Οι αλλαγές στον ποινικό κώδικα δεν θα αλλάξουν τίποτα

Σχόλιο για τα εγκλήματα στην Ελλάδα και την αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα
Το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι οι πολίτες αυτής της χώρας νιώθουν ανασφαλείς. Ή μάλλον, για να το πω σωστότερα, νιώθουν έρμαια στις ορέξεις των παραβατικών και των εγκληματιών συμπολιτών τους. Αισθάνονται απροστάτευτοι και η καθημερινότητα δείχνει ότι η αίσθησή τους ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Αφήνεις κάπου (οπουδήποτε) το αυτοκίνητό σου και δεν θα εκπλαγείς αν βρεις το τζάμι σπασμένο. Φεύγεις από το σπίτι (όπου κι αν είναι αυτό) και δεν θα εκπλαγείς αν το βρεις διαρρηγμένο. Περπατάς σε κάπως πιο έρημο δρόμο και ξέρεις ότι δεν θα είναι ανήκουστο να σου επιτεθεί κάποιος. Στις γειτονιές οι τραμπούκοι κάνουν ανενόχλητοι κουμάντο κι αλίμονο σ’ αυτόν που θα τολμήσει να τους καταγγείλει στην αστυνομία.

Και η ανασφάλεια δεν σταματά εδώ.

Βγαίνεις από το σπίτι σου με το καρότσι του μωρού σου και ξέρεις ότι θα παίξεις τις ζωές σας κορώνα-γράμματα βγαίνοντας κάθε τόσο στον δρόμο επειδή κάποιοι αντικοινωνικοί, ανενόχλητοι, κλείνουν τα πεζοδρόμια είτε με αυτοκίνητα, είτε με δίκυκλα, είτε με ταμπέλες είτε με τραπεζοκαθίσματα, είτε με έργα στα οποία δεν τηρείται κανένας κανόνας ασφαλείας. Παίρνεις το αμάξι σου και ξέρεις ότι η ζωή σου είναι στο έλεος του κάθε κρετίνου και της παρανοϊκής του οδήγησης που δεν ελέγχεται ποτέ και από κανέναν.

Και η ανασφάλεια δεν αφορά μόνο τους απλούς πολίτες.

Πριν λίγους μήνες άγνωστοι τοποθέτησαν γκαζάκια σε αυτοκίνητο βουλευτή έξω από το σπίτι του και πριν λίγες ημέρες κάποιοι, εντελώς γνωστοί, εισέβαλαν, ανενόχλητοι όπως πάντα, στην πολυκατοικία που ζει ένας άλλος βουλευτής.

Προφανώς σε κάθε κοινωνία κανείς δεν είναι 100% ασφαλής, αλλά είμαι σίγουρος πως πουθενά στον δυτικό κόσμο οι πολίτες, όλοι οι πολίτες, δεν είναι τόσο απροστάτευτοι απέναντι στο έγκλημα και την αντικοινωνική συμπεριφορά όσο είναι στην Ελλάδα. Πουθενά στον δυτικό κόσμο ο νόμος δεν είναι απών από παντού.

Στην απολύτως δικαιολογημένη ανασφάλεια των πολιτών, η μόνη απάντηση που δίνει η κυβέρνηση είναι η αυστηροποίηση κάποιων ποινών για κάποια ειδεχθή εγκλήματα, ίσα-ίσα για να παραστήσει ότι κάτι κάνει. Γιατί επί της ουσίας δεν κάνει τίποτα.

Δεν είναι μόνο ότι η κυβέρνηση παριστάνει ότι δεν καταλαβαίνει ότι η ανασφάλεια των πολιτών δεν αφορά κυρίως τα ακραία, ειδεχθή και άρα σπάνια εγκλήματα (οι περισσότεροι άνθρωποι δεν φοβούνται μήπως δολοφονηθούν αλλά μήπως τους ανοίξουν το σπίτι και τους πλακώσουν στο ξύλο ή μήπως δεν βρουν το αυτοκίνητό τους εκεί που το άφησαν ή μήπως τους παρασύρει κανένας κατά φαντασίαν Χάμιλτον), είναι ότι αγνοεί κι έναν βασικό κανόνα του δικαίου που τον μαθαίναμε στο σχολείο: αυτό που αποτρέπει το έγκλημα δεν είναι τόσο η αυστηρότητα της ποινής, όσο η βεβαιότητά της.

