Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Αφησε όμως ένα παράθυρο. Τι δηλαδή; Αν γίνουν εισηγήσεις από άλλα κόμματα για τροποποιήσεις, είναι έτοιμος να τις ακούσει. Ακριβώς, στο πνεύμα αυτό θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω ορισμένες προτάσεις, οι οποίες πιστεύω ότι μπορούν να γίνουν στο εκλογικό μας σύστημα, ώστε να βελτιώσουν τη σύνθεση του Κοινοβουλίου μας.
– Συμμετοχή
Advertisement
Η συμμετοχή στις εθνικές εκλογές μέχρι σήμερα έχει ελάχιστο κόστος, με αποτέλεσμα ο κάθε ένας που νομίζει ότι μπορεί να κάνει την πλάκα του να συμμετέχει στην εκλογική διαδικασία. Για του λόγου το αληθές, ελάτε να δούμε τι έγινε στις εκλογές του Μαΐου 2023. Μόνο 5 κόμματα συγκέντρωσαν ποσοστό μεγαλύτερο από το 3%. Αλλα 9 συγκέντρωσαν ποσοστό από 0,5% μέχρι 3%. Τώρα ετοιμαστείτε για την έκπληξη: 26 (είκοσι έξι) κόμματα συγκέντρωσαν από 0% μέχρι 0,5%. Σωστά διαβάσατε: ΜΗΔΕΝ. Το κόμμα Δημοσθένης Βεργής – Ελληνες Οικολόγοι δεν πήρε ούτε μία ψήφο! Εχω την υποψία ότι δεν πρέπει να τύπωσε ψηφοδέλτια. Δεν γνωρίζω αν τα κόμματα χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Εσωτερικών για την εκτύπωση των ψηφοδελτίων τους, αλλά μου φαίνεται εντελώς παράλογο ένα κόμμα να μην πάρει ούτε μία ψήφο.
Ακολούθησαν οι εκλογές του Ιουνίου 2023. Παρόμοια κατάσταση. Και πάλι μόνο 8 κόμματα συγκέντρωσαν ποσοστό μεγαλύτερο από το 3%. Αλλα 2 κόμματα συγκέντρωσαν ποσοστό από 0,5% μέχρι 3% και 19 (δεκαεννέα) κόμματα συγκέντρωσαν από 0% μέχρι 0,5%. Πάλι ο Βεργής πήρε μηδέν ψήφους. Τα πέντε τελευταία κόμματα συγκέντρωσαν σε όλη την Επικράτεια τα συγκλονιστικά ποσά των 3, 7, 23, 122 και 132 ψήφων.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι η κατάσταση αυτή πρέπει να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά. Οι επιδόσεις πολλών κομμάτων δείχνουν ότι κατεβαίνουν για να κάνουν πλάκα και όχι για να διεκδικήσουν την ψήφο του ελληνικού λαού. Ελάτε να δούμε τι σημαίνει η συμμετοχή όλων αυτών των κομμάτων στην εκλογική διαδικασία. Στις εθνικές εκλογές έχουμε περίπου 22.000 εκλογικά τμήματα, όπου στο κάθε τμήμα υπάρχουν περίπου 450 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι. Θεωρητικά, σε όλα αυτά τα τμήματα πρέπει να υπάρχουν ψηφοδέλτια όλων των κομμάτων που μετέχουν και μάλιστα σε ικανή ποσότητα. Αν κάποιος ψηφοφόρος βρεθεί στο εκλογικό τμήμα που είναι γραμμένος και δεν υπάρχουν όλα τα ψηφοδέλτια των κομμάτων που μετέχουν, θεωρητικά μπορεί να προσβάλει την εγκυρότητα των εκλογών, με τον ισχυρισμό ότι δεν του δίνεται η δυνατότητα να ψηφίσει το κόμμα που θέλει.
Σκεφθείτε τώρα τη σπατάλη χαρτιού που γίνεται. Ακόμη σκεφθείτε και τη φόρτωση και μετακίνηση τόνων χαρτιού που πραγματοποιείται γιατί ορισμένοι συμπατριώτες μας θέλουν να κάνουν την πλάκα τους ή γιατί νομίζουν ότι ανέξοδα μπορούν να διεκδικήσουν θέσεις στο Κοινοβούλιό μας.
