Ο μύθος του “καλού Ιταλού” την περίοδο της Κατοχής

Η αδυσώπητη χρήση βίας των κατακτητών  έχει σκοπό να κάμψει το πνεύμα των υποταγμένων πληθυσμών.

Ο ρόλος των Ιταλών κατακτητών κατά τη διάρκεια της Κατοχής απαιτεί μία σύνθετη αφήγηση που αναδύεται από την σκληρή πραγματικότητα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύνθετη αφήγηση γιατί πράγματι η ιστορική μας μνήμη τοποθετεί τους Ιταλούς στρατιώτες ως πιο ανθρώπινους και επιεικείς σε σύγκριση με τους Γερμανούς συμμάχους τους που ήταν γνωστοί για τις βάναυσες μεθόδους τους. Και πράγματι έτσι είναι. Είναι όμως η μισή αλήθεια. Συγκριτικά με τις θηριωδίες των Γερμανών ορισμένοι Ιταλοί στρατιώτες έδειξαν πράξεις καλοσύνης και προσπάθησαν να μετριάσουν τα δεινά του ελληνικού πληθυσμού.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως οι Ιταλοί ήταν στρατός κατοχής και να μην υπεραπλουστεύεται ο ρόλος της συμμετοχής τους στην κατάκτηση της χώρας μας.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Σκαλιδάκη, “οι μάχιμες μονάδες ήταν τουλάχιστον διπλάσιες από εκείνες που εισέβαλαν στη χώρα τον Οκτώβριο του 1940 ενώ το σύνολο της ιταλικής παρουσίας υπερέβαινε τις διακόσιες χιλιάδες ανθρώπους.”

Κατά το μοίρασμα της Ελλάδας στους τρεις κατακτητές Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους οι Ιταλοί κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της. Παράλληλα ζήτησαν, επίμονα, μερίδιο από τη λεηλασία. Με μακρές και επίμονες διαπραγματεύσεις κατάφεραν να αποσπάσουν σημαντικές οικονομικές παραχωρήσεις από τη γερμανική πλευρά.

Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Σάμιο “την άνοιξη του 1942 τους παραχωρήθηκαν ορισμένα γερμανικά δικαιώματα στα ορυχεία. Αν και “ριγμένη” η Ιταλία πήρε από τα ελληνικά ορυχεία 2 τόνους ασήμι, 508 τόνους χαλκό, 836 τόνους ορείχαλκο, 12 τόνους νικέλιο, 100 τόνους αλουμίνιο κ.ά.”

Και οι τρεις στρατοί εφάρμοσαν αντίποινα, προέβησαν σε μαζικές εκτελέσεις. Για οικονομία αναφερόμαστε στον γερμανικό στρατό, αφού ο ιταλικός συνθηκολόγησε και στη μνήμη μας κυρίως έχουμε τις θηριωδίες των ναζί Γερμανών. Οι Ιταλοί επέβαλαν έντονη πολιτική αποξένωσης του ελληνικού στοιχείου / αφελληνισμό στα Δωδεκάνησα και τα Επτάνησα.

Ιταλικές θηριωδίες

Τέλη Ιούνη 1941. Στην Όρθυ στην Κρήτη εμφανίστηκε αντιστασιακή ομάδα που έφτασε τους 45 άντρες. Οι Ιταλοί συνέλαβαν τις οικογένειές τους, τους βασάνισαν ώστε να παραδοθούν οι αντάρτες. Τα βασανιστήρια κράτησαν 40 ημέρες και οι περισσότεροι αντάρτες αναγκάστηκαν να παρουσιαστούν στους Ιταλούς κατακτητές. Οι Ιταλοί εκτέλεσαν 32.

9 Μαρτίου 1942. Οι Ιταλοί κατακτητές ζήτησαν από τους κατοίκους του Άργους Ορεστικό στην Καστοριά να παραδώσουν στον ιταλικό στρατό 350 πρόβατα και μεγάλη ποσότητα χόρτου. Οι κάτοικοι αρνήθηκαν και οι Ιταλοί κανονιοβόλησαν την πόλη.

