Μετά τις ευρωεκλογές και παρά την πτωτική πορεία των τιμών στην Ελλάδα, εξακολουθεί να προτείνεται ως λύση η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ. Ένα μέτρο το οποίο, πέρα από πιθανές πολιτικές ή/και πολιτικάντικες στοχεύσεις των οπαδών του, δεν έχει καμία απολύτως οικονομική λογική.
Όσοι επιμένουν να το προτείνουν ως ένα ουσιαστικά αποτελεσματικό μέτρο, χρησιμοποιούν ως επιχειρήματα, δύο περιπτώσεις εφαρμογής του:
Α. Τις μειώσεις του ΦΠΑ σε συγκεκριμένα καταναλωτικά αγαθά στη διάρκεια της υπερδεκαετούς οικονομικής κρίσης και
Β. Το παράδειγμα της Ισπανίας που, όντας υπό (ευρω)σοσιαλιστική διακυβέρνηση, επέλεξε αυτό το μέτρο για να συγκρατήσει τον πληθωρισμό και να μειώσει τις τιμές. Χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία και με έωλα επιχειρήματα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί θιασώτες της μείωσης του ΦΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους υπέρ του μέτρου, στην πρακτική του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ.
Δύο περιπτώσεις που αξίζει να διερευνηθούν, ώστε να υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα, και όχι οικονομικές αερολογίες, που τόσο συνηθίζονται τα τελευταία, αρκετά χρόνια.
Ξεκινώντας τη διερεύνηση από το δεύτερο, το επιχείρημα στερείται παντελώς ουσίας και λογικής διαχείρισης ρίσκου. Διότι πράγματι υπήρξε μία ελάχιστα αισθητή μείωση των τιμών στη χώρα των Ιβήρων, αλλά πρόκειται για κλασική περίπτωση αυτού που οι παλιοί έλεγαν “πολύ κακό για το τίποτα”.
Πιο συγκεκριμένα, σε μία χώρα με ΑΕΠ περί τα €2,3 τρισ (€48,2 χιλ. κατά κεφαλήν) και πληθυσμό περί τα 49 εκατομμύρια, η συνολική απόδοση του μέτρου για όλο το 2023, έφτασε το €1,32 δισ!!! Δηλαδή σε μια οικονομία με τα ανωτέρω μεγέθη υπήρξε όφελος 0,06% του ΑΕΠ!!! Αυτό οι παλαιότεροι το έλεγαν: “τι είναι ο κάβουρας, τι ειν’ το ζουμί του;”.
Για να γίνει ακόμη καθαρότερη η μηδαμινότητα του αποτελέσματος, σε ατομικούς όρους η εξοικονόμηση έφτασε τα €27/έτος ή €2,24/μήνα!!!
Σε απλά ελληνικά, για εξοικονόμηση που ισοδυναμεί με την αγορά ποσότητας λιγότερης από 1,5 λίτρο βενζίνης τον μήνα, για κάθε Ισπανό (τιμή 1 λίτρου απλής αμόλυβδης στην Ισπανία = ~€1,61) τέθηκε σε κίνδυνο η δημοσιονομική και η ευρύτερη οικονομική σταθερότητα της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας στην Ευρωζώνη! Αυτό κατά ορισμένους θεωρείται σημαντική επιτυχία. Ό,τι και να πει κανείς για το μέγεθος του λάθους (ο ευγενικότερος δυνατός όρος) είναι λίγο! Μιλάμε για καταστροφικές πιθανές συνέπειες και ξέσπασμα κρίσης στην Ευρωζώνη που θα έκανε αυτήν του ελληνικού χρέους να μοιάζει με μια απλή αναταραχή…
Επιστρέφοντας στα επιχειρήματα των οπαδών της μείωσης του ΦΠΑ και όσον αφορά στο πρώτο επιχείρημα, είναι προφανές ότι όσοι το επικαλούνται έχουν ζήτημα κατανόησης των δεδομένων του προβλήματος. Είτε δεν αντιλαμβάνονται τις διαφορές που έχει το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης σε μια οικονομία υπό αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις με εκείνο της ίδιας οικονομίας όταν βρίσκεται σε βαθιά κρίση και σε κατάσταση έντονου, συνεχώς αυξανόμενου αποπληθωρισμού, είτε (πιθανόν, δεν μπορώ να γνωρίζω τα κίνητρα τους) να τις αγνοούν σκόπιμα και για δικούς τους λόγους λαϊκίζουν.
Ανεξάρτητα από αυτά όμως, η ουσία παραμένει. Κι αυτή αφορά το γεγονός πως η μείωση του ΦΠΑ με στόχο τη μείωση των τιμών, θα αποτελούσε για την Ελλάδα ένα εξαιρετικά μεγάλο ρίσκο με ιδιαίτερα μικρή πιθανή απόδοση. Οτιδήποτε άλλο, είναι εκ του πονηρού. Εκτός εάν θεωρείται ότι η… εξοικονόμηση €2/μήνα θα ελάφραινε τον οικογενειακό σας προϋπολογισμό!
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
Kythira Online