Αλλά και στη διαδικασία συγκέντρωσης και μετάδοσης των αποτελεσμάτων, τα κομματίδια αυτά δημιουργούν υπερβολικό γραφειοκρατικό φόρτο, χωρίς κανέναν λόγο. Σκεφτείτε μόνο τις εκατοντάδες χιλιάδες μηδενικά που πρέπει να συμπληρώνουν οι δικαστικοί αντιπρόσωποι, αφού τα περισσότερα από αυτά δεν θα πάρουν καμία ψήφο στη μεγάλη πλειονότητα των εκλογικών τμημάτων. Οπως έχω πει πολλές φορές, όλες μας οι ενέργειες έχουν πάντοτε κάποιο κόστος και καλό είναι να περιορίζουμε τις περιττές δραστηριότητες.
Η λύση είναι να μπει ένα υψηλό παράβολο για τη συμμετοχή, το οποίο όμως να επιστρέφεται κάτω από ορισμένες συνθήκες. Κατά καιρούς έχω εισηγηθεί σε όλους τους υπουργούς Εσωτερικών με τους οποίους συνεργάστηκα, να υπάρχει ένα υψηλό παράβολο, έστω 100.000 ευρώ, το οποίο να επιστρέφεται αν το κόμμα ξεπεράσει το 0,5%. Στις ευρωεκλογές του 2024 μπήκε παράβολο 25.000 ευρώ το οποίο επιστρέφεται αν το κόμμα ξεπεράσει το 1,5%. Πιστεύω ότι είναι χαμηλό το ποσό και δεν είναι αρκετά αποτρεπτικό. Κάπως έτσι περιορίστηκε η συμμετοχή με 31 κόμματα εκ των οποίων μόνο 10 ξεπέρασαν το 1,5%. Για σύγκριση, στις ευρωεκλογές του 2019 είχαμε 40 κόμματα! Από αυτά, 18 κόμματα πήραν κάτω από 0,5%, 14 κόμματα από 0,5% μέχρι 1,5% και μόνο τα υπόλοιπα 8 πήραν μεγαλύτερα ποσοστά.
Μπορεί να σας κούρασα με τα νούμερα, αλλά δυστυχώς μόνο με τα νούμερα μπορεί να τεκμηριωθεί η ανάγκη για αλλαγή στη συμμετοχή. Η δικαιολογία ότι η δημοκρατία μας πρέπει να είναι προσβάσιμη σε όλους δεν ευσταθεί. Αφού το παράβολο, όσο υψηλό κι αν είναι, επιστρέφεται με ένα μικρό ποσοστό, έστω 0,5%, τότε δεν υπάρχει δικαιολογία. Είμαι βέβαιος ότι κανένα από τα κόμματα που σήμερα εκπροσωπούνται στη Βουλή δεν μπορεί να έχει αντίρρηση για κάτι τέτοιο.
Στη συμμετοχή υπάρχει και μία άλλη παράμετρος. Δεν είμαι βέβαιος, αλλά κάποτε είχα ακούσει ότι οποιοσδήποτε στρατιωτικός θέλει να παραιτηθεί, ο μοναδικός τρόπος είναι να είναι υποψήφιος στις εκλογές. Αυτοί ακριβώς είναι οι ανεξάρτητοι-μεμονωμένοι, που πήραν όλοι μαζί 155 ψήφους τον Μάιο 2023. Τους σπουδάζει και τους εκπαιδεύει η πολιτεία και όταν βρουν μια καλύτερη δουλειά στον ιδιωτικό τομέα κατεβαίνουν στην πολιτική ανέξοδα και πάει η επένδυση που κάναμε σ’ αυτούς. Ιδού ένας άλλος σημαντικός λόγος για να βάλουμε ένα πολύ υψηλό παράβολο.
– Το κατώφλι του 3%
Είναι γεγονός ότι εγώ προσωπικά ξεκίνησα εδώ και πολλά χρόνια το θέμα αυτό. Δηλαδή το κατώφλι του 3% για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή να γίνει 5%. Οι πρόσφατες εκλογές της 21ης Μαΐου και 25ης Ιουνίου ανέδειξαν την ανάγκη να επανεξετάσουμε με σοβαρότητα το θέμα. Στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023, αίτηση για συμμετοχή υπέβαλαν 50 κόμματα και σχηματισμοί, εκ των οποίων εγκρίθηκαν μόνο 44. Στις εκλογές αυτές 5 κόμματα ξεπέρασαν το 3%, ενώ τα υπόλοιπα 39 κόμματα συγκέντρωσαν συνολικά το 16,1% των εγκύρων ψήφων! Είναι ολοφάνερο ότι το χαμηλό κατώφλι δημιουργεί προσδοκίες σε φιλόδοξους κομματάρχες και κατά συνέπεια ευνοεί την πολυδιάσπαση των πολιτικών δυνάμεων.
