Ο περίεργος λόγος που τα αποδημητικά πουλιά συρρέουν στις πόλεις

Η Άννα Μοράλες πέρασε μέσα από τον θάμνο, σαρώνοντας τα ραδιοκύματα με έναν δέκτη. Η συσκευή είχε λάβει ένα σήμα από έναν πομπό που η ίδια και οι συνάδελφοί της είχαν συνδέσει προηγουμένως σε μια τσίχλα του Σουάινσον (Catharus ustulatus), ένα μικρό πτηνό, καφέ με λευκά στίγματα, που κατάγεται από την Αμερική. Το ίδιο σήμα είχε εμφανιστεί στον φορητό δέκτη της Μοράλες λίγες μέρες νωρίτερα και προερχόταν ακριβώς από τον ίδιο θάμνο σε ένα πάρκο στην άκρη του Μόντρεαλ στον Καναδά.

Αυτό την έκανε να ανησυχεί. Φαινόταν απίθανο ο πομπός να παρέμεινε προσκολλημένος σε ένα ζωντανό πουλί, που δεν ήθελε να κινηθεί. Το πιο πιθανό ήταν να είχε πέσει και να κρεμόταν σε ένα κλαδί. Για να βεβαιωθεί, η Μοράλες, μεταπτυχιακή φοιτητρια στο Πανεπιστήμιο ΜακΓκίλ, κούνησε απαλά τον θάμνο και ξαφνικά ένα φτερούγισμα ανάμεσα στα κλαδιά της τράβηξε την προσοχή. Προς έκπληξή της, η τσίχλα, πολύ ζωντανή και υγιής, πηδούσε γύρω από τον θάμνο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ενόχληση. Το πουλάκι είχε παραμείνει στο ίδιο σημείο για περισσότερο από όσο θα περίμενε κανείς.

Οι τσίχλες Swainson μεταναστεύουν από τις βόρειες περιοχές στην Κεντρική και Νότια Αμερική κάθε φθινόπωρο. Κάποιες όμως κάνουν μία ενδιάμεση στάση μέσα και γύρω από πόλεις όπως το Μόντρεαλ. Σε μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, η Μοράλες και οι συνεργάτες της ερευνούσαν το πώς οι τσίχλες του Swainson εξισορροπούν την ανάγκη για γρήγορη μετανάστευση – έτσι ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη της – με την ανάγκη ανεφοδιασμού, κάνοντας μία στάση σε μέρη όπως το Μόντρεαλ.

Τεράστιος αριθμός αποδημητικών πτηνών επισκέπτονται πόλεις σε όλο τον κόσμο κατά τα ταξίδια τους, τα οποία συχνά καλύπτουν χιλιάδες χιλιόμετρα. Δεν είναι πάντα προφανές γιατί έρχονται σε αστικές τοποθεσίες. Μερικά φαίνεται να έλκονται από το φως. Άλλα, όπως η τσίχλα του Swainson που «κατασκήνωσε» στον γεμάτο μούρα θάμνο, φαίνεται να απολαμβάνουν το φαγητό που προσφέρεται. Αλλά οι πόλεις δεν είναι πάντα φιλικές προς τους «μετανάστες» αυτούς των αιθέρων.

Ο αριθμός των νεκρών πτηνών, δυστυχώς, είναι συγκλονιστικός. Μερικά αποδημητικά πτηνά, για παράδειγμα, σκοτώνονται από οικόσιτες γάτες ενώ άλλα συγκρούονται με κτίρια. Πολλές χιλιάδες πουλιά πεθαίνουν κάθε χρόνο μόνο στη Νέα Υόρκη όταν πέφτουν στα έντονα φωτισμένα παράθυρα των ουρανοξυστών, ένα πολύ γνωστό πρόβλημα στις μεγαλουπόλεις. Σχετικά πρόσφατα, ένα κοπάδι πουλιών κινηματογραφήθηκε να πέφτει από τον ουρανό σε έναν δρόμο στην πόλη του Μεξικού.

