Οι Ελληνες κομάντο που πολεμούν πειρατές

Μόλις δύο εβδομάδες μετά τα ευχάριστα νέα της απελευθέρωσης του 20χρονου Ελληνα ναυτικού, Δημήτρη Γκιάτη, ο οποίος είχε απαχθεί στις 4 Νοεμβρίου από πειρατές στο Τόγκο, μία νέα απαγωγή, αυτή τη φορά πέντε Ελλήνων ναυτικών, έρχεται να σημάνει συναγερμό στις ελληνικές Αρχές.

Το ελληνικό δεξαμενόπλοιο «HAPPY LADY» που βρισκόταν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αγκυροβολημένο δύο ναυτικά μίλια από το λιμάνι «LIMBOH» στο Καμερούν, δέχτηκε επίθεση από ένοπλους πειρατές, οι οποίοι απήγαγαν οχτώ μέλη του πληρώματος, ανάμεσα τους πέντε Έλληνες.

Η θαλάσσια περιοχή όπου έγινε η επίθεση σε βάρος του ελληνικού πλοίου, με 28 μέλη πλήρωμα, θεωρείται μία από τις επικίνδυνες ζώνες του Ατλαντικού ωκεανού. Το θέμα των ένοπλων επιδρομών πειρατών απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια όλες τις πλοιοκτήτριες εταιρίες, οι οποίες αναζητούν τρόπους για να αμυνθούν απέναντι στο φαινόμενο. Ένα από τα μέτρα που λαμβάνουν είναι η φύλαξη των πλοίων από καλά εκπαιδευμένους μισθοφόρους με βαρύ οπλισμό.

Πρόκειται ουσιαστικά για «κομάντο» με στρατιωτική εκπαίδευση, οι οποίοι αναλαμβάνουν να φυλάνε τα πλοία από τους πειρατές. Ωστόσο, σε αρκετά λιμάνια η φύλαξη από μισθοφόρους απαγορεύεται, καθώς τα κράτη υποχρεώνουν τις πλοιοκτήτριες εταιρίες να πληρώσουν για τη φύλαξή τους τις τοπικές Αρχές. Eτσι, οι μισθοφόροι αποβιβάζονται, μαζί με τον οπλισμό τους, από τα πλοία όταν αυτά προσεγγίζουν τα συγκεκριμένα λιμάνια.

Ανάμεσα στους μισθοφόρους που αναλαμβάνουν τη φύλαξη των πλοίων στις επικίνδυνες θάλασσες του Ινδικού και Ατλαντικού ωκεανού είναι και πολλοί Eλληνες, οι οποίοι προσλαμβάνονται όχι μόνο από ελληνικές εταιρίες αλλά και από ξένες.

Η ζήτηση για φρουρούς αυξάνεται όσο περνούν τα χρόνια. Έλληνες «κομάντο» αναχωρούν κάθε μήνα από το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» για να φυλάξουν δεξαμενόπλοια από όλες τις χώρες του κόσμου. Συνήθως είναι εν αποστρατεία βατραχάνθρωποι του πολεμικού ναυτικού (ΟΥΚ), καταδρομείς και έφεδροι των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πήραν τα ηνία οι Νιγηριανοί

Στο πρόσφατο παρελθόν οι Σομαλοί θεωρούνταν οι πιο επικίνδυνοι πειρατές. Σήμερα τα ηνία έχουν πάρει οι Νιγηριανοί. Στις «κόκκινες» ζώνες οι μισθοφόροι είναι με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Σύμφωνα με την εκπαίδευσή τους, υπάρχουν στάδια διαχείρισης συμβάντος. Όταν δούνε πειρατές να προσεγγίζουν το πλοίο, αρχικά σηκώνουν το όπλο ψηλά για να δουν οι πειρατές ότι το πλοίο φυλάσσεται και να φύγουν. Αν δεν υπακούσουν, οι μισθοφόροι πυροβολούν στον αέρα και μετά στο νερό. Αν και πάλι συνεχίσουν, ανοίγουν πυρ. Πολλές φορές οι πειρατές ανταποδίδουν και γίνεται μάχη. Οι μισθοφόροι γνωρίζουν ότι εάν νικηθούν θα υποστούν άγριους βασανισμούς, ίσως και μέχρι θανάτου.

Οι αμοιβές

Η αμοιβή των κομάντο έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού που έχει δημιουργηθεί από τις καινούργιες εταιρίες ναυτιλιακής ασφάλειας που έχουν μπει στο χώρο.

