Ο πολυτελής βίος του πιο πλούσιου 1% απειλεί το κλίμα

Βαρύ και δυσανάλογο είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πλουσίων του πλανήτη, σύμφωνα με ανάλυση της βρετανικής Oxfam. Πιο συγκεκριμένα, το πλουσιότερο 1% του κόσμου έχει ήδη καταναλώσει το μερίδιό του στον ετήσιο προϋπολογισμό άνθρακα για το 2025, δέκα μόλις ημέρες μετά την έναρξη του νέου έτους.

Σε λιγότερο από μιάμιση εβδομάδα, οι καταναλωτικές συνήθειες ενός εκπροσώπου της οικονομικής ελίτ είχαν ήδη προκαλέσει, κατά μέσον όρο, 2,1 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, σύμφωνα με ανάλυση της ΜΚΟ. Για να δημιουργήσει την ίδια ποσότητα ρύπανσης ένας άνθρωπος που ανήκει στο φτωχότερο 50% της ανθρωπότητας θα χρειαζόταν τρία χρόνια!

Advertisement

Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) δημιουργείται κάθε φορά που καίγονται καύσιμα με βάση τον άνθρακα, όπως ο άνθρακας, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο – που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τις βιομηχανικές διεργασίες, τη θέρμανση και τη μεταφορά. Οταν συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα, έχει μονωτικό αποτέλεσμα, εμποδίζοντας τη θερμότητα που φτάνει στη γη από τον ήλιο να επιστρέψει στο Διάστημα. Το αποτέλεσμα της αυξανόμενης συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα είναι η δραματική αλλαγή των κλιματικών συνθηκών που ήταν σταθερές εδώ και 10.000 χρόνια.

Οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να περιορίσουν την παγκόσμια θέρμανση στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, απέχουν πολύ όμως από το να πετύχουν τους στόχους που απαιτούνται για να παραμείνει σε αυτό το επίπεδο. Νέα στοιχεία από την υπηρεσία κλιματικής αλλαγής Copernicus της Ε.Ε. έδειξαν ότι το 2024 ήταν η πιο ζεστή χρονιά στην Ιστορία, με τη μέση θερμοκρασία να κάνει άλμα πάνω από 1,5 °C. Η άνοδος της θερμοκρασίας οδήγησε σε μια αναδυόμενη κρίση ακραίων καιρικών φαινομένων, από ξηρασίες και τυφώνες μέχρι καύσωνες, οδηγώντας σε αυξημένη επισιτιστική ανασφάλεια, απώλεια ενδιαιτημάτων άγριας ζωής, εξαφάνιση παγετώνων και άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Σύμφωνα λοιπόν με την ανάλυση της Oxfam, το πλουσιότερο 1% –περίπου 77 εκατ. άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων όλων εκείνων που κερδίζουν περισσότερα από 140.000 δολάρια ετησίως– ευθύνεται για την εκπομπή υπερδιπλάσιας ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα, από το φτωχότερο μισό της ανθρωπότητας.

Ενας άνθρωπος από το φτωχότερο 50% της ανθρωπότητας θα χρειαζόταν τρία χρόνια για να δημιουργήσει την ίδια ποσότητα ρύπανσης με έναν εκπρόσωπο της οικο-νομικής ελίτ.

Αλλά είναι οι φτωχότεροι εκείνοι που υφίστανται τις πιο σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης, οι οποίες είναι χειρότερες στις τροπικές περιοχές του πλανήτη. Διαθέτουν επίσης τους λιγότερους πόρους για να μετριάσουν τα καταστροφικά αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής, την ώρα που το πλουσιότερο 1% ζει μακριά από τις ακραίες συνθήκες, σε κλιματιζόμενους χώρους, κυρίως στον Βορρά. Μια κοινή έρευνα της Oxfam και του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης το 2023 διαπίστωσε ότι οι εκπομπές μόνο από το 1% θα ήταν αρκετές για να προκαλέσουν τον θάνατο 1,3 εκατ. ανθρώπων που σχετίζεται με τη ζέστη τις επόμενες δεκαετίες.

«Το μέλλον του πλανήτη μας κρέμεται από μια κλωστή, ωστόσο οι υπερπλούσιοι εξακολουθούν να σπαταλούν τις ευκαιρίες της ανθρωπότητας με τον πλούσιο τρόπο ζωής και τις ρυπογόνες επενδύσεις τους», προειδοποιεί η Κιάρα Λιγκουόρι, ανώτερη σύμβουλος πολιτικής για την κλιματική δικαιοσύνη της Oxfam.

Και πρόσθεσε, «οι κυβερνήσεις πρέπει να σταματήσουν να υποθάλπουν τους πλουσιότερους ρυπαίνοντες και αντ’ αυτού να τους αναγκάσουν να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί για τον όλεθρο που προκαλούν. Οι ηγέτες που αποτυγχάνουν να δράσουν είναι υπεύθυνοι για μια κρίση που απειλεί τις ζωές δισεκατομμυρίων».

Προηγούμενη έρευνα για την κλιματική ανισότητα από την Oxfam διαπίστωσε ότι τα δύο ιδιωτικά αεροσκάφη που ανήκουν στον ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, πέρασαν σχεδόν 25 ημέρες στον αέρα σε διάστημα 12 μηνών, απελευθερώνοντας την ίδια ποσότητα άνθρακα που θα απελευθέρωνε ένας υπάλληλος της Amazon στις ΗΠΑ σε… 207 χρόνια. Τα τρία γιοτ της οικογένειας Γουόλτον, κληρονόμων της αλυσίδας λιανικής Walmart, είχαν συνδυασμένο αποτύπωμα άνθρακα 18.000 τόνων σε ένα έτος – ποσότητα παρόμοια με αυτή που θα απελευθέρωναν 1.714 υπάλληλοι του κολοσσού. Προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου, το πλουσιότερο 1% θα πρέπει να μειώσει το επίπεδο εκπομπών του κατά 97% έως το 2030. Αλλά σύμφωνα με την ανάλυση της Oxfam, είναι πιθανό να μειώσει τις επιβλαβείς εκπομπές μόνο κατά 5%. Η Oxfam καλεί τις κυβερνήσεις να αυξήσουν τους φόρους στα ιδιωτικά τζετ και τα σούπερ γιοτ που ρυπαίνουν το κλίμα.