Όταν η εγκληματικότητα απειλεί την Δημοκρατία

Όσο και αν θα με βόλευε το αντίθετο, δεν είμαι καινούργιος σε αυτό τον κόσμο. Και, ειδικότερα, σε αυτή την πόλη. Θυμάμαι, λοιπόν, μία είδηση σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων της δεκαετίας του ’70. Με τα σημερινά δεδομένα, το θέμα αμφιβάλλω αν θα έβλεπε το φως της δημοσιότητας στα μέσα ενημέρωσης. Η είδηση ήταν ότι άγνωστος, με την απειλή μαχαιριού, απέσπασε χρηματικό ποσό από νεαρό στρατιώτη την ώρα που ο τελευταίος ετοιμαζόταν να εισέλθει στην πολυκατοικία όπου διέμενε. Σήμερα, βέβαια, θα αποτελούσε είδηση αν κάποια μέρα του χρόνου δεν είχε καταγραφεί η παραμικρή πράξη βίας στο αστυνομικό δελτίο της Αθήνας!

Η βία έχει πάρει πλέον μια απάνθρωπη, μία κτηνώδη μορφή σ’ αυτή την πόλη. Και τα θύματα είναι κατά κανόνα οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι, και ειδικά οι ηλικιωμένοι, που συχνά μάλιστα έχουν την ατυχία να ζουν μόνοι. (Πρόσφατα, ένας ακόμα ηλικιωμένος δολοφονήθηκε μέσα στο ίδιο του το σπίτι αφού πρώτα βασανίστηκε ανελέητα από ληστές. Τον είχαν ληστέψει άλλες τέσσερις φορές. Η πέμπτη ήταν και η μοιραία…)

Τα περιστατικά φρικτού βασανισμού ανήμπορων ανθρώπων με σκοπό την απόσπαση έστω και λίγων ευρώ, έρχονται πλέον τόσο συχνά στην επικαιρότητα ώστε έχει προκληθεί μία μορφή «συνειδησιακής ανοσίας» στην κοινή γνώμη, ακόμα και όταν αποτέλεσμα της κτηνωδίας είναι ο θάνατος. Καταντήσαμε να λέμε με θυμόσοφη απάθεια πως «συμβαίνουν, δυστυχώς, αυτά στις μέρες μας»! Και μετά απλά αλλάζουμε κανάλι ή ιστοσελίδα, μέσα στην (φαινομενική) ασφάλεια του ιδιωτικού μας χώρου…

Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν, τελικά, η υπεύθυνη πολιτεία μπορεί – ή, έστω, έχει τη διάθεση – να αντιμετωπίσει την έκρηξη της εγκληματικότητας στην πόλη. Μια πολιτεία που (ορθώς) ψηφίζει νόμους για να διασφαλίσει την καλή μεταχείριση μειονοτήτων (νομίμως ή παρατύπως ευρισκόμενων στη χώρα), δείχνει όμως να μην ενδιαφέρεται ανάλογα για την σκληρή παραβατικότητα στην οποία επιδίδεται ένα τμήμα (όχι ευκαταφρόνητο, δυστυχώς) των υπό την προστασία των νόμων ευρισκομένων. Παραβατικότητα που αφήνει πίσω της ανθρώπινα θύματα και μετατρέπει την αθηναϊκή γειτονιά των μη προνομιούχων σε ζούγκλα.

Όμως, δημοκρατική πολιτεία δεν νοείται χωρίς έννομη τάξη, με τους πολίτες σε κατάσταση διαρκούς ανασφάλειας, αφημένους στο έλεος των κάθε λογής και προέλευσης κακοποιών στοιχείων. Γιατί, το κενό ασφάλειας που αφήνει το σύστημα εξουσίας (μη θέλοντας, ενδεχομένως, να δώσει την εντύπωση «αστυνομικού κράτους») θα σπεύσουν πρόθυμα – ως οιονεί παραεξουσία – να καλύψουν αντιδημοκρατικά στοιχεία, τα οποία και θα διαφημίσουν την «αναγκαιότητα» της «προστασίας» που (απρόσκλητα) προσφέρουν ως μία de facto απόδειξη της υποτιθέμενης ανικανότητας του δημοκρατικού συστήματος. Το είδαμε να συμβαίνει στις πλέον παρηκμασμένες, κυρίως, αθηναϊκές γειτονιές και να αποτυπώνεται πολιτικά με τερατόμορφες κοινοβουλευτικές εκπροσωπήσεις…

Υπάρχει, λοιπόν, μία μοναδική επιλογή για το δημοκρατικό σύστημα: Παρακάμπτοντας τα ενοχικά ανακλαστικά που προσπαθούν να του εμβάλουν όσοι συνεχίζουν να βλέπουν την έννομη τάξη υπό την επήρεια μετεμφυλιακών συνδρόμων, να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στο έγκλημα έτσι ώστε ο πολίτης να ανακτήσει το αίσθημα ασφάλειας που η πολιτεία οφείλει να του εξασφαλίζει. Διαφορετικά, θα βρεθούν εξωθεσμικές δυνάμεις που θα επιχειρήσουν να πείσουν την κοινωνία ότι «μπορούν να κάνουν τη δουλειά καλύτερα»!

Το θεωρούμε δεδομένο ότι το πολιτικό σύστημα (ασχέτως κομματικών αποχρώσεων, αφού στη Δημοκρατία υπάρχει συνευθύνη) θα κάνει το χρέος του και θα δικαιώσει τον λόγο ύπαρξής του. Γιατί, εκεί που το πολίτευμα αποδεικνύεται ανίσχυρο μπροστά στη βία, φύονται οι δυνάμεις του κακού. Και κάποιες φορές κατορθώνουν ακόμα και να κυριαρχήσουν. Σε κάποια ιστορική περίπτωση, όχι πολύ μακρινή, ένας λαός κουρασμένος από τη βία και την ανομία ανέχτηκε, τελικά, μία διαστροφική «λύση» που οδήγησε σε κάτι πολύ χειρότερο: στο μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας…