Ο ψεύτικος στρατός που παραπλάνησε τον Χίτλερ για την D-Day

Ογδόντα χρόνια μετά την ιστορική απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία, οι Times του Λονδίνου φέρνουν στο προσκήνιο μια εντυπωσιακή, κινηματογραφικών διαστάσεων πολεμική επιχείρηση, που περιλαμβάνει έναν συλληφθέντα ανώτατο γερμανό αξιωματικό, μια σειρά από λαστιχένια πολεμικά οχήματα φτιαγμένα σε βρετανικό στούντιο και ένα καλοστημένο δόλωμα για την παραπλάνηση των Ναζί.

Ο στρατηγός Χανς Κράμερ ήταν γερμανός αξιωματικός της παραδοσιακής πρωσικής σχολής. Αυστηρός, περήφανος και άκαμπτος, αναγκάστηκε να παραδοθεί στους Βρετανούς τον Μάιο του 1943, όταν ο στρατός του ηττήθηκε στην Τυνησία, αλλά επέμενε να φορά την πιο επίσημη στολή του σε όλο το διάστημα της κράτησής του. Εκνευρισμένος, όταν του ζητήθηκε να παραδώσει το περίστροφό του πριν παραδοθεί, το έριξε περιφρονητικά στο έδαφος.

Ωστόσο, κατά την άφιξη του στη Βρετανία μερικές εβδομάδες αργότερα, ο Κράμερ είχε μάλλον καλύτερη διάθεση. Οι συλληφθέντες ανώτεροι διοικητές της Βέρμαχτ στέλνονταν στο Τρεντ Παρκ, μια υπέροχη γεωργιανή έπαυλη στο βόρειο τμήμα του Λονδίνου, και ζούσαν σε σχετική πολυτέλεια όσο ήταν έγκλειστοι εκεί. Τους σέρβιραν καλό φαγητό, τους επέτρεπαν να κάνουν βόλτες στους ευρύχωρους κήπους και τους επέτρεπαν ένα σφηνάκι ουίσκι κάθε βράδυ.

Με προσωπική κρεβατοκάμαρα και ορντινάντσα, ο έγκλειστος Κράμερ αισθάνθηκε κολακευμένος από την «περιποίηση». Με τους φρουρούς του στην έπαυλη να του επιτρέπουν να ακούει καθημερινά τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις του BBC και να μιλά ελεύθερα με άλλους ανώτερους συλληφθέντες στρατηγούς, ο πρώσος αξιωματικός θαμπώθηκε και δεν κατάλαβε ότι ουσιαστικά βρισκόταν σε ένα καλοστημένο κινηματογραφικό πλατό, με στόχο την παραπλάνηση του.

Η έπαυλη διέθετε κρυμμένα μικρόφωνα πίσω από κάθε πίνακα, μέσα σε κάθε γλάστρα – ακόμα και κάτω από τις σανίδες του δαπέδου, σημειώνουν οι Times. Οι αξιωματικοί των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών άκουγαν όλες τις συζητήσεις γύρω από τις γερμανικές επιχειρήσεις που έκαναν οι ανυποψίαστοι ναζί. Γρήγορα έμαθαν λεπτομέρειες σχετικά με τα στρατιωτικά σχέδια των Γερμανών, αλλά και τα επιστημονικά πρότζεκτ που ανέπτυσσαν για τη διάσωση του Τρίτου Ράιχ.

Την άνοιξη του 1944 ο Κράμερ μεταφέρθηκε μυστηριωδώς από το Τρεντ Παρκ σε έναν καταυλισμό στην Ουαλία. Τον Μάιο, καθώς αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, αποφασίστηκε η απελευθέρωσή του, στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων. Θα επαναπατριζόταν στο Τρίτο Ράιχ μέσω του Σουηδικού Ερυθρού Σταυρού. Την ημέρα της αποφυλάκισης του τον παρέλαβε ένα αυτοκίνητο με οδηγό και συνοδεία ενός φρουρού και δύο βρετανών αξιωματικών.

 

 

Το ταξίδι από την Ουαλία, σε ένα λιμάνι της νότιας ακτής της Αγγλίας από όπου θα απέπλεε για τη Σουηδία ήταν μακρύ. Οι δύο αξιωματικοί της συνοδείας του ήταν εξαιρετικά φιλικοί και συνομιλούσαν στα γερμανικά μαζί του. Σύντομα βρέθηκαν περικυκλωμένοι από μεγάλο αριθμό συμμαχικών αμερικανικών και βρετανικών στρατευμάτων που φαινόταν να προετοιμάζονται για ένα μεγάλο γεγονός – την εισβολή στην κατεχόμενη Ευρώπη.

