Plan Β για επάρκεια φυσικού αερίου

Η συμφωνία της Ευρώπης με τις ΗΠΑ για επιπλέον προμήθειες 15 δισ. κυβικών μέτρων αμερικανικού LNG φέτος σε υποκατάσταση αντίστοιχων ποσοτήτων που εισάγονται από την Gazprom δεν αφορά άμεσα την Ελλάδα, η οποία βεβαίως θα συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για την οριστικοποίησή της, λόγω της επέκτασης της συμφωνίας έως το 2030 και της αύξησης των ποσοτήτων στα 50 δισ. ετησίως, σύμφωνα με την κοινή χθεσινή δήλωση του Τζο Μπάιντεν και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η Ευρώπη βρίσκεται προς άγραν φυσικού αερίου από εναλλακτικούς προμηθευτές για την αντικατάσταση, αφενός, ποσοτήτων 16 δισ. κ.μ. ρωσικού αερίου από συμβόλαια ευρωπαϊκών εταιρειών με την Gazprom που έληξαν ή θα λήξουν φέτος, αφετέρου, την πλήρωση των αποθηκών αερίου σε ποσοστό 80% έως την 1η Νοεμβρίου.

Η σύμβαση της ΔΕΠΑ με την Gazprom για την προμήθεια 2 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως λήγει το 2026, ενώ το 2030 λήγει η σύμβαση για μικρότερες ποσότητες της «Μυτιληναίος», οπότε δεν τίθεται ζήτημα υποκατάστασης ρωσικού αερίου για φέτος και μέχρι τη λήξη της σύμβασης της ΔΕΠΑ. Επιπλέον, η Ελλάδα δεν διαθέτει εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου για επιπλέον ποσότητες αμερικανικού LNG. Η αξιοποίηση του εξαντλημένου κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Ν. Καβάλα, αν και σχεδιάστηκε από το 2011 –αφού έμεινε για πολλά χρόνια στα χαρτιά– βρίσκεται σήμερα στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού παραχώρησης από το ΤΑΙΠΕΔ, με διεκδικητές την Enegean και κοινοπραξία των ΤΕΡΝΑ-ΔΕΣΦΑ. Θεωρητικά η συμφωνία Ε.Ε. – ΗΠΑ θα μπορούσε να συμβάλει στην ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας σε περίπτωση διακοπής ροών ρωσικού αερίου και υπό την προϋπόθεση ότι κάποιες από αυτές τις πρόσθετες ποσότητες θα καταλήξουν σε αποθήκες της Ιταλίας και της Βουλγαρίας.

Πρόκειται για δύο χώρες που λόγω της διασύνδεσης με τον αγωγό Τap (Ιταλία) και Turkstream (Βουλγαρία) περιλαμβάνονται στα βασικά σενάρια διασφάλισης της επάρκειας εφοδιασμού που εξετάζουν οι αρμόδιες αρχές της χώρας για την ερχόμενη χειμερινή περίοδο, σε περίπτωση διακοπής του ρωσικού αερίου (45,5% το 2021). Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σχεδιασμός του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου είναι ροή από τον Βορρά προς τον Νότο, ο ΔΕΣΦΑ εξετάζει εναλλακτικές υποκατάστασης του ρωσικού αερίου που δεν θα προκαλούν αστάθεια, θα μπαίνουν δηλαδή στο σύστημα από τα σημεία εισόδου του Βορρά, δηλαδή το Σιδηρόκαστρο (Turkstream) και τη Νέα Μεσημβρία (Τap).

Εναλλακτικές λύσεις

Η κατάσταση αναμένεται να εξομαλυνθεί πλήρως μετά το 2023, καθώς θα αρχίσουν να λειτουργούν οι νέοι τερματικοί σταθμοί LNG, με πρώτο αυτόν της Αλεξανδρούπολης.

Η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ διερευνά πρωτίστως τις δυνατότητες χρήσης αποθηκών της Ιταλίας για να φτάνουν στην Ελλάδα μέσω εικονικής αντιστροφής ροής του Τap που θα δεσμεύσει σε αυτές. Σε πρώτη φάση εξετάζεται η αποθήκευση 0,5 δισ. κ.μ. αερίου, ποσότητα που θα αποδεσμεύσει η Ιταλία από τον Τap (προμηθεύεται σήμερα 8 δισ. κ.μ.) και θα μπει στο ελληνικό σύστημα από το σημείο εισόδου Ν. Μεσημβρίας, μέσω του οποίου μπαίνουν ήδη ποσότητες 1 δισ. ετησίως αζερικού αερίου. Δευτερευόντως, εξετάζει σενάριο με δέσμευση αποθηκευτικού χώρου στη Βουλγαρία. Παράλληλα με τις δύο αυτές εναλλακτικές και συμπληρωματικά σχεδιάζει την προσθήκη τέταρτης δεξαμενής αποθήκευσης LNG στη Ρεβυθούσα.

Το σχέδιο προβλέπει την αγκυροβόληση μόνιμα στον προβλήτα του νησιού ενός ειδικά διαμορφωμένου δεξαμενόπλοιου, προσθέτοντας χωρητικότητα 100.000 κυβικών μέτρων αερίου στην υφιστάμενη των 225.000 κυβικών μέτρων των τριών δεξαμενών σήμερα. Με τον τρόπο αυτόν η αποθηκευτική δυναμικότητα της Ρεβυθούσας θα αυξηθεί από τις 19-21 ημέρες σήμερα στον ενάμιση μήνα. Βάσει των σεναρίων που επεξεργάζεται ο ΔΕΣΦΑ, για την πλήρη υποκατάσταση του ρωσικού αερίου θα πρέπει η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας να δουλεύει στο φουλ, αεριοποιώντας ένα φορτίο ανά τρεις ημέρες.

Αυτό σημαίνει και έναν εξαιρετικά ακριβή προγραμματισμό των φορτίων που θα καταφθάνουν στη νήσο Ρεβυθούσα, άσκηση με την οποία καταπιάνεται από τώρα ο ΔΕΣΦΑ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ και τις εταιρείες εισαγωγής, ενώ βρίσκεται ήδη στην αναζήτηση του πλοίου που θα αγκυροβολήσει στο λιμάνι. «Είναι μια πολύ δύσκολη άσκηση που θα δοκιμάσει το σύστημα», τονίζουν στην «Κ» κύκλοι του ΔΕΣΦΑ. Η κατάσταση, πάντως, θα εξομαλυνθεί πλήρως μετά το 2023, καθώς θα αρχίσουν να λειτουργούν οι νέοι τερματικοί σταθμοί LNG με πρώτο αυτόν της Αλεξανδρούπολης.