ΠΑΝΥΓΗΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ κ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΑΘ. ΧΑΡΧΑΛΑΚΗ

Σεβασμιώτατε – Σεπτό Ιερατείο

Κύριε Ευρωβουλευτά

Κύριε Πρόεδρε με τα Μέλη της Εγχωρίου Περιουσίας

Κύριοι Αντιδήμαρχοι

Κύριε Πρόεδρε μετά των μελών του Δ.Σ.

Κύριοι πρόεδροι και μέλη Δημοτικών Κοινοτήτων

Κύριοι εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας

Κύριοι εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων

Αγαπητοί δάσκαλοι, γονείς και μαθητές

Συμπατριώτες και συμπατριώτες, κυρίες και κύριοι

Κάθε εθνική επέτειος πρέπει να είναι αφορμή για ειλικρινή αναστοχασμό. Ειδικά η επέτειος της Επανάστασης του 1821, που αποτελεί την αφορμή για τη γέννηση του νέου Ελληνικού Κράτους, μετά από σχεδόν 4 αιώνες δουλείας, αποτελεί ευκαιρία για την αναθέρμανση της ιστορικής μνήμης και την άντληση διδαχών για το παρόν και κυρίως για το μέλλον.

Το 1821 δεν προέκυψε ούτε ξαφνικά ούτε τυχαία. Η δράση των Ελλήνων λογίων της Ευρώπης, οι διαρκείς εκδόσεις ελληνικών συγγραμμάτων, η Φιλική Εταιρεία, οι οπλαρχηγοί της Πελοποννήσου και της Ρούμελης, ο κλήρος και η Εκκλησία, προετοίμασαν αργά και σταθερά την εξέγερση του επί 4 σχεδόν αιώνες υπόδουλου ελληνικού λαού καταφέρνοντας αρχικά να ξεγελάσουν τους Τούρκους αναφορικά με την έναρξη του Αγώνα και στη συνέχεια να αιφνιδιάσουν τις μεγάλες ευρωπαϊκές αυλές που με αφορμή την Ελληνική Επανάσταση άρχισαν να καταλαβαίνουν ότι το οικοδόμημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας διαλύεται.

Ο αιφνιδιασμός των ευρωπαϊκών αυλών αλλά και των ίδιων των Τούρκων ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Αγώνα και οφείλεται στην δράση ενός μυστικού δικτύου πληροφοριών που με καίριο το ρόλο της Φιλικής Εταιρείας παραπλάνησε τον εχθρό με τρόπο εντυπωσιακό για την εποχή. Εάν αυτός ο αιφνιδιασμός δεν πετύχαινε, η Επανάσταση θα είχε καταπνιγεί από την πρώτη κιόλας ημέρα.

Η ιστορική έρευνα πάνω στο 1821 έχει πολλά ακόμα να καταδείξει. Και αυτό διότι όπως συμβαίνει πάντα με κάθε μεγάλο ιστορικό γεγονός, παρεισφρύουν οι μύθοι και οι δοξασίες με αποτέλεσμα η αποτύπωση της ιστορικής αλήθειας να είναι δύσκολη. Πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας τη ρήση του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού: «Το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές». Αυτή η ρήση του Σολωμού είναι εξαιρετικά επίκαιρη μιας και χθες γιορτάσαμε την αναστήλωση των Αγίων Εικόνων, κατά την οποία «η αλήθεια αποδέδεικται, το ψεύδος απελήλαται, η σοφία επαρρησιάσατο».

Δράττομαι λοιπόν αυτής της ευκαιρίας, για να αναφερθώ φέτος στην ουσιώδη διάκριση ανάμεσα στο μύθο και στον θεωρούμενο ως μύθο, μιας και τις τελευταίες ημέρες τα γνωστά εθνομηδενιστικά κέντρα πολιορκούν τα φίλα προσκείμενά τους μέσα ενημέρωσης με διαφόρων ειδών ιδεοληπτικές προσεγγίσεις πάνω στο 1821, βάλλοντας ξανά και ξανά εναντίον πίστης και πατρίδας.

Η εις βάθος ιστορική έρευνα που πρέπει να γίνεται για τα γεγονότα είναι διαφορετικό πράγμα από την προσπάθεια ορισμένων να επενδύσουν με δήθεν ιστορικές αποδείξεις τις προσωπικές τους απόψεις, προκειμένου να αναιρέσουν το «όλον» βασιζόμενοι περιπτωσιολογικά στο «μέρος». Και κάθε εθνική επέτειος αλλά και μεγάλη θρησκευτική εορτή, προσφέρονται δυστυχώς για τέτοιες προσεγγίσεις.

Μια τέτοια περίπτωση είναι ο ρόλος της Εκκλησίας και του Κλήρου στο 1821, ζήτημα στο οποίο αφιερώσαμε την αντίστοιχη ομιλία στην επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση, πριν 3 χρόνια. Ρόλος που πολλοί όχι απλά παραθεωρούν αλλά παραχαράσσουν με λογικά άλματα με τα οποία επενδύουν τις προσωπικές τους απόψεις. Διάβασα προχτές σε ένα άρθρο ότι δεν υπήρξε κρυφό σχολειό. Υπό την απλουστευτική έννοια των πινάκων ζωγραφικής του Ράλλη και του Γύζη, ίσως να μην υπήρξε. Δεν ήταν όμως κανονικό σχολείο το Ιερό Αναλόγιο και τα μοναδικού γλωσσικού κάλλους Ιερά Κείμενα που κράτησαν ζωντανή για 400 χρόνια τη γλώσσα μας; Δεν ήταν σχολείο η διάσωση και η μελέτη των κλασικών και αρχαίων συγγραφέων που γινόταν συστηματικά στα Μοναστήρια; Δεν ήταν σχολείο η Φαναριώτικη γραφειοκρατία και η πατριαρχική Αυλή, που διέσωσαν τη λόγια γλώσσα μέσα σε συνθήκες σκλαβιάς; Αυτά είναι το κρυφό σχολειό!

Ένας άλλος βολικός μύθος αφορά στη δήθεν καταδίκη της Επανάστασης από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄. Την απάντηση σε αυτόν τον περίτεχνα κατασκευασμένο μύθο δίνουν τα ίδια τα ιστορικά κείμενα:

Τον Ιανουάριο του 1821 ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης γράφει προς τον επίσης μυημένο στη Εταιρεία Θεόδωρο Κολοκοτρώνη που μόλις είχε φθάσει στην Πελοπόννησο από τα Επτάνησα: «Ο Πατριάρχης βιαζόμενος υπό της Πόρτας, σας στέλλει αφοριστικά και Εξάρχους, παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν. Εσείς, όμως να τα θεωρείτε αυτά ως άκυρα καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν και άνευ της θελήσεως του Πατριάρχου». Εξάλλου ο Γρηγόριος ο Έ, ο Πατριάρχης του Γένους, πλήρωσε με την ίδια του τη ζωή την ουσιαστική υποστήριξη στον Αγώνα. Απαγχονίστηκε από τους Τούρκους ανήμερα του Πάσχα, το 1821, στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, ενώ στις 4 Μαΐου αποκεφαλίζονται στην Κωνσταντινούπολη οι Μητροπολίτες Δέρκων Γρηγόριος, Αδριανουπόλεως Δωρόθεος, Τυρνάβου Ιωαννίκιος και Θεσσαλονίκης Ιωσήφ.

Οι εκτελέσεις κληρικών είναι συνεχείς καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα. Στις 23 Ιουνίου 1821 οι Τούρκοι εκτελούν στο Μεγάλο Κάστρο της Κρήτης 10 Αρχιερείς, 17 Ιερείς και 5 Βατοπεδινούς μοναχούς, ανάμεσά τους και ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Γεράσιμος. Στις 9 Ιουλίου εκτελούνται στην Κύπρο ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός και οι Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας. Ο κατάλογος εκτελεσθέντων Αρχιερέων και κληρικών είναι ατελείωτος.

Η Φιλική Εταιρεία, ο κύριος δηλαδή θεσμός οργάνωσης και προετοιμασίας της Επανάστασης, μύησε στους κόλπους της σχεδόν όλους τους κοτζαμπάσηδες και Μητροπολίτες της λεγόμενης Παλαιάς Ελλάδας. Ένα απ’ τα πρώτα μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήταν κατά το Νικόλαο Σπηλιάδη ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας). Ο Σπηλιάδης που έζησε την Επανάσταση εκ των έσω, αναφέρει ότι στη Φιλική Εταιρεία «συγκαταλέγοντο ήδη και πατριάρχαι και αρχιερείς και προεστώτες πολιτικοί των επαρχιών και πολεμικοί αρχηγοί». Ακόμα και ο μαρξιστής ιστορικός Γιάννης Κορδάτος αναφέρει: «Οι Φιλικοί επεδίωξαν να δώσουν χαρακτήρα πανεθνικόν εις την ωργανωμένην επανάστασιν και δι’ αυτόν προσηλύτισαν και Φαναριώτας και ανωτέρους Κληρικούς».

Όλα τα επαναστατικά κείμενα αναφέρονται εκτενώς όχι μόνο στην έννοια της Πατρίδας, αλλά κυρίως στην θεμελιώδη για τους Έλληνες έννοια της Ορθόδοξης Πίστης. Ο ίδιος ο Κοραής γράφει: «Μόνο του Ευαγγελίου η διδαχή ημπορεί να σώση την αυτονομίαν του Γένους. Οι Έλληνες επολέμησαν όχι μόνο υπέρ πατρίδος, αλλά και υπέρ πίστεως».

Εξάλλου η ίδια η προκήρυξη της Επανάστασης, το κορυφαίο αυτό κείμενο του Αλέξανδρου Υψηλάντη που δημοσιεύθηκε στις 24 Φεβρουαρίου του 1821 έχει ως προμετωπίδα του το «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».