Και όμως, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι οι πόλεις, αν και επικίνδυνες, μερικές φορές μπορούν να στηρίξουν τα αποδημητικά είδη. Πώς μπορούμε λοιπόν να διασφαλίσουμε ότι οι πόλεις λειτουργούν περισσότερο ως ταξιδιωτικά καταφύγια – και όχι παγίδες θανάτου – για αυτά τα είδη;

Κατά τη διάρκεια της μελέτης τους, η Μοράλες και οι συνάδελφοί της ανακάλυψαν ότι οι τσίχλες του Swainson κάνουν εκπληκτικά μεγάλες στάσεις στο Μόντρεαλ. Εκεί ακολουθούν μια διαδικασία μέσω της οποίας ρίχνουν και ξαναβγάζουν μερικά από τα φτερά τους. Αυτό τους βοηθά να προετοιμαστούν για τη μακρά μετανάστευση. Είναι σαν να βάζεις ένα νέο σετ ελαστικών στο αυτοκίνητό σου.

«Είναι εκπληκτικό ότι αυτή η μικρή πράσινη περιοχή μπορεί να υποστηρίξει ένα πουλί για 40 ημέρες», εξηγεί στο BBC η Μοράλες. Τα πτηνά μένουν σε αυτόν τον αστικό χώρο πρασίνου ακριβώς επειδή είναι πλούσιος σε τροφή όπως μούρα και νερό.

Κάθε πουλί που προσγειώνεται σε ένα πάρκο της πόλης θα μπορούσε να βρει τέτοιες ανταμοιβές, αλλά τι έλκει τα πουλιά σε μια πολύβουη μητρόπολη εξαρχής; Θα μπορούσε σε μεγάλο βαθμό να έχει να κάνει με το φως.

Κανείς δεν ξέρει ακριβώς γιατί τα πουλιά έλκονται από το τεχνητό φως τη νύχτα, αλλά υπάρχουν άφθονα στοιχεία για αυτό το αποτέλεσμα. Μια πιθανότητα είναι ότι τα πουλιά – τα οποία χρησιμοποιούν το φως των αστεριών για να πλοηγηθούν – παρασύρονται από φωτεινά σημεία.

Πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, ο Ιρλανδός ανατόμος και ορνιθολόγος Τσαρλς Πάτεν βρισκόταν σε έναν φάρο στα ανοικτά των ακτών της Ιρλανδίας όπου παρατήρησε αυτό το φαινόμενο από πρώτο χέρι. Σύμφωνα με τις αναφορές του, μεγάλα σμήνη αποδημητικών πουλιών πετούσαν προς τον φάρο και, δυστυχώς για αυτά, θα έπεφταν στα παράθυρά του. Πολλά από αυτά τα πουλιά πέθαναν, γεγονός που επέτρεψε στον Πάτεν να τα συλλέξει και να τα μελετήσει. Αλλά τότε, οι πηγές πολύ φωτεινού, τεχνητού φωτός ήταν ασυνήθιστες ενώ σήμερα, το ηλεκτρικό φως είναι ορατό σχεδόν παντού τη νύχτα.

Πολλά εκατομμύρια, ενδεχομένως και δισεκατομμύρια, αποδημητικών πτηνών πεθαίνουν ως αποτέλεσμα αυτής της έλξης τους. Τα ψηλότερα, φωτεινότερα κτίρια που βρίσκονται κατά μήκος των γνωστών μονοπατιών αποδημητικών πτήσεων είναι πιθανώς τα πιο θανατηφόρα. Έρευνα έδειξε ότι το τεράστιο συνεδριακό κέντρο McCormack Place στο Σικάγο, για παράδειγμα, προκάλεσε έως και 11.567 θανάτους πουλιών μεταξύ 2000 και 2020.

Πηγή: naftemporiki.gr και BBC