Ο Κωνσταντίνος Βίκτωρας. Ένας άγνωστος Κυθήριος πλοιοκτήτης στη Σμύρνη του 19ου αι.

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι το ε­πώνυμο Βίκτωρας είναι αμιγώς Κυθηραϊκό και είναι πιθανό οι οικογέ­νειες που το φέρουν και ζουν στην Αθήνα, την Αγγλία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, και δεν εί­ναι πολλές, να κατάγονται από αυ­τή την οικογένεια, καθώς έχει δια­πιστωθεί ότι όλες (πλην εκείνη της Αυστραλίας για την οποία δεν υ­πάρχουν πληροφορίες) έχουν Κυθηραϊκή καταγωγή.

Ο Νικόλαος Φωτεινός από τη Σμύρνη, που έχει γράψει για τον Κ. Βίκτωρα, αναφέ­ρει ότι γεννήθηκε μέσα σε καΐκι, ό­ταν η οικογένειά του ερχόταν από την Κρήτη στα Κύθηρα. Το αρχικό επίθετο της οικογένειας ήταν Αργύρης, επώνυμο που συναντάμε στα Κύθηρα της εποχής και προέρ­χεται από παρωνύμιο της οικογέ­νειας Βιάρου από τα Βιαράδικα και τα Μητάτα.

Αργότερα ο Κωνσταντί­νος νίκησε σε αθλητικούς αγώνες που διεξήγαγαν οι Άγγλοι στο νησί και αυτοί τον αποκάλεσαν Βίκτωρα, δηλαδή νικητή. Το παρατσούκλι του έμεινε και αργότερα το μετέτρεψε σε επώνυμο.

Ως νέος αναζήτησε την τύχη του στη θάλασσα αλλά έ­πεσε θύμα των συντρόφων του, που τον πούλησαν δούλο. Τελικά το 1853 κατάφερε να διαφύγει και βρέθηκε στην Κριμαία όπου ασχο­λήθηκε με το εμπόριο και απέκτησε περιουσία, λόγω του Κριμαϊκού πο­λέμου. Από κει μετακινήθηκε στη Σμύρνη, όπου μάλλον είχε συγγε­νείς, και παντρεύτηκε την κόρη ε­νός εύπορου πλοιοκτήτη Κοκκινάκη (Χιώτη ή Κυθηρίου την καταγωγή) που τον έκανε συνέταιρό του.

Λίγο αργότερα δημιούργησε την ναυτι­λιακή εταιρεία Ζολύ, Κουρμουλής, Βίκτωρας και Σια [Jolly Victoras Kourmoulis & Co Shipping Company] (βλ. φωτ. φάκελος με επισήμανση), η οποία κατάφερε να κυριαρχήσει στην παράκτια διασύνδεση Σμύρνης-Κορδελιού (βλ. φωτ. προβλήτα Κορδελιού). Επίσης αναφέρεται ότι ο συνεταίρος του Κουρμουλής ήταν Κυθήριος (πρόκειται για γνωστό Σμυρνιό αρχιτέκτονα) ενώ οι Joly & Paterson (ο οποίος δεν εμφανι­ζόταν στην επωνυμία αλλά ήταν συνεταίρος) ήταν Βρετανοί υπήκοοι και για τους τύπους νομικά υπεύθυ­νοι, καθώς οι Έλληνες δεν είχαν δι­καίωμα να έχουν δικές τους εταιρείες στην Οθωμανική αυτοκρατο­ρία.

Ο Κ. Βίκτωρας προσπάθησε να πάρει το μονοπώλιο αυτών των με­τακινήσεων, δωροδοκώντας τον τούρκο πασά Γιαγχιά Καγιατή, αλ­λά αυτός εξασφάλισε την άδεια για λογαριασμό του και η εταιρεία του οδήγησε σε φθίνουσα πορεία την δική του. Ο Κ. Βίκτωρας όμως συγ­χρόνως δραστηριοποιήθηκε τόσο στις εμπορευματικές μεταφορές ό­σο και στις γραμμές ακτοπλοΐας, αρχικά με τα νησιά του Βορείου Αι­γαίου και την Θράκη, ενώ τα δρομο­λόγιά του επεκτάθηκαν από τον Εύξεινο Πόντο έως την Συρία.

Τα α­τμόπλοιά του, σύμφωνα με τον Φω­τεινό, ήταν τα: «Βικτώρια», «Κανάρης», «Παναγιά», «Στέφανος», «Henry» και «Roger», «Mabel», «Γεώργιος», «Κορδελιό, «Γιοζ Τε­πέ», «Κωνσταντίνος», «Σεμίραμις» και «Μυρτιδιώτισσα» (βλ. φωτ. Σμύρνη βαποράκια 1+2).

Ο Κωνσταντίνος Βίκτωρας είναι επί­σης υπεύθυνος για την συνοίκηση του επινείου της Σμύρνης Κορδελι­ού, εξασφαλίζοντας άδεια συνοικι­σμού και χτίζοντας μεγαλοπρεπή βίλλα στη περιοχή. Ο Κ. Βίκτωρας δεν λησμόνησε ποτέ τον τόπο κα­ταγωγής του.

Είναι χαρακτηριστικό πως πάντα διέθετε πλοίο, κατά τη διεξαγωγή εκλογών στην Ελλάδα, ώστε οι Κυθήριοι της Σμύρνης να μπορούν να μετακινούνται απρό­σκοπτα και άμεσα. Αναφέρεται ότι μέσα στο πλοίο έβαζε τους ψηφο­φόρους να ορκιστούν σε εικόνα της Μυρτιδιώτισσας ότι θα ψηφίσουν τον εκλεκτό του υποψήφιο (βλ. φωτ. άρθρο ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ). Αν και ή­ταν οικονομικά ισχυρός, όταν απεβίωσε αιφνίδια, κάποιος συνεργά­της του ονόματι Κατσαούνης (μάλλον ήταν Κυθήριος της οικογενείας Τριφύλλη), στον οποίο είχε κάνει ει­κονικές μεταβιβάσεις πε­ριουσιακών στοιχείων, οικειοποιήθηκε μεγάλο μέ­ρος της περιουσίας του.

Ένας από τους γιους του, ο Σόλων, προσπάθησε αρ­γότερα να ξαναστήσει την επιχείρηση, αλλά δεν πρόλαβε αφού επήλθε η Καταστροφή του 1922. Όλα τα παι­διά του Κ. Βίκτω­ρα, οκτώ συνολι­κά, σώθηκαν τελι­κά και πέρασαν στην Ελλάδα, από αυτά δε κατάγο­νται μάλλον και ό­λοι όσοι σήμερα φέρουν το επώνυμο αυτό, καθώς δεν συναντήσαμε το επώνυμο σε άλλο κλά­δο στην Ελλάδα.

Σημ. Ορισμένα στοι­χεία του άρθρου προέρ­χονται από ανέκδοτη α­νακοίνωση του Ν. Λουράντου.

(Θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον αν οι απόγονοι του σημαντικού αυτού επιχειρηματία της Σμύρνης με την καθαρά Κυθηραϊκή καταγωγή, οι οποίοι έχουν εντοπισθεί στην Αθήνα και την Αυστραλία, έρχονταν σε επαφή με τα Κυθηραϊκά σωματεία ή άλλους παράγοντες των Κυθήρων για να γραφεί κάποια στιγμή πληρέστερα η εντυπωσιακή πορεία αυτής της οικογένειας).

Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση Φ. 312, Απρίλιος 2016