Ποιοι λεηλατούν τους σιδηρόδρομους: Η μαφία του χαλκού και οι υπάλληλοι “πιράνχας” του ΟΣΕ

Το σιδηροδρομικό δίκτυο “λεηλατήθηκε” με τη… συνδρομή προϊσταμένων και υπαλλήλων του ΟΣΕ.

Συστηματικές κλοπές υλικού, δωροδοκία εργαζομένων του Οργανισμού, “στημένοι” διαγωνισμοί για ανακυκλώσιμα μέταλλα, εκποιήσιμα είδη “βαφτισμένα” ως… απορρίμματα. Η δράση ενός μεγάλου κυκλώματος διαφθοράς, με πλοκάμια στην “καρδιά” του ελληνικού σιδηροδρόμου, που εξαρθρώθηκε το 2017, αποκαλύπτει έναν από τους βασικούς λόγους της μη λειτουργίας της τηλεδιοίκησης και των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας το 2023.

Έμπειροι σιδηροδρομικοί, είχαν καταγγείλει επανειλημμένα, εκτός από τις γραφειοκρατικές κωλυσιεργίες και τα τεχνικά ζητήματα, προβλήματα που αφορούσαν πλιάτσικο σε χαλκό, καλώδια και άλλα υλικά σε όλο το δίκτυο της χώρας. Όπως φαίνεται, πίσω από την συστηματική καταστροφή των υποδομών, δεν κρύβονται μόνο “περιθωριακές” ομάδες, αλλά ακόμα και χαμηλόβαθμα στελέχη του ίδιου του σιδηροδρόμου.

Υπάλληλοι ΟΣΕ υπέγραφαν… “βεβαιώσεις κλοπής”

Ακόμα και ένας προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συντήρησης Γραμμής, μαζί με επτά ακόμα υπαλλήλους του ΟΣΕ, είχαν συλληφθεί πριν από περίπου 6 χρόνια, καθώς είχαν δωροδοκηθεί από σπείρα που μεταπωλούσε καλώδια και μέταλλα από τους ελληνικούς σιδηροδρόμους. Τα συγκεκριμένα άτομα που είχαν στρατολογηθεί από το 2015 ως μέλη της εγκληματικής οργάνωσης, υπέγραψαν συνολικά 34 Πρωτόκολλα Παράδοσης εκποιήσιμου υλικού (ανακυκλώσιμα μέταλλα), διευκολύνοντας με αυτές τις ψευδείς βεβαιώσεις τη δράση του κυκλώματος. Είναι ενδεικτικό ότι η ζημιά που προκλήθηκε σε βάρος της περιούσιας του Δημοσίου υπερβαίνει τα 7 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στις ποσότητες υλικών που, κατά περίπτωση, αφαιρέθηκαν παρανόμως.

Πρόκειται για ένα μικρό μόνο μέρος από το ανυπολόγιστο πλιάτσικο που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια σε πολύτιμα υλικά του σιδηροδρομικού δικτύου. Μάλιστα η δράση της συγκεκριμένης εγκληματικής οργάνωσης, συνδέεται άμεσα και με τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στην μείωση προσωπικού του ΟΣΕ.

“Η τηλεδιοίκηση λειτούργησε για ένα διάστημα μέχρι το 2008. Μετά υπήρξε μεγάλη μείωση προσωπικού στον ΟΣΕ, άρχισε να μη συντηρείται καλά το σύστημα, να λεηλατείται, γιατί αυτά τα συστήματα συνδέονται με χαλκό. Εκεί σταμάτησαν και τα φωτοσήματα”, ανέφερε λίγες ημέρες πριν, ο πρόεδρος των μηχανοδηγών, Κώστας Γενηδούνιας, απαριθμώντας τους λόγους που δεν λειτουργούν τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας.

