Πατατοκαλλιέργεια: Προετοιμασία εδάφους, πότισμα και λίπανσή της

Η εισαγωγή της πατατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα

Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εισήγαγε την πατάτα από την Ν. Αμερική ήταν η Ισπανία το 1565 και σταδιακά ακολούθησαν και άλλες χώρες της Ευρώπης. Στον ελλαδικό χώρο η πατάτα ήταν γνωστή στις Ιόνιες νήσους πριν από την επανάσταση του ’21. Στην Κέρκυρα φαίνεται ότι η πρώτη καλλιέργεια έγινε το 1800. Σε ιταλικά έγγραφα της Ιονίου Πολιτείας του 1811 αναφέρεται το ενδιαφέρον για την διάδοση αυτής της καλλιέργειας. Το 1812 οι Γάλλοι έφεραν στην Κέρκυρα από την Τουλόν φορτίο πατατών για σπορά. Στο νέο ελληνικό κράτος η πατάτα εισήχθη ως καλλιέργεια και τροφή χάρη στο τεράστιο ενδιαφέρον του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας. Τα πρώτα φυτά της πατάτας φύτρωσαν αρχές Μαΐου στην Αίγινα και στον Πόρο και με χαρά ο Καποδίστριας το ανακοίνωσε στον Στήβενσον. Αργότερα μέσα στο 1828 συγκομίζονται οι πρώτες πειραματικές σοδειές και σε διάφορα άλλα μέρη της Ελλάδας όπως στην Μεσσηνία και την Αργολίδα.

Μετά την αναχώρηση του Στήβενσον από την Ελλάδα περί τον Ιούλιο του 1828 λόγω ασθενείας, την προώθηση της καλλιέργειας της πατάτας και άλλων φυτών ανέλαβε ο Κρατερός, ο οποίος είχε σπουδάσει στην γεωργική σχολή της Roville, την πρώτη γεωργική σχολή της Γαλλίας. Το 1829 ο Καποδίστριας ιδρύει στην Τίρυνθα το Γεωργικό Σχολείο με την βοήθεια του Ευνάρδου. Ο πρώτος διευθυντής αυτού, ο γεωπόνος Γρηγόριος Παλαιολόγος, ο οποίος είχε σπουδάσει σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, συνέχισε πιο συστηματικά την διάδοση της καλλιέργειας της πατάτας. Ο ίδιος το 1828 είχε εκδώσει στο Παρίσι βιβλίο περί πατάτας με δαπάνες της εκεί Φιλελληνικής Εταιρείας. Από τα ανωτέρω φαίνεται ότι είναι καθαρά μύθος το κλείδωμα των πατατών σε αποθήκες με το οποίο υποτίθεται ότι ο Καποδίστριας «έπεισε» τους Έλληνες να δοκιμάσουν την πατάτα. Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν τη μεγάλη ευκολία με την οποία εισήχθη η καλλιέργεια της πατάτας σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, παρά τις αρχικές δυσκολίες λόγω έλλειψης τεχνικών γνώσεων και δυνατοτήτων ή ακαταλληλότητας των εδαφών. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή μεγάλο μέρος του πληθυσμού κυριολεκτικά λιμοκτονούσε και γι’ αυτό δεν μπορεί να είχε αντίρρηση σ΄αυτή τη νέα εύγευστη και θρεπτική τροφή.

Προετοιμασία εδαφών

Τα πιο κατάλληλα εδάφη για πατάτες είναι τα βαθιά γόνιμα και καλά αποστραγγιζόμενα. Σε εδάφη που έχουν φτωχή αποστράγγιση ή είναι βαριά, όπως τα αργιλώδη, οι κόνδυλοι είναι συνήθως παραμορφωμένοι, έχουν ρωγμές και συνήθως είναι φτωχοί στην εμφάνιση. Αν και η πατάτες μπορούν να καλλιεργηθούν σε ποικιλία εδαφών, οι πιο καλές αποδόσεις λαμβάνονται από εδάφη αμμοπηλώδη και αμμοαργιλώδη. Το χωράφι που θα φυτευτεί το την άνοιξη με πατάτες οργώνεται από το προηγούμενο καλοκαίρι. Ξαναοργώνεται μετά 1 ή 2 φορές, όταν ο καιρός δεν είναι βροχερός, για να προετοιμαστεί καλά και να καταστραφούν τα αγριόχορτα. Για την φυτεία του φθινοπώρου η προετοιμασία του χωραφιού διαφέρει κατά τόπους, συνήθως όμως γίνονται 1-2 οργώματα κατά τον Ιούνιο και Ιούλιο. Αν η προηγούμενη καλλιέργεια στο χωράφι δεν ήταν ποτιστική θα είναι καλά να ποτιστεί το χωράφι και κατόπιν να οργωθεί.