Ο Κράμερ εντυπωσιάστηκε από την κλίμακα της δραστηριότητας που έβλεπε από το παράθυρο του αυτοκινήτου του. Εκπληκτος, παρακολουθούσε την «αδιακρισία» και τη «φλυαρία» των βρετανών αξιωματικών – την οποία απέδωσε στον γενικότερο ερασιτεχνισμό που πίστευε ότι επικρατούσε στις τάξεις του βρετανικού στρατού. Οι αξιωματικοί άφησαν να εννοηθεί ότι η αποβατική δύναμη θα περνούσε μέσα από το Κεντ.

Στην πραγματικότητα οι δύο «αξιωματικοί» ήταν πράκτορες της MI5, μέλη μιας ομάδας γνωστής ως Double Cross (παράφραση της λέξης «προδοσία»), που είχαν στήσει αυτή την «παράσταση» ώστε να παραπλανήσουν τον Κράμερ –και κατ’ επέκταση τον Χίτλερ– ότι η αναμενόμενη συμμαχική εισβολή στην ηπειρωτική Ευρώπη δεν θα γινόταν στις παραλίες της Νορμανδίας, αλλά 300 χιλιόμετρα πιο βόρεια, κοντά στο Καλέ.

Σύμφωνα με τους Times, το 1944 οι Γερμανοί είχαν μια μεγάλη δύναμη, την 15η Στρατιά, αποτελούμενη από δύο μεραρχίες Πάντσερ και αρκετές μεραρχίες πεζικού, για την προστασία της καλά οχυρωμένης ακτής του Καλέ. Ο στόχος του φιλόδοξου βρετανικού σχεδίου εξαπάτησης ήταν να κρατήσουν αυτές τις δυνάμεις εκεί, πολύ μακριά από το πραγματικό σημείο απόβασης της Νορμανδίας.

Επιστρέφοντας στη Γερμανία, ο Κράμερ μετέφερε στο παλιό του αφεντικό, τον στρατηγό Ρόμελ, ότι είχε γίνει μάρτυρας μιας μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης των Βρετανών στο Κεντ, που ετοιμαζόταν για εισβολή στην ακριβώς απέναντι πλευρά της Μάγχης, στο Πα-ντε-Καλέ. Τα στρατεύματα που είχε δει ο Κράμερ ήταν πραγματικά, όμως όταν τα είδε δεν βρισκόταν στο Κεντ, αλλά κοντά στην ακτή του Ντόρσετ, όπου οι συμμαχικές δυνάμεις συγκεντρώνονταν για την απόβαση στη Νορμανδία.

 

 

Σύντομα ο Κράμερ βρέθηκε στο ορεινό καταφύγιο του Χίτλερ στο Μπερχτεσγκάντεν, όπου επανέλαβε όσα είχε δει και ακούσει στον Φύρερ, ο οποίος δεν είχε λόγο να αμφισβητήσει την αναφορά ενός από τους πιο παρασημοφορημένους στρατηγούς του. Η παραπλάνηση του Κράμερ ήταν τμήμα μια ευφυούς θεατρικής παράστασης των πεφωτισμένων μυαλών της βρετανικής αντικατασκοπείας – και ήταν η πρώτη από μια σειρά αντίστοιχων τεχνασμάτων.

Καθώς οι αμερικανοί στρατηγοί –που ήθελαν την απόβαση ένα χρόνο πριν– και ο Τσόρτσιλ προσπαθούσαν να συμφωνήσουν για την ιδανική ημέρα της γιγαντιαίας επιχείρησης «Overlord», οι Σύμμαχοι ξεκίνησαν μια παράλληλη επιχείρηση παραπλάνησης των Γερμανών σχετικά με το σημείο εκκίνησής της. Ο επικεφαλής «παραπλανητής» του στρατηγού Μοντγκόμερι πίστευε ότι δεν αρκούσε η απλή διαρροή πως η εισβολή θα γινόταν στο Πα-ντε-Καλέ, σημειώνουν οι Times.

Οι σχεδιαστές της εξαπάτησης είχαν την ιδέα να δημιουργήσουν έναν ψευτο-στρατό στη νοτιοανατολική Αγγλία, στο Κεντ, στο Εσσεξ και στο Σάφολκ, που θα έδειχνε σαν να εκπαιδευόταν για να εισβάλει στο στενότερο τμήμα της Μάγχης. Η πρόκληση ήταν να επινοήσουν την ύπαρξη ενός σώματος 250.000 στρατιωτών στο σημείο. Αρχικά έδωσαν στην κίβδηλη εκστρατευτική δύναμη ένα όνομα –Πρώτη Ομάδα Στρατού των ΗΠΑ– γνωστή με το ακρωνύμιο της, FUSAG.

