Ο γρίφος της ακρίβειας: Γιατί οι τιμές τροφίμων πέφτουν διεθνώς αλλά σε Ε.Ε. και Ελλάδα ανεβαίνουν

Οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη καταγράφουν μεγαλύτερες αυξήσεις την ώρα που διεθνώς παρατηρείται μείωση για 12ο συνεχόμενο μήνα, προκαλώντας απορίες και ερωτήματα για την πορεία του πληθωρισμού στα βασικά αγαθά στη χώρα μας και τη Γηραιά Ηπειρο.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οι τιμές εκτινάχθηκαν σχεδόν σε όλα τα προϊόντα, κάνοντας το κόστος ζωής δυσβάσταχτο σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Εκτοτε, όμως, μήνα με το μήνα παρατηρείται μια σταδιακή, αν και με βασανιστικά αργούς ρυθμούς, αποκλιμάκωση της ακρίβειας.

Ο παγκόσμιος δείκτης των Ηνωμένων Εθνών για τις τιμές των τροφίμων μειώθηκε τον Μάρτιο για 12ο διαδοχικό μήνα και είναι τώρα 20,5% χαμηλότερος από την τιμή ρεκόρ στην οποία είχε φθάσει πριν από έναν χρόνο.

Αλλά αυτή την αποκλιμάκωση στην Ελλάδα – και πολύ περισσότερο στην υπόλοιπη Ε.Ε. – ακόμη δεν την βλέπουμε στο πορτοφόλι μας μετά από κάθε επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ.

Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, η μείωση του πληθωρισμού στην Ελλάδα τον Μάρτιο στο 5,4% σε ετήσια βάση από 6,5% τον Φεβρουάριο οφειλόταν στη μείωση των τιμών ενέργειας κατά 14,7%, ενώ αντίθετα οι τιμές των τροφίμων, του αλκοόλ και του καπνού συνέχισαν να αυξάνονται με διψήφιο ποσοστό 11,8% έναντι αύξησης 12,2% τον Φεβρουάριο.

Οι άλλοι επιμέρους δείκτες, όπως των τιμών μη ενεργειακών βιομηχανικών προϊόντων και των υπηρεσιών αυξήθηκαν, αλλά πολύ λιγότερο απ′ ό,τι των τροφίμων (6,6% και 5%, αντίστοιχα).

Παράλληλα, όμως, από στοιχεία που ανακοίνωσε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) προκύπτει ότι οι διεθνείς τιμές των τροφίμων, οι οποίες διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, μειώθηκαν φέτος τον Μάρτιο, για 12ο συνεχόμενο μήνα, μετά το ράλι που έκαναν το 2021 και το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Ο γενικός δείκτης τιμών του FAO ήταν μειωμένος κατά 20,5% σε σχέση με τα υψηλά επίπεδα του Μαρτίου 2022, καθώς μειώθηκαν οι τιμές στα φυτικά έλαια (47,7%), στα δημητριακά (18,6%), στα γαλακτοκομικά προϊόντα (15,6%) και τα κρέατα (5,3%) και μόνο οι τιμές της ζάχαρης συνέχισαν την ανοδική τους κούρσα, σκαρφαλώνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2016.

Η αντίθετη πορεία των διεθνών τιμών των τροφίμων σε σχέση με τις λιανικές τιμές στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη έχει διάφορες εξηγήσεις.

Κατ′ αρχήν, οι εγχώριες σχετίζονται εν μέρει μόνο με τις διεθνείς τιμές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι διεθνείς τιμές αύξησαν κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες τις λιανικές τιμές των τροφίμων το 2022, δηλαδή εξηγούν ένα μέρος μόνο των αυξήσεων τους.

Δεύτερον, υπάρχει σημαντική χρονική υστέρηση όσον αφορά το πέρασμα των αυξήσεων ή μειώσεων των διεθνών τιμών στις λιανικές, η οποία εκτιμάται από το ΔΝΤ σε 6 έως 12 μήνες.

Τρίτον, οι εγχώριες τιμές επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τη φύση της παραγωγής διάφορων αγροτικών προϊόντων, όπως π.χ. του ελαιόλαδου, η παραγωγή του οποίου γίνεται μία φορά τον χρόνο. Επομένως η τιμή του στα ράφια δεν θα μειωθεί παρά μόνο με τη νέα παραγωγή του στα τέλη του έτους, εφόσον το κόστος της είναι μειωμένο, όπως αναμένεται λόγω της μείωσης στις τιμές σημαντικών αγροτικών εισροών, όπως των λιπασμάτων και της ενέργειας. Αναφορικά με τις τιμές των λιπασμάτων, άλλη μελέτη του ΔΝΤ δείχνει ότι κάθε μεταβολή στις τιμές τους επηρεάζει άμεσα τις διεθνείς τιμές των σιτηρών μέσα σε τέσσερα τρίμηνα.

Σε καλύτερη η μοίρα η Ελλάδα από την Ε.Ε.

Μια ματιά στα στατιστικά στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνει την εκτόξευση των τιμών στα καταναλωτικά αγαθά το τελευταίο 12μηνο και στην Ελλάδα, με τον δείκτη τιμών να καταγράφει μια ραγδαία αύξηση από τον Μάρτιο του 2022 και να ξεκινάει μια ανεπαίσθητη καθοδική τάση μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο.

Σε σύγκριση, όμως, με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη μοίρα, καταγράφοντας έναν από τους πιο χαμηλούς ρυθμούς ετήσιας αύξησης στα τρόφιμα (14,7%).

Η Ελλάδα, εξάλλου, από τον Ιούλιο του 2022 και έπειτα βρίσκεται σταθερά κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. ως προς την αύξηση των τιμών στα καταναλωτικά αγαθά σε 12μηνη βάση. Μάλιστα στην υπόλοιπη Ευρώπη η ανοδική πορεία δείχνει να συνεχίζεται, σε αντίθεση με τη χώρα μας που ήδη βρίσκεται σε τροχιά καθόδου των τιμών.

Η μόνη κατηγορία τροφίμων στην οποία οι Ελληνες εξακολουθούν να πληρώνουν περισσότερο σε σχέση με τους Ευρωπαίους, σύμφωνα πάντα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή, είναι το κρέας – μια τάση που είχε ξεκινήσει ήδη πριν από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.