Politico: Απειλεί την Ευρώπη η ξηρασία – Η προειδοποίηση για την Ελλάδα

Η Ευρώπη προετοιμάζεται για μια ακόμη ξηρασία μετά από έναν ακόμη χειμώνα με λίγα χιόνια και βροχές.

Είναι μόλις άνοιξη και η Ευρώπη στερεύει, προειδοποιεί το Politico σε δημοσίευμά του, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου και για την Ελλάδα.

Σε διάφορες περιοχές της γηραιάς ηπείρου οι εικόνες μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι. Στην Καταλονία της Ισπανίας το νερό δεν θα φτάνει για εκατομμύρια κατοίκους. Στη Γαλλία οι συγκρούσεις και για το νερό και την περίοδο των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων έχουν οδηγήσει πολλά χωριά να στερηθούν το νερό της βρύσης. Η στάθμη του μεγαλύτερου ποταμού της Ιταλίας, του Πάδου, έχει μειωθεί σημαντικά από τον περασμένο Ιούνιο.

Περισσότερο από το ένα τέταρτο της ηπείρου βρίσκεται σε ξηρασία από τον Απρίλιο και πολλές χώρες προετοιμάζονται για μια επανάληψη -ή και χειρότερη- του περσινού ξηρού καλοκαιριού.

Μελέτη με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων επιβεβαίωσε νωρίτερα φέτος ότι η Ευρώπη υποφέρει από σοβαρή ξηρασία από το 2018. Η άνοδος της θερμοκρασίας δυσχεραίνει την ανάκαμψη από αυτό το έλλειμμα, αφήνοντας την ήπειρο κολλημένη σε έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο όπου το νερό γίνεται όλο και πιο επισφαλές.

«Πριν από μερικά χρόνια θα έλεγα ότι έχουμε αρκετό νερό στην Ευρώπη», δήλωσε ο Τόρστεν Μάγερ-Γκουρ, επικεφαλής δορυφορικής μελέτης. «Τώρα φαίνεται ότι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα» πρόσθεσε.

Ενώ οι υγρές συνθήκες των επόμενων εβδομάδων θα μπορούσαν να αναπληρώσουν την ξηρασία στην επιφάνεια και να βοηθήσουν τη γεωργία, ακόμη και μια βροχερή άνοιξη δεν μπορεί να διορθώσει τη συνεχιζόμενη έλλειψη υπόγειων υδάτων στην Ευρώπη, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Με το καλοκαίρι προ των πυλών, οι κυβερνήσεις προσπαθούν τώρα να αντιμετωπίσουν τόσο τις τρέχουσες όσο και τις μελλοντικές ελλείψεις – ενώ παράλληλα διαχειρίζονται τις εντάσεις που προκύπτουν από τον αυξανόμενο ανταγωνισμό για το νερό.

O ποταμός Πάδος στην Ιταλία / Φωτογραφία: AP

Χειμερινή ξηρασία

Η περσινή ιστορική ξηρασία χτύπησε τα επιφανειακά και υπόγεια αποθέματα της Ευρώπης. Ο χειμώνας υποτίθεται ότι θα έφερνε ανακούφιση. Όμως πολλές από τις περιοχές της Ευρώπης που επλήγησαν περισσότερο από κάθε άλλη φορά είδαν ελάχιστες βροχές ή χιόνια.

Η Γαλλία, όπου δεν έπεσε βροχή για περισσότερες από 30 συνεχόμενες ημέρες τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, γνώρισε τον ξηρότερο χειμώνα των τελευταίων 60 ετών.

Το ερευνητικό ίδρυμα CIMA της Ιταλίας διαπίστωσε μείωση των χιονοπτώσεων κατά 64% μέχρι τα μέσα Απριλίου. Ο ποταμός Πάδος κυλάει τόσο χαμηλά όσο και το περασμένο καλοκαίρι – η λίμνη Γκάρντα βρίσκεται ήδη κάτω από το μισό της μέσης στάθμης της.

Μια έκθεση από την ισπανική ένωση αγροτών COAG ανέφερε ότι ορισμένα δημητριακά πρέπει να «διαγραφούν» σε τέσσερις ολόκληρες περιοχές φέτος – ένας μετεωρολόγος, αναφερόμενος στην ξηρασία, δήλωσε στην El País ότι «πρέπει να αποχαιρετήσουμε σχεδόν ολόκληρη τη συγκομιδή των ελιών». Την επόμενη εβδομάδα μάλιστα η Ισπανία αντιμετωπίζει ένα πρώιμο κύμα καύσωνα.

Για να ξεφύγει η Ευρώπη από τον φαύλο κύκλο να ξεκινάει κάθε χρόνο με μεγάλο έλλειμμα υπόγειων υδάτων, «θα χρειαζόμασταν σχεδόν μια δεκαετία με πολλά χρόνια βροχοπτώσεων», προειδοποίησε ο Φρεντ Χάτερμαν,
υδρολόγος στο Ινστιτούτο Πότσδαμ για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων.

Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής

Η πρόβλεψη των βροχοπτώσεων για τόσο μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι δύσκολη, ιδίως με την κλιματική αλλαγή που μεταβάλλει τα πρότυπα βροχοπτώσεων. Μία από τις λίγες μακροπρόθεσμες προβλέψεις, η πρόβλεψη της γερμανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας για τη δεκαετία του 2020, προβλέπει ότι η χώρα θα δει λιγότερες αντί για περισσότερες βροχοπτώσεις για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας.

Αλλά ακόμη και αν τα επίπεδα βροχόπτωσης παραμείνουν τα ίδια, η κλιματική αλλαγή θα μειώσει τη διαθεσιμότητα νερού σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ξηρασία στην Ισπανία / Φωτογραφία: AP

Η ξηρασία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και πολλοί παράγοντες -όπως η κακή διαχείριση του νερού ή η υπερκατανάλωση- μπορούν να διαδραματίσουν κάποιον ρόλο. Ωστόσο, η άνοδος της θερμοκρασίας είναι βέβαιο ότι θα ασκήσει περαιτέρω πίεση στην παροχή νερού στην Ευρώπη.

Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους η υπερθέρμανση του πλανήτη καθιστά την ευρωπαϊκή ήπειρο ξηρότερη, δήλωσε ο Χάτερμαν:

Πρώτον, όσο περισσότερο αυξάνονται οι θερμοκρασίες, τόσο περισσότερο νερό θα εξατμίζεται.

Δεύτερον, η κλιματική αλλαγή αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό ρεύμα πίδακα, κάτι που σημαίνει ότι τα συστήματα ατμοσφαιρικής πίεσης μπορούν να κολλήσουν, δημιουργώντας παρατεταμένες περιόδους ζεστών και ξηρών συνθηκών -όπως συνέβη πέρυσι- ή παρατεταμένες έντονες βροχοπτώσεις, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια των φονικών πλημμυρών του 2021.

Και, τέλος, οι παγετώνες και η χιονοκάλυψη της Ευρώπης συρρικνώνονται ραγδαία χάρη στην άνοδο της θερμοκρασίας – στερώντας από σημαντικούς ποταμούς όπως ο Ρήνος, ο Δούναβης, ο Ροδανός ή ο Πάδος ζωτικής σημασίας τροφοδοσία.

Προειδοποίηση για ξηρασία στην Ελλάδα

Ο Αντρέα Τορέτι, ανώτερος ερευνητής στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε ότι τα λιωμένα ύδατα θα συμβάλουν πολύ λιγότερο φέτος στα αποθέματα νερού.

Ενόψει του φετινού καλοκαιριού, η Ισπανία, η νότια Πορτογαλία, η Ιταλία και η Γαλλία φαίνονται ιδιαίτερα ευάλωτες, σύμφωνα με τον Τορέτι.

«Αλλά η Πολωνία και άλλες περιοχές όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ελλάδα παρουσιάζουν συνθήκες προειδοποίησης για ξηρασία», είπε. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας υποδεικνύει επίσης πίεση σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες.

Η ξηρασία χτυπάει την Ευρώπη / Φωτογραφία: AP

Η Ευρώπη ξυπνάει

Η Ευρώπη αφυπνίζεται σιγά-σιγά για την απειλή.

Οι πρωτεύουσες -σημαδεμένες από τις καταστροφικές συνέπειες του περασμένου καλοκαιριού σε τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και η βιομηχανία- προσπαθούν να καταρτίσουν απαντήσεις στις τρέχουσες και αναμενόμενες ελλείψεις.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα η Ιταλία εξέδωσε διάταγμα για την ξηρασία με το οποίο μειώθηκε η γραφειοκρατία για τις υποδομές ύδρευσης, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων αφαλάτωσης. Η Ισπανία δημοσίευσε τον Ιανουάριο μια νέα σειρά σχεδίων διαχείρισης υδάτων. Η νέα εθνική στρατηγική διαχείρισης των υδάτων του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν αποσκοπεί στη μείωση της συνολικής κατανάλωσης νερού κατά 10% έως το τέλος της δεκαετίας. Σύμφωνα με το σχέδιο, κάθε τομέας θα κληθεί να καταρτίσει προτάσεις για τη μείωση της χρήσης νερού. Η στρατηγική της Γερμανίας, που εγκρίθηκε τον Μάρτιο, περιλαμβάνει μέτρα για να καταστεί η χρήση του νερού «βιώσιμη» σε 10 τομείς έως το 2050, καθώς και μια σειρά 78 μέτρων που πρέπει να εφαρμοστούν έως το 2030.

Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι χώρες κάνουν πολύ λίγα για να αντιμετωπίσουν την κακή διαχείριση των πόρων, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις της συρρίκνωσης της διαθεσιμότητας του νερού.