Ομάδα Wagner: Νεοσύλλεκτοι κατάδικοι, εκτελέσεις με drones και ψυχρή “οικονομική λογική”

Στην εμβληματική ταινία του 1987 “The Running Man”, κατάδικοι εγκληματίες συμμετέχουν σε ένα τηλεπαιχνίδι για να κερδίσουν την ελευθερία τους, έχοντας να αντιμετωπίσουν ένοπλους εχθρούς και υπό το βλέμμα της τηλεοπτικής κάμερας. Έκθεση των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών δείχνει ότι αυτό το δυστοπικό μέλλον είναι πλέον παρόν για τους Ρώσους κατάδικους, καθώς με τα smartphones να εντοπίζουν τα ίχνη τους και τα drones να τους επιτηρούν, στέλνονται στην “κρεατομηχανή” του Μπαχμούτ με την αμυδρή ελπίδα να επιβιώσουν και να κερδίσουν την ελευθερία τους.

Οι κατάδικοι είναι νεοσύλλεκτοι της ρωσικής Ομάδας Wagner, επίσημα “μιας ιδιωτικής εταιρείας στρατιωτικών υπηρεσιών” ή αλλιώς μισθοφόροι που λειτουργούν ανεξάρτητα από τη Μόσχα. Στην πράξη, όμως, η Wagner υποστηρίζεται, χρηματοδοτείται και εξοπλίζεται από το κράτος, ιδίως από την GRU, τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών. Η Ρωσία χρησιμοποιεί τη Wagner για να ασκήσει εξωτερική πολιτική. Οι μισθοφόροι έχουν επιχειρήσει σε διάφορες περιοχές της Αφρικής και στη Συρία, όπου εκατοντάδες μέλη της Wagner σκοτώθηκαν από αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές και χτυπήματα του πυροβολικού στη μάχη της Κασάμ το 2018.

Η Ομάδα φημίζεται για τη βαναυσότητά της. Οι μισθοφόροι της Βάγκνερ έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου στην Αφρική και αλλού, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από ορισμένα κράτη. Η βάναυση προσέγγιση αφορά και τα ίδια της τα μέλη – οι “τιμωρίες” φέρονται να περιλαμβάνουν ακόμα και κόψιμο δακτύλων όταν οι νεοσύλλεκτοι χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα χωρίς άδεια. Βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχνε το πρώην μέλος της Wagner, Yevgeny Nuzhin, να εκτελείται με βαριοπούλα για “λιποταξία”, όταν επέστρεψε στη Ρωσία στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων.

Ο Nuzhin, ο οποίος είχε καταδικαστεί για φόνο το 1999, ήταν ένας από τους πολλούς Ρώσους κρατούμενους που στρατολόγησε η Wagner. Η διαδικασία που ξεκίνησε στην περιοχή της Αγίας Πετρούπολης και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε σωφρονιστικά καταστήματα στα Ουράλια, στη Σιβηρία και στη ρωσική  Άπω Ανατολή, αφορά μόνο όσους έχουν καταδικαστεί για φόνο ή ληστεία. Στους νεοσύλλεκτους προσφέρονται υψηλές αμοιβές και, αν επιβιώσουν έξι μήνες, η άνευ όρων ελευθερία τους.

Περίπου 23.000 κατάδικοι φέρονται να έχουν στρατολογηθεί στην Ομάδα Wagner. Εκπαιδεύονται το πολύ για τρεις εβδομάδες, και ανεπίσημες αναφορές δείχνουν ότι τα ποσοστά λιποταξίας, λεηλασίας και εγκλημάτων πολέμου πυο διαπράττουν οι Ρώσοι μισθοφόροι είναι υψηλά. Η Wagner τούς χρησιμοποιεί ως τροφή για τα κανόνια προκειμένου να προκαλέσει φθορά στην ουκρανική άμυνα ή να κρατήσει απασχολημένες τις ουκρανικές δυνάμεις. Ασφαλώς, οι απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες είναι μεγάλες.

