσινης μετάβασης. Έτσι έχει προχωρήσει σε μια ταχεία απολιγνιτοποίηση και πλέον εξαρτάται κυρίως από το φυσικό αέριο, τις ΑΠΕ και τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από γειτονικές χώρες. Και έτσι βρίσκεται και αυτή δεμένη στο ευρωπαϊκό τραινάκι του τρόμου, με μηχανοδηγό την τραγική Γερμανία και χειριστή το καθεστώς Πούτιν, που έχει βρει έναν ακόμα τρόπο να τραυματίσει τη Δύση.

Ο σχεδόν δεκαπλασιασμός της τιμής του φυσικού αερίου δεν τραυματίζει μόνο τα νοικοκυριά, που από το πετρέλαιο πέρασαν στο φυσικό αέριο, αλλά και το κόστος των λογαριασμών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα κόστος που εκτινάσσει όχι μόνο τα νοικοκυριά, αλλά και απογειώνει το βιομηχανικό κόστος των ενεργοβόρων επιχειρήσεων.

Οι δυνατότητες χορήγησης ανεξάντλητων επιδομάτων και επιχορηγήσεων είναι περιορισμένες. Μια πιθανή λύση θα ήταν αυτή της μείωσης των φόρων που βαρύνουν το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα, και των εσόδων και τελών που εισπράττει πάνω στους λογαριασμούς το κράτος και άλλοι φορείς. Είναι μια λύση που θα ελαφρύνει τους πολίτες, αλλά που θα στραγγαλίσει τα κρατικά ταμεία, λόγω της μείωσης των κρατικών εσόδων. Οι κραυγές που ακούγονται για αυξήσεις στους μισθούς, σαν αντιστάθμισμα των αυξήσεων της τιμής της ενέργειας, αποτελούν το Δούρειο Ίππο για την εισβολή και τον καλπασμό ενός ανεξέλεγκτου πληθωρισμού στη χώρα μας.

Δυστυχώς η διαχείριση πλέον μπορεί να γίνει, μέρα με τη μέρα, με τη συγκέντρωση των σκουρόχρωμων σύννεφων να έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.