Ο Πούτιν, ο Σολτς και το μεγάλο παιχνίδι του φυσικού αερίου

Εάν θα μπορούσαν η ευρωπαϊκή και η γερμανική νομοθεσία να καταφέρουν ένα ισχυρό πλήγμα στον Βλαντίμιρ Πούτιν, διερωτάται σε ανάλυσή του ο Πάολο Βαλεντίνο της Corriere della Sera. Οσον αφορά το πώς, μπλοκάροντας το πιο σημαντικό, επί του παρόντος, από τα στρατηγικά σχέδια του ρώσου ηγέτη, δηλαδή τη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, εξηγεί ο ιταλός ανταποκριτής στη Γερμανία.

Πριν από μόλις ένα μήνα όλα εξελίσσονταν ομαλά για τον ρωσογερμανικό αγωγό που διατρέχει τη Βαλτική Θάλασσα, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, και στην περίπτωση που τεθεί σε λειτουργία, θα καταστήσει τον επικεφαλής του Κρεμλίνου πραγματικό κυρίαρχο του παιχνιδιού όσον αφορά την τροφοδοσία της Ευρώπης με ενέργεια.

«Φαινόταν ότι ο Πούτιν είχε κερδίσει την παρτίδα, αφότου τον περασμένο Μάιο ο Τζο Μπάιντεν, στο όνομα της συμμαχίας με το Βερολίνο, αποφάσισε να μην ανανεώσει τις εξωεδαφικές κυρώσεις κατά των εταιρειών που συμμετείχαν στο έργο, ανοίγοντας, έτσι, τον δρόμο για την ολοκλήρωσή του κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Φαινόταν ότι η επικύρωσή του από την αρμόδια αρχή της Γερμανίας και η μετέπειτα έγκρισή του από την Κομισιόν θα ήταν δύο τυπικά μόνο βήματα», γράφει ο Βαλεντίνο.

Κάποια μικρά εμπόδια υπήρχαν, φυσικά, εξαιτίας της κοινοτικής νομοθεσίας για τους αγωγούς και τα δίκτυα ενέργειας, η οποία επιβάλλει μεταξύ άλλων το αποκαλούμενο «unbundling», δηλαδή τον ξεκάθαρο διαχωρισμό μεταξύ της εταιρείας που παράγει, της εταιρείας που μεταφέρει και της εταιρείας που διανέμει το φυσικό αέριο.

Σε αυτό το πλαίσιο, στα μέσα του προηγούμενου μήνα η Bundesnetzagentur, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δικτύων της Γερμανίας, ανέστειλε την πιστοποίηση της Nord Stream AG, της εταιρείας που έχει αναλάβει τη λειτουργία του αγωγού, επειδή δεν υπόκειται στο κοινοτικό δίκτυο, καθώς εδρεύει στην Ελβετία. Ολοι οι εμπλεκόμενοι, ωστόσο, είχαν την εντύπωση πως επρόκειτο για ένα βατό, σχεδόν αμελητέο εμπόδιο, που θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω της επί τούτω ίδρυσης μιας θυγατρικής της Gazprom που θα αναλάμβανε τη λειτουργία του γερμανικού τμήματος του Nord Stream 2.

Στη συνέχεια, όμως, συνέβησαν δύο πράγματα. Καταρχάς σχηματίστηκε η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας, υπό την ηγεσία του Σοσιαλδημοκράτη Ολαφ Σολτς και με τη συμμετοχή των φιλελεύθερων Ελεύθερων Δημοκρατών αλλά και των Πρασίνων, οι οποίοι ήταν ανέκαθεν αντίθετοι στον επίμαχο αγωγό. Στη συνέχεια επιδεινώθηκε ανησυχητικά, εάν όχι επικίνδυνα, η κρίση ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, λόγω των απειλών του Πούτιν περί στρατιωτικής εισβολής στη χώρα.

Αυτό το πολεμικό σενάριο ώθησε τον νέο καγκελάριο της Γερμανίας αλλά και την πράσινη υπουργό Εξωτερικών του, την Αναλένα Μπέρμποκ, να συσχετίσουν για πρώτη φορά (ακολουθώντας τη σχετική προτροπή των ΗΠΑ) την κρίση στην Ουκρανία με τον Nord Stream 2, ξεκαθαρίζοντας πως η παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, συνεπάγεται το οριστικό μπλοκάρισμα του αγωγού.

Τις προθέσεις της γερμανικής κυβέρνησης επιβεβαίωσε την περασμένη Κυριακή και ο νέος αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Υποθέσεων και Κλιματικής Δράσης της Γερμανίας, ο επίσης πράσινος Ρόμπερτ Χάμπεκ, σημειώνοντας πως ενώπιον μιας εχθροπραξίας από την πλευρά της Ρωσίας, «τίποτα δεν θα είναι πλέον απίθανο» όσον αφορά τις συνέπειες.

Ομως το νέο στοιχείο στην υπόθεση δεν είναι μόνον ή κυρίως η ενδεχόμενη αντίδραση σε μία (μάλλον απίθανη) πολεμική ενέργεια του Πούτιν. «Τώρα γίνεται κατανοητό γιατί στις 177 σελίδες της κυβερνητικής συμφωνίας μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών, των Ελεύθερων Δημοκρατών και των Πρασίνων, ο Nord Stream 2 ούτε καν αναφέρεται. Στην πραγματικότητα η νέα κυβέρνηση του Βερολίνου κατέληξε σε συμφωνία (όσον αφορά τον αγωγό) χάρη στο επίσημο νομικό επιχείρημα», αναφέρει ο ιταλός δημοσιογράφος.

Αρχικά η υπουργός Εξωτερικών Μπέρμποκ, στη συνέχεια ο καγκελάριος Σολτς και την Κυριακή και ο Ρόμπερτ Χάμπεκ επανέλαβαν ότι ο αγωγός δεν μπορεί να τεθεί σε λειτουργία, επειδή αντιβαίνει στους ευρωπαϊκούς κανόνες για τον ανταγωνισμό.

Κάνοντας λόγο για ένα «αριστούργημα πονηριάς» ο Πάολο Βαλεντίνο επισημαίνει ότι ο Σολτς ανέφερε σχετικά ότι «πρόκειται περί ενός ιδιωτικού έργου και πρέπει να είναι σύμφωνο με το κοινοτικό δίκαιο. Επ’ αυτού αποφασίζει με τρόπο κάθε άλλο παρά πολιτικό μία αρμόδια γερμανική αρχή».

Με μία μόνο δήλωσή του ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας «τίναξε στον αέρα μια πτυχή της Οστπολιτίκ που επιδίωξε ο σύντροφός του στο κόμμα Γκέρχαρντ Σρέντερ και δεκαέξι χρόνια αρνήσεων από την πλευρά της Ανγκελα Μέρκελ να επανεξετάσει το έργο», συνοψίζει ο Βαλεντίνο.

Την προηγούμενη εβδομάδα η Bundesnetzagentur (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Δικτύων) ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να αποφανθεί επί του ζητήματος πριν από τα μέσα του 2022, ενώ στη συνέχεια θα κληθούν οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών να επανεξετάσουν την όλη διαδικασία. Με λίγα λόγια, είναι η γερμανική και ευρωπαϊκή νομοθεσία (και όχι τόσο η πολιτική) αυτή που φέρνει τον Βλαντίμιρ Πούτιν σε δυσάρεστη, εάν όχι δύσκολη θέση. Το πώς αντιδράσει ο ρώσος ηγέτης θα φανεί σύντομα.