Oι ευρωσκεπτικιστές και οι αντιευρωπαϊστές

Είναι κοινή διαπίστωση πως κατά την προεκλογική περίοδο ελάχιστη συζήτηση έγινε μεταξύ των υποψηφίων για τα προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς η αντιπαράθεση περιστρεφόταν γύρω από τα εσωτερικά ζητήματα. Ετσι, ένας προβληματισμός που αναπτύσσεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την πορεία της Ευρώπης μας, στην πατρίδα μας είναι άγνωστος. Συγχέουμε ακόμη και την έννοια του ευρωσκεπτικιστή με αυτήν του αντιευρωπαϊστή, είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα, κάτι που δημιουργεί κατά φαντασίαν αντιπάλους. Και επειδή το βασικότερο σε μια συζήτηση είναι να ορίζουμε τις έννοιες ώστε να μπορούμε να συνεννοούμαστε, ας δούμε τι είναι ο αντιευρωπαϊσμός και τι ο ευρωσκεπτικισμός.

Αντιευρωπαϊστής είναι αυτός που δεν πιστεύει στην ιδέα μιας ενωμένης Ευρώπης. Μάχεται την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε επίπεδο ιδεολογικών αρχών. Η επιθυμία του είναι ό,τι έχει κτιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 να καταρρεύσει. Ξεκάθαρα πράγματα. Στον χώρο του αντιευρωπαϊσμού κινούνταν έως τις αρχές της δεκαετίας του 1970 όλα τα κομμουνιστικά κόμματα της δυτικής Ευρώπης. Η προσχώρηση στη συνέχεια στην ιδέα του ευρωκομμουνισμού για άλλα κομμουνιστικά κόμματα ήταν ειλικρινής και ουσιαστική (ιταλικό και ισπανικό), για άλλα προσχηματική, όπως το γαλλικό. Σήμερα, αντιευρωπαϊκά κόμματα βρίσκονται στα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος.

Η μάχη πλέον δίνεται για το τι Ευρώπη θέλουμε και είναι μια μάχη πρωτίστως ιδεολογική, με άξονα αναφοράς κυρίως το μεταναστευτικό.

Οι ευρωσκεπτικιστές είναι μια εντελώς άλλη κατηγορία. Αποδέχονται την ιδέα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την έχουν ενσωματώσει στις πολιτικές τους, διαφωνούν όμως με την κατεύθυνση που έχει πάρει με ευθύνη των τριών ιστορικών πολιτικών δυνάμεων, της Κεντροδεξιάς, της Σοσιαλδημοκρατίας και των Φιλελευθέρων. Ενα μέρος των ευρωσκεπτικιστών στο παρελθόν ήταν αντιευρωπαϊκό. Αργότερα αποδέχθηκαν την αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αγωνίζονται μέσα από τους θεσμούς της να αλλάξουν την πορεία της. Συνεπώς, όσοι τσουβαλιάζουν αντιευρωπαϊστές και ευρωσκεπτικιστές είτε είναι ανόητοι είτε πολιτικά δόλιοι. Συμπερασματικά, αν θελήσουμε να δούμε τη μεγάλη εικόνα, θα διαπιστώσουμε πως οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις είναι συντριπτικά ισχυρότερες των αντιευρωπαϊκών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η μάχη πλέον δίνεται για το τι Ευρώπη θέλουμε και είναι μια μάχη πρωτίστως ιδεολογική, με άξονα αναφοράς κυρίως το μεταναστευτικό. Σε αυτό το θέμα επάνω δοκιμάζεται το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έκτισαν οι τρεις συστημικοί πολιτικοί σχηματισμοί και η αμφισβήτηση προέρχεται όχι από τα αριστερά τους, αλλά από τα δεξιά τους, και ουσιαστικά εδράζεται επάνω στη σύγκρουση των πολιτισμών, είτε μας αρέσει είτε όχι.

Στον σύγχρονο πόλεμο της επικοινωνίας που διεξάγεται στο Διαδίκτυο, αυτό που μετράει είναι το σύντομο και εύληπτο μήνυμα. Μέσα σε τρεις λέξεις να αναδύεται ένα πρότυπο. Το ανερχόμενο αστέρι της ευρωπαϊκής Δεξιάς, η Τζόρτζια Μελόνι, στον δρόμο προς την εξουσία, συμπύκνωσε την ταυτότητά της σε ένα τρίπτυχο: «Είμαι γυναίκα, μάνα και χριστιανή». Να μην εκπλαγούμε αν αύριο η νέα ευρωπαϊκή ταυτότητα κινηθεί επάνω σε έναν ανάλογο πολιτισμικό άξονα. Η μάχη τώρα αρχίζει.