O ήλιος, το μελάνωμα και ένα πολλά υποσχόμενο εμβόλιο

Το 2020 η υφήλιος φλεγόταν για ένα… τσίμπημα, για ένα εμβόλιο που θα σταματούσε τον μανιασμένο SARS-CoV-2. Οχι πολύ αργότερα, η τεχνολογία mRNA είχε πια συστηθεί παγκοσμίως, με τους επιστήμονες να ξεδιπλώνουν ήδη από τότε τις θεραπευτικές προοπτικές που άνοιγε μπροστά τους. Και πριν στεγνώσει καλά-καλά το μελάνι των εργασιών τους, εκείνα που προλόγιζαν τότε σήμερα φαίνεται να επιβεβαιώνονται.

Το πρώτο παγκοσμίως εξατομικευμένο mRNA εμβόλιο για το μελάνωμα μειώνει στο μισό τον κίνδυνο θανάτου ή επανεμφάνισης της νόσου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικής δοκιμής που οι γιατροί χαρακτήρισαν «εξαιρετικά εντυπωσιακά». Παρ’ όλα αυτά, τα επόμενα χρόνια είναι καθοριστικά έως ότου η επιστήμη αποφανθεί…

Τα όσα ανακοινώθηκαν, πάντως, φαίνεται να προκάλεσαν αίσθηση στο απαιτητικό ακροατήριο του Συνεδρίου της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) στο Σικάγο, όπως περιγράφει σε δημοσίευμά του ο Guardian. Η καθηγήτρια Ογκολογίας και κύρια ερευνήτρια της μελέτης, Τζορτζίνα Λόνγκ, επεσήμανε στο μεγαλύτερο ογκολογικό συνέδριο του κόσμου ότι ο μέσος κίνδυνος υποτροπής μετά τη χειρουργική επέμβαση για την ομάδα των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο ήταν 50%.

Πρόσθεσε πως η παρακολούθηση των ασθενών θα συνεχιστεί ώστε να διαπιστωθεί αν το ποσοστό θα παραμείνει αντίστοιχα υψηλό έπειτα από πέντε ή δέκα χρόνια, εντούτοις «ο μεγαλύτερος κίνδυνος υποτροπής σε αυτή την ομάδα εμφανίζεται τα δύο πρώτα έτη».

Πιο συγκεκριμένα, τα δεδομένα που παρουσίασε η ερευνητική ομάδα έχουν ως εξής: Οι 157 ασθενείς που συμμετείχαν στην κλινική δοκιμή (φάσης 2b) είχαν μελανώματα υψηλού κινδύνου. Σε ορισμένους από αυτούς χορηγήθηκε το εμβόλιο, που αναπτύχθηκε από τη Moderna και τη Merck, μαζί με ανοσοθεραπεία, ενώ άλλοι έλαβαν μόνον ανοσοθεραπεία.

Το συνδυαστικό θεραπευτικό σχήμα μείωσε τον κίνδυνο υποτροπής στο 25%, δήλωσε η δρ Λονγκ, συμπληρώνοντας πάντως ότι χρειάζονται δοκιμές μεγαλύτερης κλίμακας για να εκτιμηθεί καλύτερα η αποτελεσματικότητα. Επιπλέον, το ποσοστό επιβίωσης χωρίς υποτροπή, δυόμιαι χρόνια μετά τη διάγνωση ήταν 74,8% όταν χορηγήθηκε ο ίδιος συνδυασμός, συγκριτικά με τη λήψη ανοσοθεραπείας μόνο.

Τα αποτελέσματα αυτά σηματοδοτούν ένα ακόμη ορόσημο στο «συναρπαστικό αναπτυσσόμενο ερευνητικό πεδίο για τη δημιουργία εμβολίων κατά του καρκίνου», ήταν το σχόλιο του εκτελεστικού διευθυντή έρευνας και καινοτομίας στο Cancer Research UK, Ιαν Φουλξ.

Οπως το έθεσε ο ίδιος, «έπειτα από τρία χρόνια παρακολούθησης τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα επίπεδα υποτροπής του καρκίνου δεν αυξήθηκαν σε άτομα με υψηλού κινδύνου μελάνωμα σε προχωρημένο στάδιο. Τα ευρήματα αναδεικνύουν τη μεγάλη υπόσχεση των θεραπευτικών εμβολίων κατά του καρκίνου, που χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με ισχυρές ανοσοθεραπείες».

Εμβόλιο στα μέτρα του ασθενή

Γνωστό ως mRNA-4157 (V940), το εμβόλιο είναι προσαρμοσμένο σε κάθε ασθενή και στέλνει μήνυμα στον οργανισμό του να εξολοθρεύει τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα (μετά την αφαίρεση της καρκινικής βλάβης), αποτρέποντας έτσι την επανεμφάνιση του μελανώματος.

Πώς συμβαίνει αυτό; Χρειάζεται δείγμα του όγκου που αφαιρείται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ακολουθεί αλληλούχιση DNA και χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Το αποτέλεσμα είναι ένα πλήρως εξατομικευμένο αντικαρκινικό εμβόλιο ειδικά για τον όγκο του ασθενούς.

Ακόμη πιο αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι αυτά δεν ήταν τα μοναδικά θετικά νέα που ανακοινώθηκαν στο Αμερικανικό Συνέδριο Ογκολογίας. Ο Guardian στέκεται σε μια ακόμη δοκιμή εμβολίου, για τον καρκίνο του μαστού.

Στη μελέτη συμμετείχαν 400 γυναίκες, με την κακοήθεια να διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο. Από αυτές οι μισές έλαβαν εμβόλιο για την τόνωση του ανοσοποιητικού τους συστήματος πριν από τη χειρουργική επέμβαση.

Μετά από επτά χρόνια, το 81% των ασθενών που… τσιμπήθηκαν ήταν ακόμα ζωντανές και απαλλαγμένες από τον καρκίνο του μαστού, σε σύγκριση με το 65% εκείνων που είχαν λάβει τη συνήθη θεραπεία.

Και το παράδοξο

Το μελάνωμα προσβάλλει περισσότερους από 150.000 ανθρώπους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2020 του Διεθνούς Ταμείου Ερευνας για τον Καρκίνο (World Cancer Research Fund International). Ωστόσο, παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών, αρκετοί είναι εκείνοι που συνεχίζουν να… φλερτάρουν με τον ήλιο.

• Μόλις πέντε ηλιακά εγκαύματα είναι αρκετά για να διπλασιάσουν τον κίνδυνο μελανώματος.
• Η ζημιά από την έκθεση στον ήλιο είναι αθροιστική και ξεκινά από την… κούνια: το 23% της συνολικής έκθεσης ενός ατόμου στην ηλιακή ακτινοβολία έχει επέλθει μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
• Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1,6 δισ. άνθρωποι παραγωγικής ηλικίας (28% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού) εκτίθενται ετησίως σε επικίνδυνα επίπεδα υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας επειδή εργάζονται σε εξωτερικό χώρο.
• Ενας στους τρεις θανάτους από δερματικό καρκίνο (πλήν μελανώματος) σχετίζεται με την εργασιακή έκθεση στον ήλιο.
• Υπολογίζεται ότι το 80% της γήρανσης του δέρματος προκαλείται από τον ήλιο.
• Οσοι χρησιμοποιούν αντηλιακό με SPF15 ή υψηλότερο σε καθημερινή βάση εμφανίζουν 24% λιγότερη γήρανση του δέρματος από εκείνους που δεν χρησιμοποιούν αντηλιακό καθημερινά.