Mεσόγειος: Μια θάλασσα από πλαστικό

Σε μια θάλασσα πλαστικού μετατρέπεται με γοργούς ρυθμούς η Μεσόγειος. Σύμφωνα με μελέτη της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF, κάθε χρόνο καταλήγουν στη Μεσόγειο από 100.000 έως 300.000 τόνοι πλαστικών. Ο μεγαλύτερος «πλαστικός ρυπαντής» της Μεσογείου είναι η Τουρκία και ακολουθούν οι Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτος, Γαλλία, Αλγερία και Ελλάδα.

Η έκθεση «Σώζοντας τη Μεσόγειο από την πλαστική παγίδα» φέρει στο φως νέα, ανησυχητικά στοιχεία για την έκταση της «πλαστικής ρύπανσης». Οπως αναφέρει, μεταξύ άλλων:

• Η παραγωγή απορριμμάτων στις μεσογειακές χώρες είναι ιδιαίτερα υψηλή και κυμαίνεται από 208 έως 760 κιλά ανά κάτοικο ετησίως. Τους θερινούς μήνες τα παραγόμενα απορρίμματα αυξάνονται κατά 40% λόγω του τουρισμού.

• Κάθε χρόνο, 150.000-500.000 τόνοι μακροπλαστικών και 70.000-130.000 τόνοι μικροπλαστικών εισέρχονται στις ευρωπαϊκές θάλασσες. Η πλειονότητα των πλαστικών αυτών καταλήγουν στη Μεσόγειο.

• Ως μια σχεδόν κλειστή θάλασσα που περιτριγυρίζεται από τρεις ηπείρους και με πολύ εντατική ανθρώπινη δραστηριότητα, η Μεσόγειος λειτουργεί σαν παγίδα για τα πλαστικά. Τα πλαστικά συσσωρεύονται σε μεγάλη ποσότητα και παραμένουν σε αυτήν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ διασπώνται σε όλο και μικρότερα κομματάκια.

• Ο μεγαλύτερος «πλαστικός ρυπαντής» στη Μεσόγειο είναι η Τουρκία, από την οποία υπολογίζεται ότι καταλήγουν στη θάλασσα 144 τόνοι πλαστικών κάθε ημέρα. Ακολουθεί η Ισπανία με 126 τόνους/ημέρα, η Ιταλία με 90 τόνους/ημέρα, η Αίγυπτος με 77 τόνους/ημέρα, η Γαλλία με 66 τόνους/ημέρα, η Αλγερία με 47 τόνους/ημέρα και η Ελλάδα (στην ίδια θέση με το Ισραήλ) με 39 τόνους/ημέρα.

• Η ρύπανση της Μεσογείου έχει ιδιαίτερα σημαντικές συνέπειες στην αλιεία και στον τουρισμό. Εκτιμάται ότι τα θαλάσσια απορρίμματα κοστίζουν στον ευρωπαϊκό αλιευτικό στόλο 61,7 εκατ. ετησίως από τη μείωση της ψαριάς, τις καταστροφές στα σκαφή ή τη μείωση της κατανάλωσης ψαριών εξαιτίας ανησυχιών για την ποιότητα του αλιεύματος. Στον τουρισμό, οι παράκτιες περιοχές επιβαρύνονται ετησίως με σημαντικά ποσά για τον καθαρισμό των ακτών: χαρακτηριστικό είναι ότι η Νίκαια δαπανά ετησίως 2 εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτό.

• Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας Πανεπιστημίου Πατρών και οργάνωση Μεσόγειος SOS), τα πιο κοινά απορρίμματα στις ελληνικές ακτές είναι τα πλαστικά (από 43% έως 51%), το χαρτί (από 13% έως 18%) και το αλουμίνιο (από 7% έως 12%). Τα περισσότερα από τα απορρίμματα αυτά προέρχονται από την Ελλάδα (δηλαδή δεν είναι «μεταφερόμενα» από την Τουρκία ή άλλες γειτονικές χώρες) και εκτιμάται ότι σχετίζονται με παράκτιες δραστηριότητες αναψυχής ή τουρισμού. Η έρευνα βασίστηκε σε στοιχεία από τον καθαρισμό 80 παραλιών σε όλη την Ελλάδα επί δύο έτη.

• Βασικά θύματα της «πλαστικής ρύπανσης» στη Μεσόγειο είναι τα πουλιά (35%), τα ψάρια (27%), τα ασπόνδυλα (20%), τα θαλάσσια θηλαστικά και οι θαλάσσιες χελώνες (13%). Εκτιμάται ότι το 90% των θαλασσοπουλιών έχει κάποιο μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι του, ενώ όλα τα είδη χελωνών που ζουν στη Μεσόγειο έχουν καταπιεί πλαστικά.

Λήψη μέτρων

Οπως εκτιμά η WWF, η απογοητευτική κατάσταση στη Μεσόγειο αποδεικνύει την ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων: οι κυβερνήσεις να υιοθετήσουν μια δεσμευτική διεθνή συμφωνία και να απαγορεύσουν ολοκληρωτικά τα πλαστικά μιας χρήσης. Οι επιχειρήσεις να επενδύσουν στον σχεδιασμό καινοτόμων υλικών που θα αντικαταστήσουν τα πλαστικά. Και οι πολίτες να μην επιλέγουν προϊόντα σε πλαστική συσκευασία, να μειώσουν τα πλαστικά μιας χρήσης και να εντάξουν την ανακύκλωση στην καθημερινότητά τους.