Ποιός αγαπάει την αλήθεια σε αυτή τη χώρα;

Του Γιάννη Πανούση

Αίφνης στην πάλη των χρόνων
καταφθάνουν αδίστακτοι οι παρατατικοί
κατεδαφίζοντας συνθέμελα τους ενεστώτες

Στάθης Κουτσούνης,ρόδο σε καθρέφτη

Ο Ζαν Ζακ Ρουσώ αναρωτιόταν στις Ονειροπολήσεις του ΄για το ποιός έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αλήθεια’.

Το ερώτημα αυτό επανέρχεται συνεχώς όταν μελετάει κάποιος τη δημόσια ζωή στην Ελλάδα.

Εξηγούμαι:

1. πέραν των υπαρκτών κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων που χαρακτηρίζουν τους πολίτες αλλά και τους πολιτικούς, διαπιστώνουμε και μία σειρά ηθικών ανισοτήτων[στάσεων, αντιλήψεων και συμπεριφορών].Πολλοί γίνονται ‘δούλοι των άμετρων φιλοδοξιών τους’, καταφεύγουν σε άνομα μέσα επιτυχίας των στόχων τους κι όταν το τελικό αποτέλεσμα είναι αρνητικό τα ρίχνουν όλα ‘στο σύστημα που τους κυνηγάει γιατί [μόνον αυτοί] είναι έντιμοι[sic].Η ‘προσωπική τους αλήθεια’[;] [ως ζωτικό ψέμα]κατισχύει της πραγματικότητας

2.τον τελευταίο καιρό – και λόγω των επικείμενων ευρωεκλογών – διαβάζουμε σχεδόν καθημερινά κομματικούς προσηλυτισμούς, μεταγραφές, μετακινήσεις κάποιων κακομαθημένων πολιτευτών, οι οποίοι δεν αποφασίζουν να κατέβουν από το ‘σανίδι’[ή το ‘καλάμι’], ισχυριζόμενοι ότι μπορούν ‘να σώσουν την κινδυνεύουσα πατρίδα’. Η συχνά ,όχι πάντοτε επιτυχής, πολυετής παρουσία τους στην πολιτική ζωή και η γλύκα της καρέκλας δεν τους επιτρέπει ν’ αναγνωρίσουν την αλήθεια του τέλους του κύκλου τους

3. ο λαϊκισμός έχει τόσα πρόσωπα[πολιτικός,κοινωνικός,ποινικός], ώστε η σύγχυση που έχει δημιουργηθεί ευνοεί την πλήρη ανυποληψία των θεσμών, με συνέπεια η κοινωνία του επαμφοτερίζοντος ‘περί δικαίου αισθήματος’ να διώκει τους ένοχους σύμφωνα με τις κυκλοφορούσες φήμες, να τους καταδικάζει σύμφωνα με τις τηλεδίκες και να ‘τους εκτελεί’ σύμφωνα με τα στερεότυπα της κάθε συλλογικότητας. Προφανώς το Δίκαιο και ο Νόμος [πλην αυτού του Λυντς] δεν ενδιαφέρουν  ‘τους δικαστοδήμιους’ της νύχτας. Η μόνη αλήθεια είναι εκείνη που πιστεύουν οι ίδιοι

4. η θυματολαγνεία, αίσθηση που αφορά και τους πράγματι αδικημένους αλλά και τους προσποιούμενους προς ίδιον όφελος, συνιστά την άλλη πλευρά του δικαιωματισμού,ένα παράδειγμα ταυτοτικής ανα-στροφής χωρίς κανόνες και όρια.Η αλήθεια δεν βρίσκεται στις αρχές του Κράτους Δικαίου αλλά στα τσιτάτα της ιδεολογίας τους

5.οι πλείστοι των διανοουμένων,όταν δεν μαλώνουν μεταξύ τους γι’ασήμαντα πράγματα, προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από το Διαφωτισμό, επικαλούμενοι τις μετα-αλήθειες της μετα-μετα-νεωτερικότητας

6.η μεγαλύτερη μερίδα των ΜΜΕ, λόγω και της κρίσης που προκαλούν τα Νέα Μέσα, βολεύεται με την άφρονα αναπαραγωγή των fake news, αφού οι δημοσιογράφοι βρίσκουν τρόπο να απεκδυθούν της ευθύνης για την απόκρυψη της πλήρους αλήθειας των γεγονότων

7. μία ιδιότυπη cancel culture που γκρεμίζει όλα τα αγάλματα της Ιστορίας για να τα δώσει σαν υλικό αποδόμησης στην αδελφή της woke culture, δημιουργεί ένα κενό, μέσα στο οποίο πέφτουν εκόντες/άκοντες οι -έτσι κι αλλιώς-απογοητευμένοι νέοι.Οι πολλές αλήθειες της νεανικής παραβατικότητας/εγκληματικότητας κρύβονται επιμελώς από τους ενήλικες σε σλόγκαν και σε στατιστικές.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, οι μεν εξακολουθούν να καλλιεργούν τους μύθους των οδοφραγμάτων, οι δε να αδυνατούν να περιορίσουν τα προνόμιά τους και οι περισσότεροι να βιώνουμε τη μελαγχολία της απώλειας, όχι βέβαια του Παραδείσου, αλλά της ελπίδας για τον ‘κόσμο του μετά’, ως κόσμου Φωτός, δηλαδή διαφάνειας κι αλήθειας.

* Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας, πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη