Οι ανασκαφές στο Βατερλό αποκαλύπτουν τη φρίκη του πολέμου

Η σφαγή και η φρίκη της μάχης του Βατερλό αποκαλύφθηκε σε μια ανασκαφή μικτής ομάδας στρατιωτικών βετεράνων και αρχαιολόγων, καθώς βρέθηκαν ακρωτηριασμένα μέλη και υπολείμματα αλόγων τα οποία είχαν πυροβοληθεί μετά τον τραυματισμό τους, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.

Τουλάχιστον 20.000 άνδρες –πιθανώς πολύ περισσότεροι– σκοτώθηκαν στην επική μάχη του 1815, όταν ο βρετανός αξιωματικός Αρθουρ Γουέλσλεϊ, δούκας του Ουέλινγκτον, επικεφαλής μιας ευρωπαϊκής συμμαχίας, νίκησε τις γαλλικές δυνάμεις του Ναπολέοντα σε μια αποφασιστική και αιματηρή σύγκρουση που καθόρισε τις ισορροπίες ισχύος στην Ευρώπη για σχεδόν έναν αιώνα.

Περίπου στα μισά της ανασκαφής, διάρκειας δύο εβδομάδων, στο αγρόκτημα Μον-Σεν-Ζαν στο Βέλγιο, που χρησίμευε ως νοσοκομείο μάχης των δυνάμεων του δούκα, οι ερευνητές ανακάλυψαν 15 κομμένα μέλη, σκελετούς επτά αλόγων και δύο αγελάδων – τα οποία προστέθηκαν στα τρία άλογα και σε έναν πλήρη ανθρώπινο σκελετό που είχαν ανασκαφεί στην ίδια τοποθεσία το 2022.

Οι αρχαιολόγοι επέστρεψαν αυτόν τον μήνα σε έναν «σκόπιμα σκαμμένο λάκκο, που πιθανότατα είχε σχεδιαστεί για να απολυμάνει άμεσα το νοσοκομείο από τη φρίκη του αίματος» μετά τη μάχη. Σε αντίθεση με άλλες ανασκαφές όπου έχουν αποκαλυφθεί ταφικοί λάκκοι με μέλη είτε ανθρώπων είτε αλόγων, ήταν η πρώτη φορά που ανακαλύφθηκε χώρος υγειονομικής ταφής μελών ανθρώπων και αλόγων μαζί.

Οι αρχαιολόγοι βούρτσισαν επιμελώς το πήλινο χώμα πάνω από τις τσίγκινες κούτες πυρομαχικών, που βρέθηκαν επίσης στον λάκκο, μέσα σε έναν οπωρώνα με μηλιές. Απογυμνωμένες από το περιεχόμενό τους, οι κούτες πετάχτηκαν, πιθανώς επειδή ήταν εντελώς κατεστραμμένες.

Οι ανασκαφές της Waterloo Uncovered –μιας πρωτοποριακής φιλανθρωπικής οργάνωσης που φέρνει σε επαφή αρχαιολόγους διεθνούς κλάσης με βετεράνους στρατιωτικούς– ξεκίνησαν το 2015, στην 200ή επέτειο της μάχης. Οι ενέργειές τους έφεραν στο φως μια εικόνα της μάχης πιο ισορροπημένη σε σύγκριση με τις επίσημες βρετανικές αναφορές των ιστορικών βιβλίων, που έχουν την τάση να μην αναφέρουν τους στρατιώτες άλλων χωρών που συμμετείχαν σε εκείνο τον πόλεμο.

Αποκάλυψαν, συγκεκριμένα, την ένταση των μαχών στην αγροικία Χουγκουμόν, γνωστή ως «τόπο σφαγής», όπου 1.200 συμμαχικοί στρατιώτες προσπάθησαν να συγκρατήσουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό γαλλικών στρατευμάτων. Μέχρι σήμερα οι βρετανοί ιστορικοί –που περιγράφουν τη μάχη ως μια επική καμπή της ευρωπαϊκής Ιστορίας, καθώς έβαλε τέλος στις επεκτατικές φιλοδοξίες του Ναπολέοντα– ισχυρίζονταν ότι οι Γάλλοι ποτέ δεν εισήλθαν στο Χουγκουμόν.

Η ανασκαφικές εργασίες των αρχαιολόγων –που τέλεσαν μια ιατροδικαστική χαρτογράφηση των κυκλικών σφαιρών από τα μουσκέτα μολύβδου– αποδεικνύουν ότι οι εκτιμήσεις αυτές ήταν λανθασμένες. Τα αποτελέσματά τους προσφέρουν νέες γνώσεις σχετικά με την αγριότητα αυτής της μάχης, που εντάσσεται στην ευρύτερη μάχη του Βατερλό.

Ενάντια στις δυνάμεις του Ναπολέοντα παρατάχθηκαν στρατεύματα από τη Μεγάλη Βρετανία, την Πρωσία, την Ολλανδία, εδάφη που αργότερα αποτέλεσαν τμήμα του Βελγίου, καθώς και από το Ανόβερο, το Μπρούνσβικ και άλλα γερμανικά κράτη. Οι ιστορικοί υπολογίζουν ότι περίπου 500 μέλη στρατιωτών της συμμαχίας του δούκα του Ουέλινγκτον ακρωτηριάστηκαν στο Μον-Σεν-Ζαν, χωρίς χρήση αναισθητικού ή αντιβιοτικών.

Πάνω από δύο αιώνες αργότερα, οι ανασκαφείς δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από την καθαρότητα των τομών. Αγνωστη παραμένει ακόμα η τύχη των στρατιωτών με τα κατακρεουργημένα κορμιά που υπέστησαν τις οδυνηρές χειρουργικές επεμβάσεις – αν και εικάζεται ότι οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους από ακατάσχετη αιμορραγία.

Δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους στις μάχες του Βατερλό, αλλά ελάχιστα λείψανα έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τις σύγχρονες μαρτυρίες, μεγάλος αριθμός οστών συλλέχθηκαν, αλέστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως λίπασμα σε αγροκτήματα στα χρόνια που ακολούθησαν το τέλος των εχθροπραξιών.