Πολύ πιο αποτρεπτικό θα ήταν αν ήξερε π.χ. ένας διαρρήκτης ότι θα συλληφθεί σίγουρα και θα μείνει 2 χρόνια στη φυλακή από το να ξέρει ότι, αν συλληφθεί, θα φάει 10 χρόνια αλλά η πιθανότητα σύλληψής του είναι μια στις χίλιες (και αν). Όσο αυστηρή κι αν κάνεις την ποινή για τη δολοφονία ή την κακοποίηση, δεν θα αλλάξει τίποτα αν η αίσθηση που έχει ο εγκληματίας είναι ότι μάλλον δεν θα συλληφθεί. Όσο για τις μικρές (αλλά ασφυκτικές για την καθημερινότητά μας) παραβάσεις, εκεί οι παραβατικοί κάνουν πάρτι γιατί ξέρουν ότι η πιθανότητα τιμωρίας τους δεν είναι μικρή αλλά μηδενική (ας σταματούσε τη λευκή απεργία η τροχαία και γενικά η ΕΛΑΣ και θα βλέπαμε πόσα παράνομα παρκαρισμένα οχήματα θα μας έκαναν τη ζωή δύσκολη ή πόσα οχήματα θα περνούσαν με κόκκινο τα φανάρια).

Αποτρεπτική του εγκλήματος θα ήταν και η μείωση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων. Προφανώς η δικαιοσύνη δεν είναι φαστφουντάδικο, αλλά το ότι κάθε υπόθεση για να τελεσιδικήσει χρειάζεται χρόνια α) ευνοεί τον δράστη καθώς του προσφέρει πολύτιμο χρόνο εκτός φυλακής, β) αποθαρρύνει το θύμα από το να προσφύγει σε μια δικαιοσύνη που απαιτεί πολύ χρόνο και πολύ χρήμα και γ) ενισχύει το αίσθημα ατιμωρησίας.

Αποτελεσματική αστυνόμευση και μείωση του χρόνου απονομής της δικαιοσύνης θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πάντα στη χώρα, αλλά δυστυχώς για μας και τα δύο απαιτούν οργάνωση και δουλειά. Αντιθέτως, η αυστηροποίηση του ποινικού κώδικα μπορεί να μην έχει κανένα αποτέλεσμα αλλά δεν χρειάζεται ούτε οργάνωση ούτε δουλειά. Είναι εύκολη, ανέξοδη και τελικά δεν δυσαρεστεί κανέναν.

Δεν λέω ότι η αυστηροποίηση είναι ντε και καλά κακή. Λέω ότι είναι ένα εντελώς άχρηστο πυροτέχνημα από τη στιγμή που οι παραβατικοί και οι εγκληματίες δρουν κυρίως ανενόχλητοι και τις λίγες φορές που ενοχλούνται η τύχη των υποθέσεών τους χάνεται σε μια αργοκίνητη γεμάτη αναβολές διαδικασία που παριστάνει την απονομή δικαιοσύνης. Αν η κυβέρνηση στ’ αλήθεια ενδιαφέρεται για την ασφάλεια των κατοίκων αυτής της χώρας, αν θέλει να πάψει η χώρα να είναι το βασίλειο της παραβατικότητας, η αυστηροποίηση των ποινών είναι το τελευταίο με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί. Αν πάλι προτιμά την ευκολία και τα πρωτοσέλιδα από την αποτελεσματικότητα, ας τα συνεχίσει. Και μπράβο της.

Υ.Γ. Στην πραγματικότητα, αν κάπου οι αλλαγές στη νομοθεσία προς το αυστηρότερο (αλλά ωφελιμότερο για την κοινωνία) είναι απαραίτητες είναι στα «μικρότερα» αδικήματα. Είναι αδιανόητο κάποιος που σηκώνει χέρι και χτυπάει, να μην περνάει κάποιους μήνες στη φυλακή και να του δίνεται η δυνατότητα αναστολής. Είναι ακατανόητο να μην υπάρχει η δυνατότητα να επιβάλλεται κοινωνική εργασία έτσι ώστε οι συμπολίτες που μόνο βάρος είναι στην κοινωνία να προσφέρουν και κάτι. Έτσι για αλλαγή.