Ενώ δηλαδή το 2008 ένας ένοπλος φρουρός έπαιρνε 1.000 ευρώ για την κάθε ημέρα παραμονής του στο πλοίο, σήμερα το μεροκάματο έχει πέσει στα 150ευρώ την ημέρα (τα έξοδα μετακίνησής καλύπτονται από την εταιρία τους). Οι ομάδες αποτελούνται συνήθως από τέσσερα έως οχτώ άτομα και έχουν αρχηγό (team leader), ο οποίος συνήθως έχει μόνιμη σύμβαση με την εταιρία και λαμβάνει τουλάχιστον 2.500 ευρώ μηνιαίως.

Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται τουλάχιστον 10 εταιρίες «ναυτιλιακής ασφάλειας» και οι περισσότερες ιδρύθηκαν από εν αποστρατεία στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, με διασυνδέσεις στον κλάδο της ναυτιλίας.

Οι συμφωνίες που κλείνουν με τις πλοιοκτήτριες εταιρίες προβλέπουν οι κομάντος να οπλίζονται με βαρύ οπλισμό, λίγο πριν φτάσουν με φουσκωτό στο εμπορικό πλοίο. Πάνω τους έχουν πλήρη εξοπλισμό πολέμου, τα προσωπικά τους αντικείμενα και υλικά με τα οποία θα θωρακίσουν το πλοίο, όπως συρματοπλέγματα και ηλεκτροφόρα καλώδια. Στις συμβάσεις που υπογράφονται υπάρχουν όροι ότι οι φρουροί απαγορεύεται να αποκαλύψουν-διαρρεύσουν οποιαδήποτε εμπιστευτική πληροφορία για το ταξίδι, απαγορεύεται να καταναλώσουν αλκοόλ ή ναρκωτικά και να δεχθούν να υποβληθούν σε έλεγχο αλκοτέστ αν τους ζητηθεί. Η σύμβαση προβλέπει, επίσης, οι κομάντος να μεριμνήσουν για τη λειτουργία «χώρου καταφυγής του πληρώματος σε περίπτωση κατάληψης του πλοίου», ενώ αναφέρει ότι «η αποζημίωση για την απελευθέρωσή τους σε περίπτωση ομηρίας καλύπτεται από την εταιρία».

Οι «πολέμαρχοι» της Νιγηρίας

Οι Αρχές του Τόγκο, όπως και της Νιγηρίας και του Καμερούν, δεν επιτρέπουν στις ναυτιλιακές εταιρίες να φυλάσσουν τα πλοία τους με δικούς τους φρουρούς, όταν αυτά εισέρχονται στα χωρικά τους ύδατα και στα λιμάνια τους.

Έτσι, οι εταιρίες αναγκάζονται να πληρώσουν κατά μέσο όρο 2.000 ευρώ ημερησίως για τη φύλαξη των πλοίων από ομάδα τεσσάρων ντόπιων φρουρών, οι οποίοι συνήθως ανήκουν στο Πολεμικό Ναυτικό ή στο Λιμενικό.

Όταν το δεξαμενόπλοιο «Elka Aristotle» είχε δεχτεί τον περασμένο Νοέμβριο επίθεση από πειρατές, οι φρουροί που κλήθηκαν να το προστατεύουν ήταν Τογκολέζοι. Η φύλαξη, ωστόσο, αποδείχτηκε ανεπαρκής. Οι πειρατές απήγαγαν τέσσερα μέλη του πληρώματος, ανάμεσά τους ο 20χρονος Δημήτρης Γκιάτης.

Οι πειρατές συνήθως κρατάνε τους ομήρους τους στις λεγόμενες «ασφαλείς ζώνες» της νιγηριανής μαφίας. Εκεί όπου οι περίφημοι «πολέμαρχοι», όπως ονομάζονται οι αρχηγοί των συμμοριών, ελέγχουν ολόκληρες περιοχές με οπλισμένους άντρες.

Τα κυκλώματα απασχολούν στρατιές ανδρών, που διαθέτουν ταχύπλοα σκάφη, προσποιούνται τους ψαράδες και έχουν όπλα, με την πρόφαση ότι θέλουν να προστατευτούν από τους… πειρατές. Μάλιστα, υπάρχουν και τα λεγόμενα «μητρικά σκάφη», που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των πειρατών με καύσιμα για τη διάνυση μεγάλων αποστάσεων. Οι χώρες της δυτικής Αφρικής ταλανίζονται από φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς. Οι ναυτιλιακές εταιρίες καλούνται, ωστόσο, να εμπιστευτούν τα κράτη αυτά, καθώς δεν έχουν άλλη επιλογή για την ασφάλεια των πλοίων τους.