Τα… “πιράνχας” λεηλατούσαν το σιδηρόδρομο

Με την κωδική ονομασία “πιράνχας”, συνήθιζαν να αποκαλούν τα μέλη της σπείρας τους υπαλλήλους του ΟΣΕ, στις μεταξύ τους συνομιλίες, σε μια προσπάθεια να καλύψουν τα ίχνη τους. Όταν ήθελαν να αναφερθούν στο χρηματισμό τους, χρησιμοποιούσαν τη λέξη… “δωράκι”. Ενδεικτικές είναι δύο περιπτώσεις κλοπής από το σιδηροδρομικό δίκτυο στη Θεσσαλονίκη. Παρουσία υπάλληλων της Ο.Σ.Ε., στις 30/11/2017 και την 01/12/2017 αφαιρέθηκαν τουλάχιστον πέντε φορτία με ποσότητα σιδηροδρομικού υλικού 290 τόνων από τον Σ.Σ. Φιλαδέλφειας.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 12/12/2017 από την περιοχή Λαχανόκηπων Θεσσαλονίκης, παρουσία και πάλι υπάλληλων της εταιρείας, αφαιρέθηκαν τροχοί και άξονες αμαξοστοιχιών περίπου 220 τόνων. Μάλιστα για τη διευκόλυνση αφαίρεσης του υλικού, είχε υπογραφεί έγγραφο από τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Συντήρησης Γραμμής της Ο.Σ.Ε., με το οποίο επέτρεπε μεταφορά υλικού από την αρμόδια εταιρεία.

“Φωτογραφικοί” διαγωνισμοί ζημίωναν τον ΟΣΕ

Ακόμα και σε “φωτογραφικούς” διαγωνισμούς για την εκποίηση παλαιού και άχρηστου σιδηροδρομικού υλικού, συμμετείχαν με τη συνδρομή στελεχών του ΟΣΕ, τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης, προκαλώντας σημαντική ζημιά εκατομμυρίων στα ταμεία του Δημοσίου. Τα φερόμενα μέλη της οργάνωσης προσέφεραν ή υπόσχονταν στους λοιπούς συμμετέχοντες χρηματικό αντάλλαγμα, προκειμένου να μην καταθέτουν προσφορές ή να τις αποσύρουν.

Με αυτό το τρόπο, αναδεικνύονταν πλειοδότες προσφέροντας την ελάχιστη τιμή. Παράλληλα, τα άτομα που είχαν τη διεύθυνση της οργάνωσης συμμετείχαν σε διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν από τον Ο.Σ.Ε., όπου κατόπιν τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ τους και με λοιπούς συμμετέχοντες προγραμμάτιζαν συνάντηση λίγες ώρες πριν τις ημερομηνίες διεξαγωγής αυτών, επιδιώκοντας να λάβουν χρηματικό αντάλλαγμα από τον εκάστοτε πλειοδότη για την απόσυρση της συμμετοχής τους.

Τα ανακυκλώσιμα μέταλλα “βαφτίστηκαν” απορρίμματα

Ως… “απορρίμματα”, χαρακτηρίστηκαν μεθοδευμένα στα σχετικά δελτία αποστολής, εκποιήσιμα υλικά (ανακυκλώσιμα μέταλλα) της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΤΡΟΧΑΙΟΥ ΥΛΙΚΟΥ, για να παραδίδονται στα μέλη της σπείρας χωρίς καταβολή αντιτίμου. Ήταν ένα μόνο από τα τεχνάσματα του κυκλώματος με στόχο το παράνομο κέρδος. Μάλιστα κατά τη φόρτωση, οι εμπλεκόμενοι για να καλύψουν τα ίχνη της παράνομης δραστηριότητας, φρόντιζαν να καλύπτουν με απορρίμματα τα μέταλλα στα φορτηγά, κρύβοντας το πραγματικό φορτίο. Με την μέθοδο αυτή τα μέλη της οργάνωσης ζημίωσαν την εταιρεία καθώς παρέλαβαν υλικό για το οποίο δεν κατέβαλαν ποτέ την πραγματική αξία απόκτησής του.

Παράλληλα, τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης, πραγματοποιούσαν πλασματικό ζύγισμα των μετάλλων, αλλοιώνοντας το πραγματικό τους βάρος. Έτσι φόρτωναν διαφορετικές ποσότητες υλικών σε κάθε φορτηγό με στόχο το επιπλέον κέρδος. Συνολικά διαπιστώθηκε ότι εκδοθήκαν 71 “εικονικά” ζυγολόγια, στα οποία αναγραφόταν ανακριβές βάρος της ποσότητας του φορτίου.

