Ο φοιτητής που θέλει να καθαρίσει τους ωκεανούς

Μια συσκευή που, σύμφωνα με τον εφευρέτη της, μπορεί να καθαρίσει είκοσι δισεκατομμύρια τόνους πλαστικά και σκουπίδια από τους ωκεανούς, δημιούργησε ο 23χρονος Ολλανδός φοιτητής Μπόγιαν Σλατ, όπως αναφέρει σε εκτενές της ρεπορτάζ η Corriere Della Sera.

Όλα ξεκίνησαν πριν επτά χρόνια, όταν ο 16χρονος τότε Ολλανδός επισκέφθηκε την Ελλάδα και έκανε μπάνιο στις παραλίες της. Ενόσω ήταν στην χώρα μας, εντυπωσιάστηκε από το πλήθος των σκουπιδιών που βρίσκονταν εντός και εκτός θάλασσας.

«Πως γίνεται να βουτάω στην θάλασσα και να βλέπω πιο πολλές πλαστικές σακούλες παρά ψάρια; Δεν γίνεται να το καθαρίσουμε αυτό;», γράφει στην προσωπική του ιστοσελίδα.

Οταν επέστρεψε στην χώρα του, άφησε τις σπουδές του στην μηχανική αεροναυπηγική και ξεκίνησε να σκέφτεται έναν τρόπο για το πώς οι θαλάσσιες εκτάσεις θα μπορέσουν να καθαριστούν.

Το 2014, ο Σλατ παρουσίασε τις ιδέες του για ένα πρωτοποριακό σύστημα καθαρισμού των ωκεανών ονόματι Ocean Cleanup Array, ενώ ταυτόχρονα ίδρυσε την ομώνυμη εταιρία.  Το Ocean Cleanup Array κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Μηχανικής Μελέτης στο ολλανδικό Delft University of Technology ενώ ο Σλατ έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους 20 πιο ελπιδοφόρους νέους επιχειρηματίες σε όλο τον κόσμο (Intel EYE50).

Κι όλα αυτά εξαιτίας της ιδέας του για ένα «φράγμα» με μορφή πλατφόρμας και μήκος που θα ξεπερνά τα δυο χλμ. που θα εκμεταλλεύεται τα ρεύματα στους ωκεανούς τα οποία ουσιαστικά θα οδηγούν τα απορρίμματα πάνω του.

Τί είναι το Ocean Cleanup Array

Το Ocean Cleanup Array αξιοποιεί τη δύναμη των θαλάσσιων ρευμάτων προκειμένου να λύσει το πρόβλημα της περισυλλογής των θαλάσσιων σκoυπιδιών με έναν εξαιρετικά πρακτικό τρόπο.

Η σκέψη ήταν απλή και ακολουθεί το γνωστό «αν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ». Ο Σλατ ευφυώς σκέφτηκε «Γιατί να κυνηγάμε τα σκουπίδια στους ωκεανούς, αφού οι ωκεανοί μπορούν να μας τα φέρουν με τη βοήθεια των θαλάσσιων ρευμάτων;»

Το Ocean Cleanup Array αποτελείται από μια σειρά από πλωτά φράγματα που συγκεντρώνουν τα σκουπίδια , από όπου τα πλαστικά διαχωρίζονται αποτελεσματικά στη συνέχεια.

Πλέον έχει αποδειχθεί ότι το Ocean Cleanup Array μπορεί να είναι μια εφικτή και βιώσιμη μέθοδος για την απομάκρυνση των μισών σκουπιδιών που σήμερα περιφέρονται στο Βόρειο Ειρηνικό μέσα σε 10 χρόνια, ενώ εκτιμάται ότι η μέθοδος αυτή είναι κατά 7900 φορές πιο γρήγορη και 33 φορές φθηνότερη από τις συμβατικές μεθόδους.

 

Five years ago, cleaning the oceans was an idea deemed impossible. This year, we will launch the world’s first operational ocean cleanup system. pic.twitter.com/ddaKnwk3sd

— The Ocean Cleanup (@TheOceanCleanup) May 30, 2018

Ο σχεδιασμός του Ocean Cleanup Array περιλαμβάνει δύο τεράστια πλωτά χέρια, μήκους 50 χιλιομέτρων (35 μίλια) που συνδέονται σε ένα σχήμα «V» και αγκυροβολούν στον πυθμένα του ωκεανού.

