Νέα για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα

Πρόσφατα είχαμε θαυμάσια νέα από τον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων που κινδυνεύουν να χαθούν μέσα στην πληθώρα των προβλημάτων και των διεθνών συμφορών που έχουν κατακλύσει τα νέα.

Οι δότες οργάνων διπλασιαστήκαν τα τελευταία δυο χρόνια. Αυτό είχε σαν συνέπεια να διπλασιαστεί και ο αριθμός των συμπολιτών μας που έχουν σωθεί με μεταμοσχεύσεις.

Η εξέλιξη δεν ήταν τυχαία. Οφείλεται σε μακροχρόνιες προσπάθειες που δημιούργησαν το κατάλληλο κλίμα αλλά η δραματική βελτίωση συμπίπτει με την πρόσληψη 7 ειδικευμένων Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων το 2022.

Οι συντονιστές βοηθούν το προσωπικό του νοσοκομείου να εντοπίζει έγκαιρα τους πιθανούς δότες, την επικοινωνία με τις οικογένειες, τη συντήρηση και διακομιδή των οργάνων στα κέντρα για Μεταμόσχευση. Είναι στρατηγικά τοποθετημένοι εκεί που συνήθως υπάρχουν δότες, πχ στις Τραυματολογικές, Νευροχειρουργικές, Νευρολογικές μονάδες και στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Οργανικά, διευθύνονται από τον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων.

Κατά υπολογισμό του ΕΟΜ, χρειάζονται συνολικά 37 μόνιμοι συντονιστές για να καλυφτούν οι ανάγκες όλης της Χώρας.

Τα αποτελέσματα της δουλειάς των Συντονιστών ήταν αναμενόμενα. Η εκπαίδευση γενικά του κοινού αλλά και του Ιατρικού Κόσμου είναι σημαντική, αλλά μόνο η συστηματική δουλεία από  εκπαιδευμένο προσωπικό στο κατάλληλο περιβάλλον είναι αποτελεσματική.

Η πρόσληψη των 7 Συντονιστών έγινε δυνατή με Χρηματοδότηση από το Ωνάσσειο Ίδρυμα.

Στο παρελθόν, το Ωνάσσειο είχε ευεργετική επίδραση στις επεμβάσεις Ανοικτής Καρδίας στην Ελλάδα. Πριν ανοίξει τις πύλες του το 1992, η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών έφευγαν στο εξωτερικό για θεραπεία, αν μπορούσαν. Αυτή η πραγματικότητα άλλαξε ριζικά με την λειτουργία του Ωνασσείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου.

Τώρα, το Ωνάσσειο ετοιμάζει ένα Εθνικό Μεταμοσχευτικό Κέντρο, το όποιο είναι βέβαιο ότι θα αναβιβάσει το επίπεδο των Μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα. Με τη χρηματοδότηση των Συντονιστών και πριν ακόμη ανοίξει τις πύλες του, έχει ήδη ευεργετική επίδραση!

Αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ επεμβάσεων ανοικτής καρδίας και μεταμοσχεύσεων.

Συγκεκριμένα, οι πρώτες επαιτούν τη λειτουργία μιας ομάδας καρδιολόγων, καρδιοχειρουργών, εντατικολόγων και νοσηλευτών σε ένα ειδικευμένο Νοσοκομείο.

Οι μεταμοσχεύσεις επαιτούν όχι μια μόνο ειδικευμένη ομάδα για κάθε όργανο αλλά και ανάμειξη όλων των ειδικοτήτων του Νοσοκομείου.  Επί πλέον χρειάζεται οργάνωση Μεταμοσχευτήκαν Κέντρων σε όλη την Επικράτεια για την ανεύρεση, χειρουργική αφαίρεση, έγκαιρη διανομή και μεταμόσχευση των οργάνων.

Με ηρωικές προσπάθειες τέτοια κέντρα ήδη λειτουργούν στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ιωάννινα. Εξυπηρετούν εκατοντάδες συμπολίτες μας κάθε χρόνο. Αντιμετωπίζουν προβλήματα στη λειτουργιά τους που δεν διορθώνονται εύκολα.