Θησαυρίζει η μαφία των σκραπ

Περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ το χρόνο, φαίνεται ότι “χάνει” ο ΟΣΕ, από την δράση των κυκλωμάτων που “λεηλατούν” τόσο το ενεργό, όσο και το ανενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο. Το συγκεκριμένο ποσό, δεν προκύπτει μόνο από τις κλοπές σε καλώδια και μέταλλα, αλλά αφορά και το κόστος από τις εργασίες αποκατάστασης και την αγορά νέων υλικών από τον Οργανισμό. Στο στόχαστρο βρίσκεται συνήθως ο “πολύτιμος” χαλκός από τα καλώδια ηλεκτροκίνησης που καταλήγει σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε χονδρικό εμπόριο παλαιών σιδήρων και μετάλλων (σκραπ). Σημειώνεται ότι η μέση τιμή πώλησης χαλκού σε σκραπ, ξεπερνά τις 7.000 € ανά τόνο (7,35 €/kg), ενώ το ίδιο βάρος σιδήρου πωλείται στα 170€.

Παρά το γεγονός ότι βάσει νομοθεσίας, όσοι εμπορεύονται υλικά σε χώρους ανακύκλωσης μετάλλων, οφείλουν να αφήνουν τα στοιχεία ταυτότητας τους, αλλά και τον αριθμό κυκλοφορίας του φορτηγού με το οποίο τα μεταφέρουν, η αγοραπωλησία γίνεται πολλές φορές “σκοτεινά”, με στόχο το παράνομο κέρδος και από τις δύο πλευρές. Έτσι οι αρχές αδυνατούν να φτάσουν στα ίχνη των κυκλωμάτων, που συνεχίζουν ανενόχλητα τη δράση τους, “λεηλατώντας” το σιδηροδρομικά δίκτυα, έχοντας κάλυψη από “συνεργαζόμενες” επιχειρήσεις σκραπ.

Σπείρα αφαιρούσε… κομμάτια του σιδηροδρόμου

Ακόμα και ολόκληρα κομμάτια από τη σιδηροτροχιά του ενεργού δικτύου του ΟΣΕ, είχαν αφαιρέσει τα μέλη σπείρας Ρομά που συνελήφθησαν μερικούς μήνες πριν στη Φθιώτιδα. Οι αστυνομικοί της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Λαμίας, βρήκαν μέσα στο όχημα τους 4 μεταλλικά κομμάτια του σιδηροδρόμου, που είχαν αφαιρεθεί από τη γραμμή μεταξύ Ηράκλειας και Δέλφινου.

Πρόκειται για ένα μόνο από τα κυκλώματα που αναζητούσαν παράνομο κέρδος “λεηλατώντας” το σιδηροδρομικό δίκτυο, τα οποία εξαρθρώθηκαν τον περασμένο χρόνο από την ΕΛ.ΑΣ. σε όλη την χώρα. Σε μια άλλη περίπτωση τον περασμένο Οκτώβριο, άνδρες της Ο.Π.Κ.Ε. συνέλαβαν επ’ αυτοφώρω έναν άνδρα που είχε αφαιρέσει καλώδια από το ενεργό δίκτυο του ΟΣΕ μεταξύ Χαλκίδας και Οινόης. Ήταν η τέταρτη φορά που “χτυπούσε” το σιδηρόδρομο μέσα σε μια βδομάδα.

Η δράση αυτών των κυκλωμάτων, επηρεάζει όχι μόνο την ομαλή λειτουργία του σιδηροδρόμου, αλλά ταυτόχρονα είναι υπεύθυνη για τα προβλήματα και τις καθυστερήσεις που καταγράφονται στην εγκατάσταση των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας. Ενδεικτική είναι η περίπτωση σύλληψης αλλοδαπού από την Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Λαμίας το 2020 για κλοπή καλωδίων του σιδηροδρομικού δικτύου του ΟΣΕ στην περιοχή της Φθιώτιδας. Στην κατοχή του βρέθηκαν 800 μέτρα καλωδίων τηλεδιοίκησης και αυτόματου συστήματος διαβάσεων του ΟΣΕ, από το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής Λιανοκλαδίου – Λυγαριάς.