Οι γερμανοί πράκτορες είχαν ακούσει για την υποθετική ύπαρξη της μονάδας νωρίτερα μέσα στη χρονιά. Οι «συνωμότες» της συμμαχικής ομάδας παραπλάνησης διέρρευσαν ότι η συγκεκριμένη δύναμη θα ήταν η ναυαρχίδα της εισβολής. Για να κάνουν το σενάριο πιο ρεαλιστικό, χρησιμοποίησαν αρκετές αμερικανικές και καναδικές μονάδες που εκπαιδεύονταν για την απόβαση, ως μέλη της FUSAG, στις αρχές του 1944.

Νέες εικονικές μεραρχίες με ονόματα και διακριτικά τοποθετήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και στρατώνες, και σήματα εστάλησαν για να κάνουν το σενάριο πιο πιστευτό. Μια σειρά από εντολές και οδηγίες δόθηκαν από το συμμαχικό αρχηγείο ώστε να υποκλαπούν από τους πράκτορες των Γερμανών – κωδικοποιημένες μεν, αλλά με αρκετά απλό τρόπο ώστε οι ναζί να τις αποκωδικοποιήσουν χωρίς δυσκολία.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα των Times, τα μηνύματα περιείχαν μέχρι και κουτσομπολιά για προαγωγές αξιωματικών και στρατιωτικά δικαστήρια, όπως θα συνέβαινε αν αυτές οι μονάδες ήταν πραγματικές. Σύντομα οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες άρχισαν αναφορές για τη συγκέντρωση σημαντικών στρατιωτικών δυνάμεων στη νοτιοανατολική Αγγλία.

 

 

Αυτός ο φανταστικός στρατός έπρεπε να εξοπλιστεί αναλόγως. Σκηνογράφοι και τεχνικοί από τα κινηματογραφικά στούντιο Σέπερτον στο Σάρεϊ, κλήθηκαν να σχεδιάσουν εικονικά σκάφη αποβίβασης, τανκς και αεροσκάφη που θα έμοιαζαν αληθινά αν φωτογραφίζονταν από γερμανικά αναγνωριστικά αεροσκάφη. Τα σκάφη είχαν διαστάσεις 50×9 μέτρων, ήταν φτιαγμένα από βαρύ καμβά τεντωμένο σε ένα ατσάλινο πλαίσιο και «επέπλεαν» πάνω σε άδεια βαρέλια λαδιού.

Δύο τάγματα από το σύνταγμα του Γουόρτσεστερσιρ εκπαιδεύτηκαν για τη συγκέντρωσή τους, ενώ 30 άνδρες χρειάστηκαν περίπου επτά ώρες για την κατασκευή κάθε εικονικού αποβατικού σκάφους μέσα στη νύχτα. Συνολικά 250 τέτοια σκάφη συναρμολογήθηκαν και «εγκαινιάστηκαν» στα λιμάνια του Ντόβερ και του Φόλκεστοουν. Αγκυροβολήθηκαν κατά μήκος της ακτής του Εσεξ, στους ποταμούς Οργουελ και Ντέμπεν στο Σάφολκ και πιο βόρεια ως το Νόρφολκ.

Μεγάλοι αριθμοί εικονικών τανκς από καουτσούκ και καμβά σε μεταλλικό σκελετό κατασκευάστηκαν και αποθηκεύτηκαν στις μεγάλες ουρές των χώρων συναρμολόγησης. Εικονικά αεροσκάφη κατασκευάστηκαν και παρατάχθηκαν στα αεροδρόμια της RAF. Και μια μεγάλη εγκατάσταση αποθήκευσης πετρελαίου χτίστηκε λίγο έξω από το Ντόβερ, ως αντίγραφο των εγκαταστάσεων που χτίζονταν στα νοτιοδυτικά.

Οι Times γράφουν ότι τα «αεροσκάφη» ήταν φτιαγμένα από καμβά, ξύλινες σκαλωσιές, σανίδες πεπιεσμένων ινών και παλιές σωληνώσεις αποχέτευσης που ανακυκλώθηκαν μετά την καταστροφή τους από γερμανικές βόμβες. Στο έδαφος φαίνονταν ως ψεύτικο σκηνικό ταινίας, αλλά στόχος τους ήταν η αληθοφάνεια από αέρος – όπως θα τα φωτογράφιζαν γερμανικά κατασκοπευτικά αεροπλάνα.