Οι επιδόσεις πολλών κομμάτων δείχνουν ότι κατεβαίνουν για να κάνουν πλάκα και όχι για να διεκδικήσουν την ψήφο του ελληνικού λαού.
Παρόμοια κατάσταση είχαμε και στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023. Αίτηση υπέβαλαν 44 κόμματα και εγκρίθηκε η συμμετοχή των 30. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν να μπουν 3 επιπλέον κόμματα στη Βουλή: Νίκη, Σπαρτιάτες και Πλεύση Ελευθερίας και τα κόμματα εκτός Βουλής να συγκεντρώσουν το 6,10%.
– Τι συμβαίνει στην Ευρώπη.
Σε 26 χώρες (μεταξύ των οποίων και η Γερμανία) ισχύει το 5% ή μεγαλύτερο. Σε άλλες 6 ισχύει το 4% και μόνο σε 8 χώρες ισχύει το 3%.
Οφελος για τα σημαντικά κόμματα. Το κατώφλι του 5% ευνοεί αναλογικά όλα τα κόμματα που θα το ξεπεράσουν, τα οποία σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα αποτελέσματα είναι η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ, η Ελληνική Λύση, ο Σύριζα και το ΚΚΕ και θα αποθαρρύνει φιλόδοξους αρχηγίσκους. Πιθανόν μάλιστα να βοηθήσει και στις συνεργασίες κομμάτων γιατί θα περιορίσει την εμφάνιση «ευκαιριακών» κομμάτων.
– Σταυροί
Στην επιστολική ψήφο των ευρωεκλογών προστέθηκε ένα κουτάκι όπου ο ψηφοφόρος έπρεπε να σημειώσει το πλήθος των σταυρών που έβαλε. Αυτό πρέπει να γίνει και στις εθνικές εκλογές. Είναι σε όλους γνωστό ότι κατά τη διαλογή των ψηφοδελτίων στο εκλογικό τμήμα, οι κομματικοί αντιπρόσωποι προσθέτουν σταυρούς σε υποψηφίους της προτίμησής τους. Η πρακτική αυτή, την οποία κανένας δεν γνωρίζει την έκταση, «φαλκιδεύει» την εκλογή των βουλευτών, χωρίς να επηρεάζει το εκλογικό αποτέλεσμα σε επίπεδο κομμάτων. Πρέπει να σταματήσει.
– Αποχή
Η αποχή είναι μια σημαντική παράμετρος των εκλογών, η οποία συζητείται σε όλα τα πάνελ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι έχουμε αυξημένη αποχή σε σχέση με το παρελθόν. Είναι όμως έτσι;
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, όπως αποτυπώθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ, ο νόμιμος πληθυσμός της χώρας είναι μόνο 9.716.889. Οι εγγεγραμμένοι, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, είναι 9.849.154. Είναι ολοφάνερο ότι οι εγγεγραμμένοι δεν μπορεί να είναι περισσότεροι από τον νόμιμο πληθυσμό. Πρέπει ακόμη να αφαιρέσουμε τις ηλικίες μέχρι 17 χρονών που δεν ψηφίζουν, που είναι (προσεγγιστικά) 1.734.000 και έτσι φτάνουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι οι ψηφοφόροι είναι περίπου 7.982.889, πλήθος πολύ μικρότερο από τα 9.849.154 που εμφανίζονται εγγεγραμμένοι από το υπ. Εσωτερικών.
Ακριβώς για τον λόγο αυτό η συμμετοχή που ανακοινώνεται είναι σημαντικά υποτιμημένη. Η εκτίμησή μου είναι ότι η συμμετοχή στην επικράτεια είναι υποτιμημένη κατά τουλάχιστον 15%.
Είμαι βέβαιος ότι ο υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος θα ξεκαθαρίσει (όπως υποσχέθηκε) τους εκλογικούς καταλόγους, ώστε να έχουμε σωστότερη εικόνα.
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
Kythira Online
