Οι 3 όροι για την εκτός σχεδίου δόμηση

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προσανατολίζεται να τη φέρει στη Βουλή -εκτός απρόοπτου- πριν τα Χριστούγεννα προκειμένου η ψήφισή της να ξεπαγώσει αφενός την έκδοση οικοδομικών αδειών και αφετέρου να επανεκκινήσει τις αγοροπωλησίες που είχαν κολλήσει.

Οπως εξηγούν πηγές από το ΥΠΕΝ στον «Ελεύθερο Τύπο», σκοπός της ρύθμισης είναι να δοθεί ανάσα σε χιλιάδες ιδιοκτήτες που μέχρι σήμερα είναι με δεμένα χέρια, όμως το τελικό σχέδιο που θα κατατεθεί θα πρέπει να είναι εναρμονισμένο με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον νέες προσφυγές και ακυρωτικές αποφάσεις.

Σε 3 άξονες

Τι θα προβλέπει όμως η μεταβατική ρύθμιση; Η διάταξη που θα φέρει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα κινείται σε τρεις βασικούς άξονες.

1 Το πρώτο σκέλος θα αφορά την αναγνώριση ως «κοινόχρηστου» του οδικού δικτύου το οποίο υπήρχε το 1977, βάσει των αεροφωτογραφιών εκείνης της χρονιάς. Σκοπός είναι να μπορούν να αξιοποιηθούν εκτός σχεδίου οικόπεδα που είχαν δημιουργηθεί (π.χ. μέσω κατατμήσεων) από τις 31.5.1985 έως και τις 31.12.2003 και ένα από τα όριά τους εφάπτεται σε οδό η οποία διακρίνεται σε αεροφωτογραφία του 1977.

2 Αντίστοιχα, ο δεύτερος άξονας θα θέτει ως προϋπόθεση η αναγνωρισμένη οδός, εφόσον πληροί κάποια συγκεκριμένα κριτήρια, να έχει κατασκευαστεί ή/και να έχει συντηρηθεί από το δήμο, την περιφέρεια κ.λπ., δηλαδή από κάποια Αρχή και όχι από ιδιώτη.

3 Η ρύθμιση θα περιλαμβάνει επίσης και την πληρωμή ενός τέλους το οποίο θα λειτουργήσει ως περιβαλλοντικό ισοδύναμο που θα κατατίθεται πριν την έκδοση της οικοδομικής άδειας σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και θα διατίθεται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Σημειώνεται ότι η εν λόγω ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση θα ισχύσει μεταβατικά έως ότου ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας. Πρόκειται για έργο το οποίο χρηματοδοτείται με 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και βρίσκεται σε εξέλιξη, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026.

Οι αποφάσεις ΣτΕ

Η ανάγκη της νέας ρύθμισης «γεννήθηκε» έπειτα από σειρά αποφάσεων του ΣτΕ, όπως η ακυρωτική απόφαση 176/2023, τον περασμένο Φεβρουάριο, για οικοδομική άδεια στην Πάτμο για δόμηση σε οικόπεδο που δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις, αφού δεν είχε «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο. Μάλιστα, τότε οι ανώτατοι δικαστές στην απόφασή τους ανέφεραν ότι οι περιορισμοί της νομοθεσίας (ελάχιστη αρτιότητα, «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο κ.ά.) ισχύουν ήδη από το 1985 (βάσει του Προεδρικού Διατάγματος της 24-31.5.1985).

Μερικούς μήνες αργότερα, και συγκεκριμένα τον Ιούνιο, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο με νέα του απόφαση (992/2023) ακύρωσε οικοδομική άδεια με κατά παρέκκλιση αρτιότητα για αγροτική αποθήκη στην Ανθηδόνα του Δήμου Χαλκιδέων.

Επίσης, τον Αύγουστο, με τη 1206/2023, εξετάζοντας την έκδοση άδειας δόμησης για οικόπεδο στον Δήμο Νικολάου Σκουφά του Νομού Αρτας, το ΣτΕ ξεκαθάρισε ότι «τα εκτός σχεδίου γήπεδα που δημιουργήθηκαν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 3212/2003, διεπόμενα από τις διατάξεις του Π.Δ. της 24-31.5.1985, όπως αυτό ίσχυε αρχικά, είναι δομήσιμα εφόσον διαθέτουν, μεταξύ άλλων, πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) νομίμως υφιστάμενο και μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση».