Οι μεγαλύτεροι κτηματίες-εισοδηματίες και έμποροι στα Κύθηρα κατά το πρώτο μισό του 19ου αι.

Είναι γνωστό ότι οι Άγγλοι, όταν κατέστησαν κύριοι των Επτανήσων διατήρησαν μεν το παλαιό σύστημα και τις μεγάλες περιουσίες, τις οποίες κατείχαν αρχοντικές οικογένειες, σύμφωνα με το ιδιότυπο φεουδαρχικό καθεστώς των Ενετών, πλην όμως επεχείρησαν με σειρά διοικητικών και νομοθετικών παρεμβάσεων και ρυθμίσεων να δώσουν τη δυνατότητα σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να αποκτήσουν κτηματική περιουσία, έτσι ώστε να «σπάσει» το συμπαγές καθεστώς της κατοχής τεραστίων γαιών από λίγους.

Εξ αιτίας της εργασίας στα Βρετανικά Αρχεία του Κυθήριου ερευνητή James Prinea και στο εξαίρετο βιβλίο του Britain’s Greek islands γνωρίζουμε και τα ονόματα, αλλά και την κτηματική περιουσία, καθώς και τα εισοδήματα των μεγαλύτερων κτηματιών σε κάθε ένα από τα Διστρέτα, δηλαδή Διοικητικές περιφέρειες, στα οποία ήταν τότε χωρισμένα τα Κύθηρα (Χώρα, Λειβάδι, Καστρισιάνικα και Ποταμός). Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία αυτά είχαμε κατά τη δεκαετία του 1820 τους εξής κτηματίες-εισοδηματίες ανά Διστρέτο.

 

Διστρέτο Χώρας

Dr Νικολό Στάης 240 στρ και 120 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Βαλέριος Στάης, 200 στρ και 110 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Τζιοβάνι Καλούτσης, 200 στρ και 100 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Τζιοβάνι Κοντολέων, Τζιοβάνι Μόρμορης  και Γεώργιος Στάης 120 στρ. και 80 λίρες ετήσιο εισόδημα έκαστος.  Ακολουθούσαν με μικρότερες ιδιοκτησίες και εισόδημα οι:  Τζιοβάνι Δαρμάρος, Βαλέριος Μαχαιριώτης, Νικολός Γρυπάρης και Νικολός Λεβούνης.

 

Διστρέτο Λειβαδίου (περιελάμβανε μέχρι Κεραμουτό, Καρβουνάδες, Αλεξανδράδες κλπ)

Τζιοβάνι Λεοντσίνης, 120 στρ και 90 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Λέων Μασσέλος,  100 στρ και 80 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Ακολουθούσαν με μικρότερες ιδιοκτησίες και εισοδήματα οι:

Τζιοβάνι Τριάρχης, Ιερώνυμος Σεμιτέκολος και Νικολός Καλοκαιρινός

 

Μυλοπόταμο (αναφέρεται χωριστά, καίτοι δεν αποτελεί Διστρέτο την εποχή αυτή)

Ανδρέας Στρατηγός, 200 στρ και 110 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Ακολουθούν με μικρότερες εκτάσεις και εισόδημα οι: Θεόδωρος Ταμβάκης, Τζιοβάνι Ταμβάκης, Δημήτριος Κοντολέων και Γεώργιος Στρατηγός.

 

Διστρέτο Καστρισιανίκων (αναφέρεται Καστρίσιο)

Παναγιώτης Αρώνης του Μανώλη 180 στρ και 90 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Παναγιώτης Αρώνης του Αντωνίου, Θεόδωρος Αρώνης και Σωτήριος Αρώνης 160 στρ και 80 λίρες ετήσιο εισόδημα έκαστος.

Τζιοβάνι Κερομύτης και Κοσμάς Ξένος, 88 στρ και 65 λίρες ετήσιο εισόδημα έκαστος.

Ακολουθούν οι, Θεόδωρος Καστρίσιος, Τζιοβάνι Πρινέας του Παναγιώτη και Παναγιώτης Φυρός με ετήσιο εισόδημα από 50 έως 60 λίρες.

 

Διστρέτο Ποταμού.

Τζιοβάνι Μουλός, 200 στρ και 80 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Θεόδωρος Κομπής, 180 στρ. και 80 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Μανώλης Χριστόφορος, 180 στρ και 70 λίρες ετήσιο εισόδημα.

Ακολουθούν με μικρότερους κλήρους και εισοδήματα οι κτηματίες, Θεόδωρος Ζαγλανίκης, Θεόδωρος Μαυρομμάτης και Αντώνιος Τριφύλλης.

Λίγα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 1841 αναφέρονται και μικρέμποροι με σημαντικά εισοδήματα, χωρίς να γνωρίζουμε με ακρίβεια τις περιουσίες ενός εκάστου, δείχνει όμως καθαρά ότι αρχίζει να δημιουργείται μία μεσαία τάξη μικροεμπόρων, που δεν ζουν από εισοδήματα της γης. Το κεφάλαιο πάντως του πλέον ευπόρου από αυτούς, κάποιου Μπαρμπαρίγου, δεν ξεπερνούσε τις 1.000 λίρες.

Ακολουθούν με σειρά εισοδήματος από τον πλουσιότερο στο φτωχότερο οι:

Στέφανος Μπαρμπαρίγος, Γεώργιος Μεγαλοκονόμος, Βασίλειος Ξανθάκης, Νικολός Μοσχοβέλης, Γεώργιος Καραγιαννάκις, Νικολός Μπαρμπαρίγος, Γεώργιος Πετρόχειλος, Άγγελος Καβαλίνη, Ιάκωβος Τραυλός, Μανώλης Στάθης (Αγαλίος), Γεώργιος Καλλίγερος (Κουφός), Πέτρος Ιωνάκης, Παναγιώτης Αγγελινός, Δημήτριος Αυγερινός, Παναγιώτης Στάθης (Αγαλίος), Κωνσταντίνος Κεραμιδάς, Κωνσταντίνος Τιτσάνος, Λεονάρδος Κασσιμάτης, Γεώργιος Μανάκος, Μανώλης Κυριάκης, Αναστάσιος Καλλίγερος, Θεόδωρος Κασσιμάτης και Γεώργιος Ταμβάκης.

Αν κρίνουμε από τα ονόματα οι περισσότεροι από αυτούς, αν όχι όλοι, θα πρέπει να δραστηριοποιούνταν εμπορικά στη Χώρα.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ Φ. 342 ΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕKΔΟΣΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2019