Αλλά υπάρχει τώρα μια ευτυχής συγκυρία που μπορεί να έχει καταλυτική επίδραση: πριν τις τελευταίες εκλογές, το Κοινοβούλιο ψήφισε το Νέο Μεταμοσχευτικό Νομοσχέδιο. Με αποφασιστική συμβολή της Ιατρού Εντατικολόγου και τότε υφυπουργού Υγείας, Κας Μίνας Γκάγκα η ψήφος ήταν διακομματική. Με χαρά έχω παρατηρήσει ότι το ενδιαφέρον διατηρείται και μετά τις εκλογές.

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει πολλά ευεργετικά άρθρα. Ένα από αυτά με ιδιαίτερη σημασία αναφέρεται στα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια (ΚΕΝ), τις αποζημιώσεις για τις μεταμοσχεύσεις.

Όπως γίνεται στις ΗΠΑ και σε πολλά κράτη της Ευρώπης, έχει προσδιορίσει μια, κατ’αποκοπήν χρηματική αποζημίωση για τη μεταμόσχευση κάθε οργάνου, η οποία είναι ευθυγραμμισμένη με τη διεθνή πραγματικότητα.

Η δημιουργία των ΚΕΝ είναι ένα αποφασιστικό βήμα. Θα αποκτήσει καταλυτική σημασία αν διανεμηθεί όχι απλώς στα Νοσοκομεία αλλά και στα άτομα που δουλεύουν και κάνουν τις μεταμοσχεύσεις πραγματικότητα. Αυτά τα άτομα είναι το Ιατρικό, Νοσηλευτικό, βοηθητικό προσωπικό που φροντίζουν για τον δότη αλλά και τον λήπτη. Η διανομή του ΚΕΝ πρέπει να γίνει σύμφωνα με τη συμβολή κάθε μέλους της ομάδας και λαμβάνει υπόψη την εκπαίδευση, το χρόνο και την ενέργεια που αναλίσκουν για κάθε μεταμόσχευση. Έχει ήδη προσδιοριστεί με ακρίβεια από διάφορους Φορείς Υγείας στο Εξωτερικό.

Σημειωτέο ότι οι μεταμοσχεύσεις είναι αυτοχρηματοδοτούμενες: η συντήρηση των μεταμοσχευμένων ασθενών είναι πολύ φθηνότερη από τις θεραπείες που αντικαθιστούν. Επί παραδείγματι, η συντήρηση ανά έτος ασθενούς επιτυχώς μεταμοσχευμένου με νεφρό, στοιχίζει 77% λιγότερο απ’ότι η αιμοκάθαρση (€10.000 vs €60.000). Με αυτόν τον τρόπο, τα χρήματα επιστρέφονται πολλαπλάσια στον ασφαλιστικό οργανισμό που χρηματοδοτεί τις μεταμοσχεύσεις.

Επί πλέον, περισσότεροι από τους μίσους μεταμοσχευμένους διατηρούν εργασία πλήρους απασχόλησης και ανταποδίδουν επιπρόσθετα στην Κοινωνία.

Η δουλειά των μεταμοσχεύσεων είναι σκληρή και  κυριαρχεί τη ζωή όσων ασχολούνται με αυτήν. Ταυτόχρονα είναι βιοποριστική εργασία. Είναι παράλογο να ζητούμε από τους εργαζόμενους να αφιερώνουν τη ζωή τους στις μεταμοσχεύσεις και να μην κερδίζουν με τη δουλειά τους τα απαραίτητα για επιβίωση.

Αισιοδοξώ ότι η ορθολογική αυτή εφαρμογή των ΚΕΝ θα βοηθήσει πολύ σημαντικά τις Μεταμοσχεύσεις να φθάσουν τα Ευρωπαϊκά επίπεδα και έτσι να σώσουν πολλές ζωές και να βοηθήσουν πολλές οικογένειες.

* Ο κ. Ανδρέας Τζάκης είναι ακαδημαϊκός