Πότισμα πατάτας

Οι ανάγκες της πατάτας σε νερό εξαρτώνται από το στάδιο ανάπτυξης του φυτού. Η ποσότητα και η συχνότητα του ποτίσματος αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ανάπτυξη της καλλιέργειας και τους μήνες που η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή τα ποτίσματα γίνονται συχνότερα με λίγο νερό. Με μια γενική εκτίμηση σε εδάφη πιο αμμώδη εφαρμόζεται 1,5mm/cm στρώματος εδάφους και σε εδάφη πιο πηλώδη 2,5mm/cm στρώματος εδάφους.

Στα διάφορα στάδια της ανάπτυξης οι ανάγκες σε νερό προσδιορίζονται ως εξής:

Στο στάδιο της φύτευσης μέχρι το φύτρωμα πρέπει να αποφεύγεται το υπερβολικό πότισμα γιατί το έδαφος πρέπει να είναι υγρό αλλά όχι κορεσμένο σε νερό. Από το στάδιο του φυτρώματος μέχρι την κονδυλοποίηση οι ανάγκες σε νερό είναι ακόμα περιορισμένες όμως όταν ξεκινήσει η κονδυλοποίηση το έδαφος θα πρέπει να διατηρείται πάντα υγρό. Στο στάδιο όπου οι κόνδυλοι αρχίζουν να αυξάνονται σε μέγεθος, αυξάνονται και οι απαιτήσεις σε νερό και σε αυτό το στάδιο θα πρέπει να προσέχουμε το πότισμα να εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε όλη την έκταση της καλλιέργειας.

Οι συνηθέστεροι τρόποι άρδευσης είναι με αυλάκια και τεχνητή βροχή.

Λίπανση πατάτας

Στη βασική λίπανση χρησιμοποιούμε τύπους λιπασμάτων 11-15-15, 0-0-30, 46-0-0 ή 33,5-0-0 ως εξής: 80 – 100 κιλά 11-15-15 στην διαμόρφωση του χωραφιού πριν την σπορά και στη συνέχεια 40 – 50 κιλά 0-0-30 και 40 – 50 κιλά 46-0-0 (ανά στρέμμα). Τα κοκκώδη λιπάσματα που χρησιμοποιούμε πρέπει να μπουν στην καλλιέργεια έως λίγο πριν την ανθοφορία. Σε ικανοποιητική φιλική επιφάνεια ψεκασμός με WIPHOS και WIBOR για επιβράδυνση ανάπτυξης του υπέργειου τμήματος και προστασία από περονόσπορο. Μετά από 7 – 10 ημέρες ψεκασμός με WIFRUIT και WISAN για αύξηση της γέννας και προστασία από βακτήριο. Στο φούσκωμα των στολωνών ψεκασμός με WIFRUIT WIPHOS WISAN για εντονότερη κύτταρο-διαίρεση και προστασία από βακτήριο. Μετά από 10 – 15 ημέρες WIPHOS WIZINC-K WICA-B για έναρξη αύξησης του όγκου του κονδύλου. Τέλος ένα μήνα περίπου πριν να βγάλουμε, ψεκασμός με WIAM, WIACTIV και WIZINC-K για να αυξήσουμε το βάρος και τον όγκο της πατάτας. Εναλλακτικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε WIENZIM και WIGROSS σε περιπτώσεις που για κάποιο λόγο (στρες) ο κόνδυλος δυσκολεύεται να τραφεί και μένει μικρός σε όγκο. Όλα τα παραπάνω είναι αυτά που μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την απόδοση της παραγωγής από την μεριά της θρέψης, όταν φυσικά δεν έχουμε προβλήματα φυτοϋγείας του πολλαπλασιαστικού υλικού. Γι’ αυτό πάντα θα πρέπει να χρησιμοποιείται πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό.

Γράφει 

Σταμπούλογλου Μαρία

Τελειόφοιτη Πανεπιστημίου Γεωπονίας

Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Χημικών Επιστημών

Βιβλιογραφία

Εργασία της Σταμπούλογλου Μαρίας