Λίγοι γνωρίζουν ότι, σύμφωνα με τις πηγές, τόσο στην αρχαιότητα, όσο και κατά την Ενετοκρατία, στα Κύθηρα είχαμε συστηματική υλοτομία κυρίως για ναυπηγικούς σκοπούς. Αν και ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε σχετικά με την χλωρίδα των Κυθήρων ακόμη και μέχρι τα πρόσφατα χρόνια, έχουμε αναφορές για μεγάλα πευκοδάση κατά το Μεσαίωνα στο σημείο κοντά στον Ποταμό που αναφέρεται να βρίσκεται ένας Πύργος. Είχαμε κάνει κάποιες υποθέσεις για το πού μπορεί να βρισκόταν αυτός ο Πύργος, καθώς ήταν απίθανο να εννοούσαν αυτόν μέσα στον Ποταμό που στέγαζε τα τοπικά αρχεία και εκτιμώντας όσα αναφέρονταν στις πηγές δύο σημεία συγκέντρωνα το ενδιαφέρον και είχαν οπτικό έλεγχο στο στενό της Πελοποννήσου. Το ένα απέναντι από την Παλιόχωρα και το άλλο Βόρεια, κοντά στον Καραβά, που φαινόταν πιο πιθανό να φιλοξενούσε τότε πευκοδάση. Η εργασία του κ. Κ. Τρίμμη και της Λ. Τζωρτζοπούλου που δημοσιεύθηκε εδώ πέρσι έλυσε μάλλον οριστικά την απορία, καθώς εντόπισε κτιριακά ίχνη κοντά στο Γερακάρι από σημαντικές εγκαταστάσεις. Όμως, το καλλίτερο ξύλο για ναυπηγικούς σκοπούς ήταν η βαλανιδιά και έχουμε και για το δέντρο αυτό σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη εκτεταμένων δασικών εκτάσεων με βαλανιδιές σε θέσεις έξω από τον Ποταμό, κοντά στο Μπρογκί και σε άλλα σημεία Δυτικά του Καραβά. Τη δεκαετία του 1980 σχετικές επισημάνσεις είχε κάνει ο τότε Διευθυντής Γεωργίας της Νομαρχίας Νικ. Δρίμτζιας, που είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελισσοκομία και τη δενδροκομία. Είχαμε κάνει σχετικές αναφορές τότε. Αργότερα κάναμε επιτόπια έρευνα σε μερικές από τις υποδειχθείσες θέσεις, στις οποίες είχε επισημάνει διάσπαρτα δέντρα βελανιδιάς που, κατά τη γνώμη του, ήταν απομεινάρια από αρχέγονα δάση του είδους που είδε εκεί.
Πριν λίγα χρόνια ξεκίνησε μία προσπάθεια οικονομικής εκμετάλλευσης των πολλών βελανιδιών της Τζιάς και σε σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε (Γ. Λυμπερόπουλος) διαβάσαμε και τα εξής:
Advertisement
«1: Ένα ζευγάρι στην Κέα εκμεταλλεύεται εμπορικά την παραγωγή των βελανιδιών του νησιού που αφθονούν εκεί και παρασκευάζει νόστιμα προϊόντα από τα βελανίδια χωρίς την γλουτένη, όπως μπισκότα, μπάρες ενέργειας και ζυμαρικά, που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και βιταμίνη. Στην Κορέα το βελανίδι αποτελεί μέρος της εθνικής τους κουζίνας. Στην Αμερική μπορεί κάποιος να βρει αλεύρι από αυτά.
2: Στην Ελλάδα, σε μια σχετικά πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας, σε συνεργασία με την εταιρεία καλλυντικών Κορρέ διαπιστώθηκε πως η ουσία κερσετίνη, που βρίσκεται κρυμμένη στο βελανίδι είναι μια ουσία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιγηραντική κρέμα.
3: Η αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων με βελανιδιές μπορεί να βελτιώσει αισθητά το μικροκλίμα της περιοχής, να περιορίσει τις πυρκαγιές και να κάνει το έργο της πυρόσβεσης πολύ πιο εύκολο. Αυτό γιατί οι βελανιδιές καίγονται πιο αργά και, πολύ σημαντικό, ξαναφυτρώνουν, αν καούν!
Βελανίδια ως ζωοτροφή.
Τα κάστανα και τα βελανίδια βελανιδιάς είναι πολύτιμα πρόσθετα ζωοτροφών στη διατροφή βοοειδών και μικρών μηρυκαστικών, χοίρων, κουνελιών, κοτόπουλων και παπιών.
Τα κάστανα και τα βελανίδια είναι ανώτερα από το σιτάρι και το καλαμπόκι στις θρεπτικές τους ιδιότητες, την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και λίπος.
1 κιλό κάστανο περιέχει 1,24 μονάδες τροφής, 40 γρ πρωτεΐνης, 4,8 γρ ασβεστίου και 1,5 γρ φωσφόρου.
Ολόκληρα Αποξηραμένα Βελανίδια Σύνθεση: Θερμίδες 387 (458kJ), Συνολικοί Υδατάνθρακες 40,7%, Συνολικό Λίπος 23,9%, Κορεσμένο Λίπος 3,1%, Νερό 27%, Τέφρα 1,3%
Οι καρποί των καστανιών επίσης δεν είναι κατώτεροι σε θρεπτική αξία από τα βελανίδια και είναι επίσης πολύτιμη ζωοτροφή για χοίρους, βοοειδή και μικρά μηρυκαστικά – αγελάδες, ταύρους, κατσίκες, πρόβατα, καθώς και για κουνέλια, κοτόπουλα και πάπιες.»
Και καταλήγουμε. Δεν νομίζουμε ότι επί του παρόντος είναι ευχερής οικονομική εκμετάλλευση των βαλανιδιών, ίσως όμως έχουμε εδώ μία πολύ καλή ιδέα για χρησιμοποίηση του είδους σε αναδασώσεις, καθώς είναι ένα δέντρο που δεν καίγεται εύκολα και έχει πολλές δυνατότητες εκμετάλλευσης. Από τη στιγμή που κάποτε ευδοκιμούσε γιατί όχι σήμερα; (Σ.Σ. Ειλικρινά δεν έχουμε παρά ελάχιστες ελπίδες από τις κρατικές υπηρεσίες να κάνουν κάτι για τα παραπάνω, ίσως όμως γράφοντας τα παραπάνω παρακινηθούν κάποιοι νεότεροι και κατανοήσουν την οικολογική και οικονομική σημασία αυτών των δέντρων. Ποίος ξέρει;
Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας Κυθηραϊκά στο φύλλο Φεβρουαρίου 2025
Kythira Online