Η παραδοσιακή ρωσική μέθοδος προώθησης των απρόθυμων στρατιωτών προς το πεδίο της μάχης ακούει στο όνομα “στρατεύματα φραγμού”. Όποιος κάνει πίσω, πυροβολείται – πρακτική που χρησιμοποιήθηκε πριν και από την εποχή του Στάλιν. Σύμφωνα με την έκθεση των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, η Ομάδα Wagner υιοθετεί τώρα μια προσέγγιση υψηλής τεχνολογίας προκειμένου να εξαναγκάσει τους νεοσύλλεκτους και ανεπαρκώς εκπαιδευμένους κατάδικους  να κινηθούν προς την πρώτη γραμμή του μετώπου.

“Στους μεμονωμένους μαχητές δίνεται πιθανόν ένα smartphone ή ένα τάμπλετ που δείχνει τον καθορισμένο άξονα προέλασης του ατόμου και τον στόχο της επίθεσης σημειωμένο σε δορυφορικές εικόνες”, σύμφωνα με τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών. “Οι μισθοφόροι της Wagner που παρεκκλίνουν από την οδό της επίθεσης χωρίς να έχουν σχετική εντολή απειλούνται με εκτέλεση”.

Πέρα από τον εντοπισμό της θέσης των μαχητών μέσω smartphone, οι Ρώσοι αξιωματικοί παρακολουθούν την πρόοδο των στρατευμάτων τους σε πραγματικό χρόνο μέσω drone.

“Οι διοικητές πιθανόν παραμένουν σε ασφαλή θέση και δίνουν εντολές μέσω ασυρμάτων. Παράλληλα, ενημερώνονται για τις κινήσεις των στρατευμάτων από μικρά UAVs”, σύμφωνα με την έκθεση.

Παραδοσιακά, όποιος επιχειρούσε να οπισθοχωρήσει πυροβολούνταν από τα στρατεύματα του φραγμού – σήμερα τις εκτελέσεις αυτές τις αναλάβουν drones.

Οι αναγκαστικές προελάσεις κατά μήκος στρατιωτικών διαδρόμων υποστηρίζονται συνήθως με πυρά πυροβολικού ή όλμους, αλλά σπάνια συμμετέχουν τεθωρακισμένα. Οι επιχειρήσεις συνδυασμένων όπλων του τακτικού στρατού έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας απέναντι σε μια βαριά άμυνα – η προσέγγιση της Wagner, όμως, έχει μια ψυχρή “οικονομική λογική”.

“Oι βάναυσες τακτικές αποσκοπούν στη διατήρηση των σημαντικών περιουσιακών στοιχείων της Wagner: των έμπειρων διοικητών της και των τεθωρακισμένων, σε βάρος των αναλώσιμων καταδίκων που στρατολογούνται”, σημειώνει η βρετανική έκθεση.

Μιας και η διαδικασία στρατολόγησης από τις φυλακές είναι σχετικά πρόσφατη, είναι μάλλον απίθανο κάποιος από τους νεοσύλλεκτους να ολοκλήρωσε την 6μηνη θητεία του κερδίζοντας την ελευθερία. Άλλωστε, στους νεοσύλλεκτους δεν έχουν δοθεί δεσμευτικές νομικές συμφωνίες, παρά μόνο ο “λόγος τιμής” των επικεφαλής τους.

Στην ταινία “The Running Man”, η ελευθερία ως υπόσχεση ήταν ψέμα. Όσοι επέζησαν από το τηλεπαιχνίδι, σκοτώθηκαν μετά – πλαστές φωτογραφίες τούς έδειχναν να ζουν ευτυχισμένοι. Πολλοί από τους Ρώσους νεοσύλλεκτους είναι αρκετά έξυπνοι ώστε να υπολογίζουν ότι θα εξαπατηθούν. Αυτοί μάλλον κατατάχθηκαν μόνο και μόνο για να λιποτακτήσουν ή να παραδοθούν ως αιχμάλωτοι με την πρώτη ευκαιρία.

Μέχρι στιγμής, η Ρωσία έχει καλέσει σε μερική επιστράτευση και δεν έχει κινητοποιήσει το εν δυνάμει διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό. Αλλά οι αναφορές που γίνονται γνωστές για τους νεοσύλλεκτους από τις φυλακές και τις ενέργειες της Ομάδας Wagner υποδηλώνουν ότι η κατάσταση στο μέτωπο όλο και επιδεινώνεται, ότι λαμβάνονται ήδη μέτρα απόγνωσης και ότι η ποιότητα και απόδοση των ρωσικών στρατευμάτων στο πεδίο της μάχης θα υποβαθμιστεί περαιτέρω στη συνέχεια.