Από τα χέρια αυτά θα κρέμονται κουρτίνες από πολύ ισχυρό πλαστικό μήκους 3 μέτρων κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Τα ωκεάνια ρεύματα, θα φέρνουν τα απόβλητα στη σχήματος «V» κατασκευή και τα πλαστικά θα συγκεντρώνονται σε μια κυλινδρική πλωτή πλατφόρμα διαμέτρου 11 μέτρων που θα μπορεί να αποθηκεύσει έως και 3.000 κυβικά μέτρα από πλαστικό (106.000 κυβικά πόδια) – περισσότερο από μια πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων – για ενδεχόμενη συλλογή από ένα πλοίο. Ένας ηλιακός ιμάντας μεταφοράς έχει προβλεφθεί για τα μεγαλύτερα κομμάτια από πλαστικό τα οποία θα τεμαχίζονται πριν καταλήξουν στον κύλινδρο.

Από το 2013 μέχρι σήμερα, ο Σλατ κατάφερε να λάβει γενναίες δωρεές κι επιχορηγήσεις, αρχής γενομένης από την κυβέρνηση της χώρας του, της Ολλανδίας.

Επίσης, κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 30 εκατ. δολάρια σε ιδιωτικές δωρεές, συμπεριλαμβανομένου του ζάμπλουτου Μαρκ Μπένιοφ.

Εκτός από τον καθαρισμό της θάλασσας, η συσκευή του Σλατ μπορεί να έχει και κέρδη 500 εκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο από την ανακύκλωση των σκουπιδιών που συλλέγει.

Στην εταιρία του εργάζονται 80 επιστήμονες, όπως μηχανικοί, βιολόγοι και ωκεανολόγοι, οι οποίοι είναι έτοιμοι μετά από δεκάδες τεστ και δοκιμές στις Αζόρες, να εγκαταστήσουν το πρώτο σύστημα στην πιο βρώμικη θάλασσα του πλανήτη, τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Η στιγμή της αλήθειας πλησιάζει

Το σύστημα του Σλατ θα εφαρμοστεί στον Ειρηνικό, στο γνωστό Great Pacific Garbage Patch (GPGP), μια ζώνη όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη συλλογή σκουπιδιών στους ωκεανούς πάνω στον πλανήτη.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των σκουπιδιών είναι μικρο-πλαστικά (microplastics) που έχουν προέλθει από την αποσύνθεση των μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων ή προϊόντων υγείας και προϊόντων ομορφιάς που περιέχουν ίχνη (micro beads).

Ο μεγαλύτερος όγκος του GPGP προέρχεται από δίχτυα ψαρέματος και κομμάτια θραυσμάτων που είναι μεγαλύτερα από 5 εκατοστά. Αυτό ήταν κάτι που έκανε τους επιστήμονες να δυσκολευτούν στο παρελθόν για να το υπολογίσουν.

Εκεί έχει υπολογιστεί ότι υπάρχουν 45-129 χιλιάδες τόνοι πλαστικού που πλέουν σε μία περιοχή έκτασης 1.6 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Παλιότερα υπολόγιζαν ότι είχε το ίδιο μέγεθος με την Γαλλία, τα τωρινά δεδομένα δείχνουν ότι είναι 3 φορές όσο η Γαλλία, ένας αριθμός 4 έως 16 φορές μεγαλύτερος από τις παλιότερες εκτιμήσεις.

Όπως λέει στην Corriere ο 32χρονος βιολόγος της εταιρίας του Σλατ, Φρανσέσκο Φεράρι, «στόχος μας είναι να έχουμε μαζέψει το 90% του πλαστικού στους ωκεανούς μέχρι το 2040 με έναν ρυθμό πέντε τόνων το μήνα».

Υπάρχουν και οι σκεπτικιστές…

Κι επειδή παντού υπάρχει το «ναι μεν, αλλά», πολλοί περιβαλλοντολόγοι θεωρούν πως το σύστημα δεν θα δουλέψει. Σύμφωνα με τον Μάρκους Ερικσεν, ιδρυτή του ινστιτούτου 5 Gyres, «πρόκειται για έναν αντιπερισπασμό από το πραγματικό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από το να μην επιτρέπουμε εξαρχής το πλαστικό να εισέρχεται στους ωκεανούς».

«Ο κόσμος μας συνεχίζει να αυταπατάται θεωρώντας πως μπορεί να συνεχίσει να πετά πλαστικά στις θάλασσες, και μετά να περιμένει από κάποιον να τα μαζέψει», καταλήγει με νόημα ο βιολόγος Μάρτιν Τιλ μιλώντας και αυτός στην Corriere.