Ο εξωτερικός φούρνος από το σπιτάκι της εξοχής στη Βρουλέα της οικογένειας του γράφοντος.

Ο σπαραγμός των ερειπίων

Τα σπίτια είναι οι άνθρωποι. Τα ερείπια έχουν φωνή! - Γράφει ο Εμμ. Π. Καλλίγερος

την Μάι 18, 2020

Στα παραθύρια που άνθιζε[1]

μάτια, η Χαρά και χείλη

μελαγχολία τώρα χλωμή

στέκει το χαμομήλι….

Και στις κρεβατοκάμαρες

στου έρωτα τις κώχες,

η αράχνη τώρα εξόμπλιασε

του χάρου τις απόχες……

…………………………………………

Ω τον καϋμό της βίγλας σου,

μάτια μεγάλα κι άδεια,

κι όλες οι πολεμίστρες σου

κατάχαμα ρημάδια….

Π.Φύλλης

Από μικρό παιδί με έπιανε μία παράξενη μελαγχολία όταν περνούσαμε κάτω από ερειπωμένα σπίτια με κρεμασμένα τα παράθυρα και τις πόρτες, πεσμένους τοίχους, λουλουδιέρες χωρίς λουλούδια και περήφανες καμινάδες να στέκουν ολόρθες στο πείσμα του χρόνου ή παραστίες να περιμένουν τα ξύλα και τη γιαγιά να τα συνταυλεί. Δεν μπορούσα να κατανοήσω, γιατί αυτά τα σπίτια έμειναν έτσι, ερείπια στο χρόνο, χωρίς ανθρώπους να τα διαφεντεύουν. Έβλεπα ένα μισοτελειωμένο δίπατο αρχοντικό στο Κάτω Λειβάδι και ρωτούσα γιατί το άφησαν έτσι.

-Έφυγε για τους Βαλκανικούς πολέμους αυτός που το έχτιζε και δεν γύρισε ποτέ. Ποίος να το αποτελειώσει;

Σε άλλη περίπτωση και στην ερώτηση, γιατί ερήμωσε ένα αρχοντόσπιτο, άλλη απάντηση:

-Πέθαναν τα παιδιά αυτού που το είχε πριν τους γονείς τους και δεν συμφωνούσαν οι άλλοι κληρονόμοι.

Ή, σε άλλο ερείπιο:

-Δεν μπορούσαν να ζήσουν εδώ κι έφυγαν στα ξένα. Κανείς δεν ξαναγύρισε και λένε πως τις βαριές νύχτες εδώ είναι γεμάτο ανάραχα.

Φυσικά αργότερα κατάλαβα! Κάθε σπίτι είχε τη δική του ιστορία. Κι εγώ σχεδόν δάκρυζα σε κάθε ιστορία ξεχωριστά κι ας μην ήξερα τίνος ήταν το σπίτι, ποίοι έζησαν μέσα σ’ αυτό, γιατί εγκαταλείφθηκε να γίνει ερείπιο. Όταν διάβαζα αργότερα τα ποιήματα του αγαπημένου Πάνου Φύλλη (που τα βιβλία του έπρεπε να είναι ευαγγέλιο σε κάθε Τσιριγώτικο σπίτι) πήρα την απόφαση να γράψω τη Συνοπτική Ιστορία των Κυθήρων που έκλεισε φέτος 25 χρόνια εκδοτικής ζωής και πάει για την πέμπτη της έκδοση. Γιατί διαβάστηκε τόσο; Μα, θαρρώ γιατί εκεί μέσα κλείστηκε όλη η ψυχή αυτών των ερειπίων της προσφιλούς μας Γης των Κυθήρων. Κάθε δάκρυ για κάθε ερείπιο είναι και μία ξεχωριστή ιστορία ανθρώπων που δεν την έγραψε κανείς ποτέ. Αυτών που πέρασαν αθόρυβα και δεν τους θυμούνται, ούτε οι απόγονοί τους. (Αν άφησαν…)

Πριν λίγες μέρες, ανάρτησε στο διαδίκτυο ένα ερείπιο από το πατρικό του σπίτι στην Κρήτη ο καλός ιστορικός ερευνητής και φίλος Κ. Τσικνάκης. Και είπα να βάλω εδώ μερικές φωτογραφίες από τα ερείπια που μου έκαναν εντύπωση. Και παλιότερα και πρόσφατα. Γιατί, τα άτιμα, έχουν την τάση να πληθαίνουν. Μαζί με τις μνήμες όσων τα βλέπουν και γυρνάνε πίσω στο χρόνο. Μαζί με τους στίχους του Π. Φύλλη ή του διαδόχου του Γ. Δρυμωνιάτη. Γιατί αυτά τα ερείπια είμαστε εμείς, το παρελθόν μας, οι γονείς και οι παππούδες μας. Αυτά είναι ο σπαραγμός της μικρής μας ιστορίας. Δείτε εδώ μερικά από αυτά. Αν τυχόν είναι από τα χωριά σας, κάντε νοερά ένα χαιρετισμό στους άγνωστους προγόνους σας. Του «παλαιούς» που έλεγαν οι …παλιότεροι. Ε.Π.Καλλίγερος

[1] Από την Παλιόχωρα, του Πάνου Φύλλη.