27 Μαρτίου 1942 στη Σαϊδόνα (ανατολικά της Καρδαμύλης) 20 αντάρτες νικούν έναν ιταλικό λόχο και συλλαμβάνουν αιχμαλώτους. Οι Ιταλοί απειλούν με ολοσχερή καταστροφή του χωριού και εξολόθρευση των κατοίκων του. Για να αποτραπεί ένα νέο ολοκαύτωμα οι αντάρτες παραδίδονται στους Ιταλούς. Ένας εκτελείται και οι υπόλοιποι δικάζονται σε πολυετείς φυλακίσεις ή τους στέλνουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ιταλίας και της Γερμανίας

15 Ιουλίου 1942. Οι Ιταλοί εκτέλεσαν 14 πατριώτες και έκαψαν 20 σπίτια στο χωριό Τσόμπα (το σημερινό Νέο Μοναστήρι) στο Δομοκό

1 Νοεμβρίου 1942. Οι Ιταλοί κατακτητές βασάνισαν τους κατοίκους του χωριού Καρούτες στην Παρνασσίδα (Φωκίδα) επειδή έπεσαν εκεί κοντά Άγγλοι αλεξιπτωτιστές και στη συνέχεια λεηλάτησαν και έκαψαν το χωριό. Ως αντίποινα για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου εκτέλεσαν Έλληνες πατριώτες.

Τέλος Ιανουαρίου 1943. Αντάρτες χτυπούν Ιταλούς στο χωριό Ζαγορά Πηλίου και την εξοντώνουν. Οι Ιταλοί φέρνουν ισχυρές δυνάμεις και ρίχνουν με κανόνια στο χωριό Ζαγορά. Έπιασαν 500 όμηρους και εκτέλεσαν 17.

Αρχές Φεβρουαρίου 1943. Οι Ιταλοί φασίστες εκτελούν 15 πατριώτες στη Λάρισα ως αντίποινα  για την πυρπόληση 2 ιταλικών αυτοκινήτων από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ.

8 Φεβρουαρίου 1943. Ιταλικός λόχος πεζικού, μαζί με μία πυροβολαρχία, συνολικής δύναμης 180 ανδρών, επέδραμε στο χωριό Σνίχοβο Κοζάνης, με σκοπό την τρομοκράτηση της  περιοχής. Έκαψαν σπίτια και λεηλάτησαν περιουσίες ενώ βασάνισαν αρκετούς από τους κατοίκους και βίασαν γυναίκες. Στην επιστροφή τους πήραν μαζί τους αρκετά γυναικόπαιδα ως ομήρους. Στη διαδρομή τούς επιτέθηκαν αντάρτες του ΕΛΑΣ και δόθηκε μάχη που διήρκησε 4 ώρες. Οι αντάρτες κατάφεραν να απελευθερώσουν τα γυναικόπαιδα.

16 Φεβρουαρίου 1943. Οι Ιταλοί φασίστες εκτέλεσαν 167 κατοίκους των χωριών Δομένικο και Μυλόγουστα. Στη σφαγή συμμετείχαν Ιταλικός στρατός και μελανοχιτώνες και η εκτέλεση κράτησε αρκετές ώρες με διμοιρίες να αλλάζουν βάρδιες. Στο τέλος ο Ιταλός αξιωματικός κάλεσε τους υπόλοιπους του χωριού, τους εναπομείναντες και τους έβαλε να θάψουν τους νεκρούς.

12 Μαρτίου 1943. Οι Ιταλοί πυρπόλησαν την Τσαρίτσανη Λάρισας και εκτέλεσαν 45 κατοίκους της.

29 Μαρτίου 1943. Στη Θεσσαλία εκτελούν 120. Στα Φάρσαλα πυροβολούν και σκοτώνουν 27 κατοίκους που βρέθηκαν στην πλατεία, λεηλατούν και πυρπολούν την πόλη. Κανονιοβολούν τα χωριά Δανδρακιά, Βαρακλή, Σέχι, Λαζάμπουγα. Στο χωριό Δανδρακιά πολυβολούν και σκοτώνουν τη 12μελή πρεσβεία με τον παπά. Οι Ιταλοί πυρπολούν πάνω από 200 σπίτια στα Φάρσαλα και εκτελούν 27 άτομα.

Αρχές Απριλίου 1943. Στη Σάμο οι Ιταλοί σκοτώνουν κατοίκους και καίνε σπίτια.

29 Απριλίου 1943. Οι Ιταλοί καίνε τα χωριά  Νεστόριο, Πεντάβρυσο, Βοτάνι, Μηλίτσα, Δισπηλιό, Βογατσικό, Γέρμα, Φωτεινή και Κορησσό στη Δυτική Μακεδονία

8 Ιουνίου 1943. Οι Ιταλοί εκτέλεσαν στο Κούρνοβο 106 Έλληνες κρατουμένους του στρατοπέδου της Λάρισας. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και 54 κομμουνιστές ακροναυπλιώτες.

29 Αυγούστου 1943. Οι Ιταλοί εκτελούν 40 άτομα από τα χωριά Κάστανος, Κοσμαδαίοι, Μαραθόκαμπο και Λέκη στη Σάμο. Οι εκτελέσεις έγιναν ως αντίποινα για τη δράση του ΕΛΑΣ.