Ποιος είναι ο δυτικός τρόπος ζωής;

Όλο και πιο συχνά αναφερόμαστε στον δυτικό τρόπο ζωής, που απειλείται παντοιοτρόπως από το συνοικέσιο της άκρας Αριστεράς με τις ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις. Εναν τρόπο ζωής που ενώ επιζητούν την καταστροφή του, συγχρόνως είναι τόσο ευρύχωρος και ελκυστικός, που οι μεν απολαμβάνουν τις ανέσεις του και οι δε διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να εγκατασταθούν στα κράτη που τον εκπροσωπούν. Δεν πάνε στις πλούσιες χώρες της γειτονιάς τους που είναι και ομόθρησκες, στην Ευρώπη έρχονται. Επειδή μερικές φορές κι εμείς οι ίδιοι δεν εκτιμάμε αυτό που έχουμε, καλόν είναι να ορίσουμε ό,τι αποκαλούμε τρόπο ζωής μας.

Πρώτα πρώτα, ο δυτικός τρόπος ζωής χαρακτηρίζεται από τη δημοκρατία. Από την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων όλων των πολιτών και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, τη διεξαγωγή αδιάβλητων εκλογών και την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, από την ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας, από την παροχή υποχρεωτικής εκπαίδευσης, από την ύπαρξη συστημάτων υγείας και κοινωνικής περίθαλψης, από την ανοχή απέναντι σε αυτούς που είναι δηλωμένοι εχθροί όλων όσα μόλις περιέγραψα. Που αγωνίζονται να καταστρέψουν τον τρόπο ζωής μας. Και σε αυτούς ακόμη δίνουμε το δικαίωμα της έκφρασης.

Οπως είπε ο Κορνήλιος Καστοριάδης, «μόνον η Δύση δημιούργησε την ικανότητα για εσωτερική αμφισβήτηση των ίδιων των θεσμών και των ιδεών της εν ονόματι της λογικής συζήτησης».

Είναι γεγονός ότι οι μετανάστες/πρόσφυγες που διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να έρθουν στην Ευρώπη και καταβάλλουν υψηλό ποσό για τα «ναύλα» στους επαγγελματίες-διασώστες, θέλουν να εγκαταλείψουν τους πολέμους και τη φτώχεια της γενέθλιας γης τους. Προσδοκούν με τη μετανάστευση μια καλύτερη ζωή και γι’ αυτό όλοι είναι νέοι άνθρωποι.

Το αξιοπερίεργο, ωστόσο, είναι πως κουβαλούν στις αποσκευές τους και όλα αυτά από τα οποία θέλησαν να δραπετεύσουν. Τη βία, τα ήθη και τα έθιμά τους, τα οποία όμως δεν συμβαδίζουν με τον τρόπο ζωής που αυτοί επέλεξαν, την παραβατικότητα, αποτέλεσμα του πολιτισμικού χάους που υπάρχει μεταξύ φιλοξενούντων και φιλοξενουμένων, και τέλος σε μερικές περιπτώσεις –που δεν είναι και λίγες– την προσπάθειά τους να δημιουργήσουν γκέτο με τους δικούς τους νόμους και κανόνες. Και όμως, οι δυτικές κοινωνίες επιδεικνύουν τεράστια αποθέματα ανοχής σε όλα αυτά. Το ερώτημα είναι αν ο δυτικός τρόπος ζωής θα αυτοαναιρεθεί βάζοντας δικλίδες αυτοπροστασίας. Αν στην έσχατη περίπτωση καταφύγει σε πολιτικές που θα αντιβαίνουν στις βασικές ανθρωπιστικές αρχές του.

Την απάντηση δίνει ο Κορνήλιος Καστοριάδης: «Δεν θέλω με κανένα τρόπο να απαλείψω τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Δυτικοί. Λέω μόνον ότι η ιδιαιτερότητα του δυτικού πολιτισμού έγκειται ακριβώς στην ικανότητά του για αυτοαμφισβήτηση και αυτοκριτική. Στην ιστορία της Δύσης, όπως και σε όλες τις άλλες ιστορίες, υπάρχουν θηριωδίες και φρικαλεότητες. Αλλά όμως μόνον η Δύση δημιούργησε την ικανότητα για εσωτερική αμφισβήτηση των ίδιων των θεσμών και των ιδεών της εν ονόματι της λογικής συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων, η οποία παραμένει ανοικτή στο διηνεκές και δεν αναγνωρίζει έσχατο δόγμα».