Μόλις ολοκληρώθηκε το στήσιμο όλων αυτών των σκηνικών, οι συμμαχικές στρατιωτικές αρχές υιοθέτησαν μια πολιτική «διακριτικής επίδειξης» στη νοτιοανατολική Αγγλία, επιτρέποντας περιστασιακά στα γερμανικά αναγνωριστικά αεροσκάφη να πετούν πάνω από την περιοχή. Αντιθέτως, στα νοτιοδυτικά, οι προετοιμασίες για την πραγματική απόβαση παρέμειναν πλήρως καμουφλαρισμένες.

Για να γίνει το σενάριο πιο πιστευτό, οι τοπικές εφημερίδες άρχισαν να δημοσιεύουν ρεπορτάζ για χωρικούς που παραπονούνταν ότι οι επαρχιακές λωρίδες είχαν αποκλειστεί από αμερικανικά τζιπ και φορτηγά, και επιστολές για σεξουαλικές παρενοχλήσεις των αμερικανών στρατιωτών της περιοχής στα ντόπια κορίτσια. Μία από αυτές, μάλιστα, αναφερόταν στον «αηδιαστικό αριθμό προφυλακτικών» που έκαναν την εμφάνισή τους σε ένα τοπικό δάσος.

 

 

Ολα αυτά τα δημοσιεύματα διαβιβάστηκαν σε διάφορους διπλούς πράκτορες που λειτουργούσαν υπό τον έλεγχο της MI5, οι οποίοι τους μετέφεραν δεόντως στις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών. Η FUSAG είχε πλέον τον απαραίτητο αριθμό στρατευμάτων και εξοπλισμού για την παραπλανητική απόβαση στο Καλέ – και το μόνο που χρειαζόταν, αναφέρουν οι Times, ήταν έναν διοικητή που θα έπειθε τους Γερμανούς ότι θα μπορούσε να ηγηθεί μιας τεράστιας εισβολής.

Ο διοικητής των συμμαχικών στρατευμάτων στη Σικελία, στρατηγός Τζορτζ Πάτον που, λόγω του εκρηκτικού του χαρακτήρα και μετά από ένα επεισόδιο στο οποίο είχε χαστουκίσει τραυματίες στρατιώτες, είχε πέσει σε δυσμένεια, κρίθηκε ως η ιδανική επιλογή για την ηγεσία της παραπλανητικής εκστρατευτικής ομάδας. Το επιβλητικό προφίλ του και το γεγονός ότι όπου κι αν πήγαινε συνοδευόταν από ορδές φωτογράφων, έπεισε τους Γερμανούς ότι ήταν ο στρατηγός της απόβασης.

Ολοι οι γερμανοί πράκτορες στη Βρετανία, συμπεριλαμβανομένου του κορυφαίου, γνωστού με το ψευδώνυμο «Τζοζεφίν» –που πιστεύεται ότι ήταν ο Αντονι Μπλαντ, ανώτερο στέλεχος της MI5, ο οποίος χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε ως διπλός σοβιετικός πράκτορας την εποχή του Ψυχρού Πολέμου– έπεισαν τον Χίτλερ ότι η επέμβαση θα γινόταν στο Καλέ, με επικεφαλής τον Πάτον.

Για έξι εβδομάδες μετά την απόβαση στη Νορμανδία τα ξημερώματα της 6ης Ιουνίου 1944, η ανώτατη γερμανική διοίκηση απέρριπτε αιτήματα μεταφοράς στρατευμάτων από το Πα-ντε-Καλέ. Ο Χίτλερ και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Γκερντ φον Ράντστεντ, εξακολουθούσαν να πιστεύουν ότι η Νορμανδία ήταν αντιπερισπασμός και ότι μια δεύτερη πιο ευρεία εισβολή θα ερχόταν από τις δυνάμεις του Πάτον στην ακτή του Καλέ, όπως αναφέρουν οι Times.

Εφευρίσκοντας έναν πλασματικό στρατό, οι Σύμμαχοι κράτησαν σημαντικές γερμανικές μεραρχίες γύρω από το Καλέ, την ώρα που οι πιο αποφασιστικές μάχες του πολέμου λάμβαναν χώρα εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Η επιχείρηση, που ήταν η πιο τολμηρά σκηνοθετημένη πολεμική παραπλάνηση στην στρατιωτική ιστορία, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και συνέβαλε τα μάλα στην τελική νίκη των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη έντεκα μήνες αργότερα.