Καταρρίπτεται λοιπόν, με πάμπολλα παραδείγματα, ο μύθος της δήθεν εναντίωσης της Εκκλησίας στην Επανάσταση. Εξάλλου τι καλύτερη απόδειξη υπάρχει από τους χιλιάδες νεομάρτυρες, κληρικούς και λαϊκούς, που αναδείχθηκαν μέσα στα σκληρά χρόνια της δουλείας αλλά και στην περίοδο της Επανάστασης;

Λέει ο Φωτάκος: «Εὐτυχισμένη ἦταν ἡ ἡμέρα τῆς ἐπαναστάσεως τῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς, διότι καὶ τότε καὶ ἀπὸ χρόνων ἀκόμη τὸ ἔθνος εἶχε τὸν θεόπεμπτον καὶ σεβάσμιον κλῆρον ὡς ὁδηγόν του. Οἱ λειτουργοὶ αὐτοὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἐφρόντισαν καὶ ἡτοίμασαν τὸ ἔθνος διὰ νὰ ἐπαναστατήση, καὶ ν᾿ ἀλλάξει τὸν ὑβριστὴν τῆς θρησκείας καὶ τῶν ἱερῶν του. Ὁ κλῆρος ὕψωσε τὴν σημαίαν τοῦ Σταυροῦ καὶ τοῦ Ἔθνους».

Και ο Μακρυγιάννης μέμφεται όσους κατηγορούν τον κλήρο και την Εκκλησία: «…καὶ βρίζουν, οἱ πουλημένοι εἰς τοὺς ξένους, καὶ τοὺς παπάδες μας, ὁποῦ τοὺς ζυγίζουν ἄναντρους καὶ ἀπόλεμους. Ἐμεῖς τοὺς παπᾶδες τοὺς εἴχαμε μαζὶ εἰς κάθε μετερίζι, εἰς κάθε πόνον καὶ δυστυχίαν. Ὄχι μόνον διὰ νὰ βλογᾶνε τὰ ὅπλα τὰ ἱερά, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ μὲ ντουφέκι καὶ γιαταγάνι, πολεμώντας ὡσὰν λεοντάρια. Ντροπὴ Ἕλληνες».

Τα κείμενα και οι πρωτότυπες πηγές της εποχής δίνουν λοιπόν σαφείς απαντήσεις στους εθνομηδενιστές και σε όσους επιχειρούν να μετατρέψουν τις ιδεοληψίες τους σε ιστορικά γεγονότα.

Ας είμαστε λοιπόν ξεκάθαροι. Τιμούμε τους Αγωνιστές του 1821 γιατί ήταν λίγοι και τα έβαλαν με πολλούς, γιατί ήταν στρατιωτικά ασύντακτοι και πολέμησαν απέναντι στον μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο στρατό της εποχής, γιατί ήταν οικονομικά καθημαγμένοι και εναντιώθηκαν σε μια οικονομική υπερδύναμη, γιατί έβαλαν στην άκρη πάθη, έριδες, προσωπικές φιλοδοξίες για να πετύχουν τον ένα και μοναδικό στόχο, την δημιουργία ανεξάρτητου – και όχι αυτόνομου – ελληνικού κράτους.

Η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μια επανάσταση αστών για την διεκδίκηση κοινωνικών δικαιωμάτων όπως οι Επαναστάσεις που έγιναν στην Κεντρική Ευρώπη στα μέσα του 19ου αιώνα. Ήταν μια Επανάσταση ενός καταπιεσμένου επί 400 χρόνια λαού που ζητούσε το αυτονόητο: την ελευθερία του από κάθε ζυγό και βάρος, την δυνατότητα να ορίζει μόνος την τύχη του, να επιλέγει ο ίδιος τον τρόπο ζωής του.

Το 1821 δεν είναι μια απλή επέτειος που θα την ξεχάσουμε μόλις τελειώσει η παρέλαση. Το βλέμμα των ηρώων του 21, το βλέμμα των μεγάλων οπλαρχηγών της Επανάστασης, το βλέμμα των χιλιάδων Ελλήνων που έπεσαν στα πεδία των μαχών, μας κοιτάζει διαρκώς, κάθε μέρα, κάθε λεπτό. Και μας δίνει μια ρητή και απαράβατη εντολή. Να μην κάνουμε ούτε βήμα πίσω στα εθνικά μας ιδεώδη και οράματα, να μην ξεχάσουμε τις εθνικές μας παραδόσεις, να μην αλλοιώσουμε την εθνική μας ιστορία στο βωμό της ισοπέδωσης και του μηδενισμού, να μην υποχωρούμε, να μην συμβιβαζόμαστε, να διδάσκουμε στα παιδιά μας την ιστορική αλήθεια και να μην ντρεπόμαστε να σηκώσουμε ψηλά την σημαία μας. Ο γνήσιος πατριωτισμός πρέπει να είναι η κινητήριος δύναμη κάθε ενέργειας και πράξης μας αν θέλουμε να τιμήσουμε πραγματικά τους ήρωες του 1821, αν θέλουμε να είμαστε αντάξιοι της ελευθερίας που εκείνοι με ποτάμια αιμάτων μας χάρισαν.

Ζήτω το Έθνος!

Ζήτωσαν οι ήρωες του 1821!

Σας ευχαριστώ!